Ireen Wüst op Contacta: 'Ik wil elke dag de beste versie van mezelf worden'

Al op haar negentiende wist Ireen Wüst de Olympische Spelen te bereiken. Zo jong als ze was, stond ze er onbevangen in, vertelde ze in een volle Contacta-arena. Schaatsen was het mooiste dat er is. Met zo’n vijftig kilometer per uur over de baan vliegen, noemt Wüst magisch. “Die snelheid voel je langs je vingers. Ik krijg nog steeds kippenvel als ik daaraan denk.” 

Snel ging ze ook tijdens haar Olympische debuut in Turijn, want ze pakte meteen het goud op de 3000 meter. “Daar kreeg ik nog een titel bij. Die van bekende Nederlander. Heel leuk, maar soms ook lastig. Toen moest ik leren ‘nee’ zeggen.” Haar vier andere levenslessen zijn luisteren naar je lichaam, kracht en zelfvertrouwen uit jezelf halen, je bent niet wat je presteert en genieten van het proces en de route.

Na onbevangenheid en Olympisch succes werd Wüst geconfronteerd met de keerzijde van de medaille. Ze raakte overtraind, dat ze vergelijkt met een burn-out. “Ik had overal pijn en was te moe om te kunnen slapen.” Deze periode duurde drie jaar. “Er heerste een machocultuur in de schaatsploeg en ik wilde geen watje zijn. Mijn bewijsdrang was immens. Ik wilde niet toegeven aan hoe ik me voelde.” 

Pas toen ze zichzelf de vraag stelde voor wie ze stoer deed en wie de rekening daarvoor zou moeten betalen, durfde ze de waarheid onder ogen te zien. “Ik ging naar mijn coach toe en zei ‘ik kan niet meer’.” 

Wüst moest niet alleen fysiek herstellen, vertelde ze, maar ook mentaal. “In die tijd, we praten over 2008, heerste er nog een taboe op mental coaching. Ik was als de dood dat er in de krant zou komen te staan ‘Wüst is gek’. Dus ging ik na sluitingstijd naar de psycholoog, via de achteringang, zodat niemand mij zag. Door de psycholoog heb ik geleerd dat je niet bent wat je presteert. Je bent goed zoals je bent. Mensen houden van me om wie ik ben en ik schaats, omdat ik het leuk vind.”

Dat inzicht hielp Wüst er weer bovenop te komen. “Ik plaatste me voor de Spelen in Vancouver, dat een prestatie op zich was.” Toch voelde ze daar niet de magie van Turijn. Ze stond op het punt om naar huis te gaan, maar besloot toch haar best te doen en wel te zien waar het schip zou stranden. Bij de 1000 en 1500 meter kwam ze niet op het podium, maar op de 3000 meter flikte ze het weer: goud. “Zonder dat ik al wist of ik een medaille had, juichte ik. Ik was Goes, eh goed, haha, op het moment dat het moest en daar was ik trots op.” Haar verspreking maakte gelach los in de arena en zelf zag Wüst er ook de humor van in. “Dit belooft nog wat voor de rest van de avond.”

Na haar succesvolle Spelen in 2014 en 2018 leek het Wüst een mooi moment om haar Olympische carrière te beëindigen. Haar bewijsdrang liet zich echter weer gelden toen een nieuwe sponsor haar te oud vond. “Ja, inderdaad, Wüst was woest! Ik was dertig. Dit gaf me toch een potje motivatie, mensen! Ik zou laten zien dat ik niet te oud was!” 

Maar toen vertelde haar vriendin en schaatsmaatje Paulien van Deutekom dat ze longkanker had. Voor Wüst deed er niets meer toe. “Ik wilde er zijn voor Paulien en haar dochtertje en man. Trainen bleef ik wel, want dat gaf me houvast.” Een paar maanden later overleed haar beste maatje. “Kapot van verdriet was ik. Ik wist niet dat rouwen zo’n pijn kon doen. Ik had last van mijn hart en kon niet slapen.” Daarna reed Wüst voor een eerst een wedstrijd niet voor zichzelf, maar voor iemand anders. “Paulien vond de 1500 meter de allermooiste afstand. Zou ik die voor haar kunnen winnen? Dat was makkelijker gezegd dan gedaan.” Wüst had een valse start en barstte in huilen uit van onzekerheid. “Na de tweede start zag ik allemaal gele jassen van mijn vriendinnen in mijn ooghoek. Toen kwam er een bepaalde rust over me heen.” Wüst won die 1500 meter. Voor haar vriendin. “Precies elf jaar nadat Paulien op deze afstand wereldkampioen was geworden in Berlijn.”

Het verlies van haar vriendin liet Wüst anders kijken naar het leven. “Ik was altijd bezig met later, maar je moet leven in het nu en genieten van de kleine dingen.” Wüst besloot nog één keer te gaan voor de Olympische Spelen, in 2022 in Peking. “Gewoon, omdat ik het leuk vind. Ik had alles al gewonnen en wilde daar alleen maar genieten. Ik voelde dankbaar dat ik daar mocht zijn.” Ze had weer dat onbevangen gevoel. “De start van de 1500 meter was weer magisch. Ik wist, dit wordt mijn dag.” En weer pakte ze het goud. “Ik was niet zozeer trots, maar vooral dankbaar. Weet je waar die dertien medailles zijn? In een kluis. Ik zie ze nooit. Het gaat mij erom om iedere dag de beste versie van mezelf te worden.”