Vroege feministen vertaald in Pen, bed en habijt
MIDDELBURG – Westers feminisme begon niet in de negentiende eeuw, het is al meer dan vijf eeuwen oud. Joyce Pijnenburg, historicus van vrouwelijke filosofen en westerse mystieke denkers, heeft teksten van drie historische feministen vertaald, ingeleid en samengevoegd tot het boek Pen, bed en habijt: Drie vrouwen over gender, seks en redelijkheid.
DOOR MARIELJA TEN BRUGGENCATE
Al lezend over feminisme kwam Joyce Pijnenburg (41) een reeks vroege feministen op het spoor. De drie vrouwelijke denkers, uit drie verschillende eeuwen, hebben een overeenkomstige boodschap. Ze zetten hun tijdgenoten aan het denken en hun werken zijn nu nog steeds maatschappelijk relevant. Met de eerste Nederlandse vertaling hoopt Pijnenburg een breed publiek aan te spreken. “Er wordt weinig gezegd en geschreven over de vrouwelijk filosofen uit vroeger tijden. Ze worden zelden of nooit aangehaald, waardoor iedereen meer vertrouwd is met de mannelijke denkers. De feministische beweging is onderbelicht en ik hoop daar met dit boek verandering in te brengen.”
Eerste broodschrijfster
Christine de Pizan was de eerste broodschrijfster in de veertiende eeuw. Met haar openbare brieven was zij de aanstichtster van de eerste westerse feministische beweging. Ze analyseerde en beschreef het systemische westerse seksisme, en haar werk viel bij de koningin van Frankrijk in goede aarde. “Pizan gaf vuur en inhoud aan het feminisme. Ze gaf kritiek op de toen zeer populaire Roman van de Roos. In haar eerste openbare brief neemt ze passages uit de Roman onder de loep en haalt kernpunten aan die nu nog spelen.” Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen zit hem niet alleen in de rechten die mannen en vrouwen hebben. Het zit vooral in het denken en in de omgang. Zo attendeerde Tullia d’Aragona in een uitgeschreven dialoog een vriend erop dat hij haar vragen niet echt beantwoordde. Hij reageerde ontwijkend door zichzelf als wijze, geleerde man neer te zetten en te verwijzen naar de gangbare denkers die hij had gelezen. D’Aragona was een dichter en sekswerker die haar mannelijke gesprekspartners uitdaagde om de grondvesten van de filosofie te betwijfelen. “D’Aragona liet haar lezers alvast zien wat ‘mansplaining’ is: dat een man denkt vrouwen van alles te moeten uitleggen. De rangorde man boven vrouw, als ziel boven lichaam, speelde toen een duidelijke rol en dat is nog steeds zo, zij het subtieler dan toen.”
Spotdichten
In de zeventiende eeuw schreef Sor Juana Inés de la Cruz vanuit het klooster vele teksten, waaronder spotdichten. Ze leverde een betoog voor de mondigheid van vrouwen. In Mexico is ‘Sor Juana’ een heldin van het feminisme. “Het is belangrijk dat we onze geschiedenis kennen, zodat we ervan kunnen leren. Toen ik onderzoek deed naar deze vrouwen groeide mijn liefde voor hun teksten. Ze inspireren me om kritisch te blijven.” Tijdens het vertalen heeft Pijnenburg getracht de vlotte leesbaarheid van de originele teksten te behouden, wat zeer goed gelukt is. Bij iedere tekst is een inleiding toegevoegd, zodat de lezer de context kent en begrijpt waar het inhoudelijk over gaat. “Feminisme is niet nieuw, want de problematiek rond seksisme is ook niet nieuw. Ik hoop dat zowel feministen als niet-feministen nieuwsgierig worden naar de geschiedenis en kennis willen nemen van de kritische stemmen.”
Het boek ‘Pen, bed en habijt’ is voor €19,95 te koop bij de lokale boekhandel en via de uitgeverij www.isvw.nl.
Meer uit Middelburg
MIDDELBURG/DOMBURG - De overheid is een nieuwe voorlichtingscampagne gestart onder de naam 'Denk vooruit', die mensen moet helpen zich beter voor te bereiden op noodsituaties zoals langdurige stroomuitval, watertekorten of storingen van internet. Door geopolitieke spanningen en klimaatverandering neemt volgens het ministerie van Justitie en Veiligheid de kans op dergelijke situaties toe.
3 uur geleden
MIDDELBURG - Ruim 3100 handtekeningen voor een gratis fietsoversteek voor de Westerschelde heeft een delegatie van de fietsersbond vrijdag overhandigd aan commissaris van de koning Hugo de Jonge en gedeputeerde Harry van der Maas van de provincie Zeeland. "Hun antwoord was dat ze hierover gaan nadenken, maar dat het aan de Statenleden is", vertelt Leny van den Heuvel van Fietsersbond Walcheren. "Ze waren zeker niet negatief. Op 28 november wordt dit besproken bij de provincie en gaan wij daar inspreken."
14 uur geleden
MIDDELBURG - Burgemeester Yvonne van Mastrigt van de gemeente Middelburg doet dinsdag een bijzondere oproep. Ze is zondag het embleem van haar ambtsketen verloren en hoopt dit met de hulp van haar inwoners en andere speurneuzen terug te vinden.
16 uur geleden
OOSTKAPELLE - In museum Terra Maris in Oostkapelle is een ei van een olifantsvogel te bekijken.
19 uur geleden
MIDDELBURG/DOMBURG - Voor Zeeuwse werkgevers is het onverminderd lastig om medewerkers te vinden. Dit blijkt uit het rapport Regio in Beeld 2025-2026. 'Door de focus te verschuiven van diploma's naar vaardigheden kunnen werkgevers makkelijker nieuwe medewerkers vinden', laat het UWV weten over het rapport. 'In een snel veranderende arbeidsmarkt blijft scholing belangrijk voor wie wendbaar wil blijven.'
23 uur geleden
ARNEMUIDEN - Zelden zal een nederlaag zo zoet hebben gesmaakt als die van de tafeltennissers van Arnemuiden zaterdagmiddag. Weliswaar verloor het Zeeuwse tafeltennisteam van koploper Taverbo 1, maar wel met het kleinst mogelijke verschil. Werd er thuis nog met 1-9 verloren, deze uitwedstrijd werden tegen het Brabantse team, dat in de sterkste formatie aantrad, vier punten behaald.
1 dag geleden
VLISSINGEN - Op 25 oktober heeft het Zeekadetkorps Veere met het korpsschip Lacomblé deelgenomen aan de herdenking van de koopvaardijgevallenen te Vlissingen.
1 dag geleden