Speelveld verandert: ongewis wie straks politieke hoofdrol spelen
DEN HAAG (ANP) - Het politieke speelveld zal de komende maanden enorm veranderen. De VVD en het CDA moeten op zoek naar een nieuwe leider: maandag kondigde zowel demissionair premier en VVD-leider Mark Rutte als CDA-voorman Wopke Hoekstra aan niet beschikbaar te zijn als lijsttrekker. Bij beide partijen staat niet een duidelijke opvolger klaar. Ook is het allerminst zeker dat D66-leider Sigrid Kaag de lijst van haar partij opnieuw aanvoert, en moet blijken wie op nummer één komt van een mogelijke gezamenlijke lijst van PvdA en GroenLinks.
Bij het CDA meldden de afgelopen uren en dagen ook nog twee andere kopstukken dat zij niet op de verkiezingslijst willen: woonminister Hugo de Jonge (die in de aanloop naar de vorige verkiezingen kort lijsttrekker was) en fractievoorzitter Pieter Heerma. De CDA-top benadrukt steeds dat er ruimte moet komen voor een nieuwe generatie. De verwachting is dan ook dat het bestuur een jonge nieuwe partijleider op het oog heeft, maar een kandidaat wordt pas later voorgedragen.
Dat laatste geldt niet voor de VVD. De top van de partij draagt nog deze week een lijsttrekker voor. Fractievoorzitter Sophie Hermans gaat nog nadenken over haar kandidatuur. Justitieminister Dilan Yesilgöz wordt als kanshebber gezien, evenals voormalig minister Edith Schippers, die net op het Binnenhof is teruggekeerd als leider van de VVD-fractie in de Eerste Kamer.
PvdA en Groenlinks
Partijleiders Attje Kuiken en Jesse Klaver van respectievelijk de PvdA en GroenLinks willen allebei nog niet vooruitlopen op wie straks hun gezamenlijke lijst gaat aanvoeren, als die er komt. Leden stemmen deze week of ze die gecombineerde lijst en een gedeeld verkiezingsprogramma wel willen, maar de verwachting is dat hier genoeg steun voor komt.
Klaver is al sinds 2015 leider van GroenLinks en staat al lang linkse samenwerking voor. Kuiken nam het partijleiderschap vorig jaar 2022 juist tussentijds over, toen Lilianne Ploumen uit de politiek stapte. Het kan goed zijn dat een nieuwe leider van buiten Den Haag komt. Zo worden de Amsterdamse wethouder Marjolein Moorman en Eurocommissaris Frans Timmermans (beiden PvdA) in de media vaak genoemd.
Toekomst Kaag
D66-leider Sigrid Kaag moet nog aankondigen of ze doorgaat. Op vragen over haar kandidatuur antwoordde ze nog niet bevestigend. De vicepremier gaf eerder aan dat haar familie vanwege de bedreigingen hoopt dat ze de landelijke politiek verlaat. In Den Haag wordt verwacht dat zij niet doorgaat. Klimaatminister en voormalige fractievoorzitter Rob Jetten wordt door sommigen als logische opvolger gezien, ook de huidige fractievoorzitter Jan Paternotte wordt weleens genoemd.
In politiek Den Haag wordt ook gekeken naar oud-CDA'er Pieter Omtzigt. Dat populaire Kamerlid zou volgens sommige opiniepeilers hoge ogen kunnen gooien als hij met zijn eigen partij meedoet aan de verkiezingen. Hij neemt later een besluit over zijn politieke toekomst.
Lijsttrekkers PVV en BBB
Van de belangrijkste oppositiepartijen PVV en BBB staat de lijsttrekker vast: in principe gaan partijleiders Geert Wilders en Caroline van der Plas gewoon door.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - De Eerste Kamer is belangrijk voor een nieuwe coalitie, schrijft verkenner Wouter Koolmees (D66) in zijn verslag. Hij ziet dat partijen "ambitieuze plannen" hebben waarvoor "grote wetswijzigingen" moeten worden gedaan. Bovendien maken beoogde investeringen, bijvoorbeeld in defensie, het nodig om te bezuinigen. Dat alles lukt volgens de verkenner alleen als in de Eerste Kamer meerderheden worden gevonden voor die plannen.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Jesse Klaver noemt het advies van verkenner Wouter Koolmees om CDA en D66 het voortouw te laten nemen "verstandig". De fractieleider van GroenLinks-PvdA "vertrouwt erop dat het Jetten en Bontenbal lukt inhoudelijk een goede stap vooruit te zetten". Dat schrijft hij op X na het verschijnen van het verslag van de D66-verkenner.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - VVD-leider Dilan Yeşilgöz "waakt voor tijdrovende tussenstappen" in de formatie, schrijft ze op X naar aanleiding van het verslag van verkenner Wouter Koolmees. Ze licht niet toe wat ze daarmee precies bedoelt. Koolmees heeft aanbevolen dat D66 en CDA drie weken met elkaar gaan onderhandelen over een eerste aanzet van een coalitieakkoord. De VVD had daar graag bij aangesloten, schrijft de verkenner in zijn verslag.
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - CDA-leider Henri Bontenbal staat naar eigen zeggen te "popelen" om met D66 "naar de inhoud te gaan". De reden waarom verkenner Wouter Koolmees (D66) aanbeveelt dat alleen deze twee partijen beginnen met onderhandelen voor een aanzet van een coalitieakkoord kan de christendemocraat "goed volgen".
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66-leider Rob Jetten gaat graag met het CDA aan de slag om te kijken "welke stappen we kunnen zetten" om een positieve agenda te maken. Maar hij ziet wel dat er "een risico" is in deze opzet, omdat niet duidelijk is of de voorstellen op een meerderheid kunnen gaan rekenen. Dat zei Jetten nadat D66-verkenner Wouter Koolmees dinsdagavond zijn advies had gepresenteerd.
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Verkenner Wouter Koolmees adviseert dat D66 en CDA drie weken gaan onderhandelen over een "positieve agenda". Daarna kunnen andere partijen een inschatting maken of zij voldoende aanknopingspunten zien om met deze twee partijen verder te praten over een mogelijke coalitie. De verkenner zei dinsdagavond bij de presentatie van zijn verslag dat hij blij is dat D66 en CDA hebben aangegeven bereid te zijn deze gesprekken aan te gaan.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De kabinetsformatie gaat waarschijnlijk voorlopig verder met alleen D66 en CDA aan tafel. De twee partijen moeten de komende drie weken samen proberen verder te komen met een aantal belangrijke onderwerpen. Welke andere partijen daar uiteindelijk bij aansluiten om tot de gewenste meerderheidscoalitie te komen, komt later pas aan de orde.
14 uur geleden