'Schorren redden levens bij dijkdoorbraak'

Klimaatverandering en zeespiegelstijging bedreigen ons land steeds meer, stelt professor Tjeerd Bouma. Hij is onderzoeker aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) in Yerseke. ‘Daarom zoeken we betaalbare manieren om de kust veilig te houden. Dit onderzoek laat zien dat we nog veel kunnen leren van ons verleden.’

Watersnoodramp

Een team wetenschappers van het NIOZ, de TU Delft en Universiteit Antwerpen analyseerde de Kerstvloed van 1717, langs de Noordzeekust, en de Watersnoodramp van 1953. ‘Bij de Kerstvloed, die meer dan 14.000 mensen het leven kostte, waren er minder dijkdoorbraken op plekken met een hoog opgeslibde, met planten begroeide zone voor de dijk.’ In het noorden van Nederland worden dit kwelders genoemd, in het zuiden schorren. ‘Hiervan was men zich in de achttiende eeuw al bewust’, aldus historicus Tim Soens van de Universiteit Antwerpen. ‘Dijken zonder schorren waren hoger en breder gemaakt, maar bleken toch zwakker dan de dijken met natuurbescherming.’

Golfaanval

Schorren verminderen ook sterk de golfaanval op dijken tijdens extreme stormen, zegt onderzoeker Vincent Vuik van de TU Delft. ‘Onze berekeningen voorspelden dit al, maar nu hebben we voor het eerst bewijs ervan’, aldus Vuik. ‘En het mooie is dat onze voorouders dit blijkbaar al beseften. Als je een dijk met de hand moet bouwen, denk je goed na waar je die het hoogste en breedste maakt. Met die benadering kunnen we ook nu nog geld besparen.’

‘Analyse van de dijkdoorbraken tijdens de stormvloed van 1953, die meer dan 1800 mensen het leven kostte, laat ook zien dat de doorbraken aanzienlijk minder diep waren als er een schor voor de dijk lag’, zegt gepensioneerd universitair hoofddocent Paul Visser van de TU Delft. Op die plekken liep veel minder water de polders in en was er dus meer tijd om te vluchten, legt Visser uit. ‘Met minder natuur had de Ramp van 1953 meer slachtoffers gemaakt en vice versa’, stelt Bouma.

Wisselpolders

Dat schorren niet alleen golven dempen, maar ook dijkdoorbraken klein houden, is een belangrijk gegeven voor toekomstige kustverdediging. ‘Dit nieuwe inzicht betekent dat opslibbende wisselpolders ervoor kunnen zorgen dat kustzones extra veilig worden’, aldus Bouma. Wisselpolders zijn lage polders tussen 2 dijken die een aantal jaren door slibrijk zeewater worden overstroomd om op te hogen. ‘Onze analyses tonen aan dat bij zeespiegelstijging dit effect alleen maar belangrijker wordt voor onze veiligheid.'

Klik hier voor meer informatie over het onderzoek.