‘Je hoopt eens in je loopbaan zo’n schat te ontdekken’
GOES - Als archivaris in het Gemeentearchief in Goes zit Frank de Klerk vaak met zijn neus in de boeken. Met ‘In de Polder bij elkander, het korte leven van Jan van den Bosch (1830-1850) in brieven’ werkte hij de afgelopen drie jaar aan zijn grootste privéproject tot nu toe. Dit boek is ontstaan nadat de archiefmedewerker brieven van een directeurszoon van de Wilhelminapolder in handen kreeg. “Ik lees veel, maar zó direct op papier ruzie maken met familie kwam ik niet eerder tegen”, vertelt De Klerk. “Ook zijn de brieven een geweldig tijdsdocument. Zo beschrijft Jan na zijn vlucht naar Amerika het tumult van de slavernij.”
Jan van den Bosch was een zoon van Iman van den Bosch, directeur van de Wilhelminapolder, een belangrijke werkgever. Om de arbeiders huisvesting te bieden is Wilhelminadorp gesticht. “Uit de brieven blijkt dat Iman als directeur veel aanzien had, maar in het opvoeden ging hij struikelend voorwaarts”, vertelt De Klerk, zelf ook vader. “Het is fascinerend dat Jan zijn vader in moderne taal verwijten maakt. Dat lijkt op de manier waarop ouders en kinderen nu ook ruziën.”
Kronkel
De problemen ontstaan als Iman niet zijn oudste zoon Jacob aanwijst als opvolger, maar zijn jongste zoon. Jan is de middelste telg. “Jacob heeft een kronkel in zijn kop en daarom acht Iman hem niet geschikt als directeur, tot woede van Jacob”, concludeert De Klerk uit de 85 brieven en het onderzoek dat hij deed om ze van een bredere context te voorzien. Er komen grote thema’s langs, van de inpoldering en opbouw van de Wilhelminapolder en Wilhelminadorp en de revolutiedreiging in 1848, tot de slavernij in Amerika. Want Jan heeft in zijn korte leven veel meegemaakt.
De brieven dateren uit 1838 tot 1850 en komen bijna allemaal van Jans hand, die goed kon schrijven. Als welgestelde jongen komt hij op een Duitse kostschool bij de Hernhutters terecht. Daarna gaat hij naar het gymnasium in Leiden, om later dokter te worden. “Op de strenge kostschool heeft hij heimwee en ook in Leiden voelt Jan zich regelmatig eenzaam.” Dan wordt het 1848 en breken er rellen uit. “Opeens staat Jacob bij Jan in Leiden op de stoep. Uit vrees voor anarchie wil hij vluchten naar Amerika en hij krijgt Jan zover om mee te gaan. In de brieven hoor je Iman bijna zuchten en kreunen, maar Jan is niet voor reden vatbaar. Uiteindelijk betaalt Iman boer Leenhouts, die ook naar Amerika gaat, duizend gulden om Jan te begeleiden. Een absurd bedrag voor die tijd.” Maar Jan blijkt geen lieverdje en troggelt bijvoorbeeld geld af van de kinderen Leenhouts. De boer wil zich niet langer ontfermen over Jan en wil - keurig netjes - de overgebleven zeshonderd gulden terugsturen naar Iman. “Iman schrijft dat hij het geld mag houden. Is het zwijggeld voor behoud van zijn goede naam?”
Eerbetoon
Na twee jaar in de Verenigde Staten keert Jan terug. “Jan heeft de goede familienaam te grabbel gegooid, maar Iman strijkt met de hand over zijn hart en regelt dat Jan in Duitsland voor dokter kan studeren. Maar op de dag dat Jan in Duitsland arriveert, overlijdt hij.” De Klerk heeft nergens een doodsoorzaak kunnen achterhalen. Ook nog levende afstammelingen zijn hem onbekend. “Ik zou graag een nazaat aan de telefoon krijgen door het boek.” De Klerk biedt een gevoelig inkijkje in het leven van de familie Van den Bosch, maar hij noemt het boek toch een eerbetoon aan Jan. “In de basis was Jan geen foute jongen.” Daarbij beschreef Jan pakkend grote wereldgebeurtenissen, vindt De Klerk. “In je loopbaan hoop je eens zo’n schat te ontdekken en dat gebeurde toen een mevrouw, geen familielid, met deze brieven, die ze al dertig jaar in haar bezit had, naar het archief kwam.”
‘In de Polder bij elkander, het korte leven van Jan van den Bosch (1830-1850) in brieven’ is verschenen bij Uitgeverij Het Paard van Troje in Goes en verkrijgbaar bij diverse boekhandels.
Meer uit Beveland
Colijnsplaat - Proefboerderij De Rusthoeve in Colijnsplaat heeft van de Provincie Zeeland een subsidie van 180.000 euro ontvangen voor de voortzetting van het project 'Biobased Innovation Gardens Rusthoeve'. Met dit project wordt onderzoek gedaan naar nieuwe teelten en toepassingen die bijdragen aan een duurzamere, toekomstbestendige landbouw. De cheque werd overhandigd door gedeputeerde Jo-Annes de Bat en Arno Vael tijdens de jaarlijkse Biobased Versnellingsdag op De Rusthoeve.
8 uur geleden
GOES - Van 22 juli tot en met 1 september voerde de gemeente Goes een opvallende test uit om te kijken hoe alert inwoners en bedrijven zijn op verdachte situaties. Op verschillende plekken in de gemeente werd een aanhanger neergezet met zogenoemde 'drugsvaten'. De vaten waren deels afgedekt met een zeil, maar bewust zichtbaar voor voorbijgangers.
11 uur geleden
HEINKENSZAND - Aan de Zuidzakse Dijk in Heinkenszand komt een recreatief park van ongeveer 9 hectare groot, vergelijkbaar met 18 voetbalvelden. Inwoners kunnen nog tot 15 september meepraten over de invulling van het terrein, dat vanaf 1 april 2027 wordt ingericht. De aankoop van de grond en de aanleg worden betaald uit de compensatieregeling van de Rijksoverheid voor gebieden waar de infrastructuur van windparken op zee aan land komt.
11 uur geleden
GOES - Al 10 jaar is uitzendbureau Covebo een betrouwbare schakel in de regio voor vakmensen in de bouw en techniek. Onder leiding van Dinant Sijp, teammanager, en Moniek Kuijlaars, vestigingsmanager voor zowel Goes als Breda, groeit de vestiging gestaag. Vanuit een persoonlijke aanpak en met oog voor competenties en karakter begeleidt Covebo Goes werkzoekenden naar passend en vast werk.
14 uur geleden
Goes - Het college van burgemeester en wethouders heeft besloten om geen extra parkeerplaatsen en geen voetgangersbrug aan te leggen bij De Sprienke, een school voor speciaal (voortgezet) onderwijs. Het plan wordt niet uitgevoerd omdat de maatregel slechts een deel van de overlast van taxibusjes zou verminderen, er weinig draagvlak is onder omwonenden en de kosten met ongeveer 300.000 euro hoog zijn.
16 uur geleden
HEINKENSZAND - Het Leger des Heils organiseert op zaterdag 6 september 2025 een inzamelactie voor kinderfietsen. Tussen 10.00 en 12.00 uur kunnen mensen hun tweedehands fiets inleveren bij het Leger des Heils aan Clara's Pad 6 in Heinkenszand.
21 uur geleden
NOORD-BEVELAND - De Eurobus, die al bijna twintig jaar ouderen en mensen met een beperking in Noord-Beveland op stap helpt, vierde dinsdag een bijzonder jubileum. Burgemeester Loes Meeuwisse stapte mee aan boord voor een feestelijke rondrit over het eiland.
1 dag geleden