ZB brengt reisjournaal van Borsselse scheepsarts Petrus Gansel uit

Scheepsarts Petrus Gansel hield voor zijn familie gedurende de jaren 1844-1852 een journaal bij van de reizen die hij naar Oost-Indië en Zuid-Amerika maakte. Deze handschriften zijn bij het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen terechtgekomen. De journalen zijn ondergebracht in de handschriftencollectie van ZB Bibliotheek van Zeeland in Middelburg en inmiddels online beschikbaar. Dit prachtige journaal van een reis naar de westkust van Zuid-Amerika van Gansel (1850-1852) is nu integraal hertaald en toegankelijk gemaakt voor een breed publiek.

Inhoud
De Borsselse chirurgijn Petrus Gansel maakte in de jaren 1850-1852 een oceaanreis met de bark Stad Zierikzee II. Tijdens zijn omzwervingen hield Gansel een journaal bij van hetgeen hij zag en deze hertaling vormt de weergave van de integrale inhoud daarvan. De zeedagen beperkte hij daarin tot een enkel woord, maar mensen die hij ontmoette, volksgebruiken, uitgaansleven, natuur, gebouwen en andere bezienswaardigheden die zijn pad eenmaal aan wal kruisten beschreef hij uitgebreid en voorzag hij van commentaar. Dat maakt de reis die Gansel onder kapitein Ochtman ondernam tot een prachtig document van zijn tijd.? Zo maakt Gansel de lezer deelgenoot van zijn bezoek aan de steenkoolmijnen in Wales, de opening van een spoorweg en de meer dan veertig dagen durende passage van Kaap Hoorn terwijl het schip de metershoge golven trotseert. Valparaiso wordt getroffen door een stadsbrand en een aardbeving, maar Gansel verwondert zich vooral over de dames van lichte zeden in de stadsopera. In Panama-stad belandt hij te midden van gelukzoekers die tijdens de Goldrush op weg naar Californië zijn. In Peru wordt bij Callao geankerd en beschrijft hij hoe sommige vrouwen in Lima zich als cyclopen verkleden, hoe de prostituees van het lijf gehouden moeten worden en hoe een ontmoeting met desperado’s eindigt. Voor de kust bij Pisco wordt verslag gedaan van de handel in nitraat, waarmee het zeilschip richting Queenstown vertrekt. De reis eindigt in Dundee, waar de kapitein het meest opmerkelijke konijn van de reis uit zijn hoed tovert.

Petrus Gansel, Johan Francke (bezorging, inleiding, eindredactie, beeldredactie), Jeanine Naerebout en Harm Bosch (tekstredactie), Perry Moree (voorwoord), Morele beschouwingen en vleselijke lusten voorbij Kaap Hoorn. Journaal van een zeereis met het schip Stad Zierikzee II naar de westkust van Zuid-Amerika (1850-1852) door chirurgijn Petrus Gansel (Middelburg: ZB Bibliotheek van Zeeland, 2021) 108 pp.; ill., foto’s, grav., krt., tek.; ISBN 978-90-72151-54-4, prijs: € 6,95.