Vlissingen was echt wel de eerste!
Een bijzondere brief van Willem van Oranje aan de Vlissingers bewijst onomstotelijk dat de ‘wieg van Nederland’ in april 1572 in Vlissingen stond.
door Peter van Druenen
Zondag 6 april 1572 kan worden gezien als een van de belangrijkste dagen uit de geschiedenis van Vlissingen: het was immers de dag waarop de inwoners erin slaagden de vijand, de Spanjaarden, de stad uit te jagen. Het was de dag waarop Vlissingen een identiteit kreeg, een eigenwaarde, een trots. Geen andere stad was eerder geweest, ook niet Den Briel, waar de Spanjaarden al waren vertrokken voordat een groepje ongeregelde watergeuzen op 1 april door de openstaande poorten zo naar binnen konden lopen.
We beginnen dit feuilleton van 15 wekelijkse afleveringen op 15 mei 1572, ruim een maand na de Vlissingse opstand. Op die dag ontving de stadsregering van Vlissingen een brief van Willem van Oranje waarin hij de Vlissingers bedankte voor het verjagen van de Spanjaarden uit de stad ruim een maand eerder, op 6 april 1572. De brief markeert een voor de stad, maar vooral voor de latere Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, zeer belangrijke gebeurtenis. Volgens de prins was Vlissingen de eerste stad die zich op eigen kracht had vrijgevochten van de Spanjaarden. De andere nog bezette steden konden hieraan een voorbeeld nemen. Was getekend: ‘U goede vriendt, Guille de Nassau’.
Over Den Briel, dat een paar dagen eerder door de watergeuzen werd bezet, repte hij met geen woord. En dat is merkwaardig, omdat in de officiële vaderlandse geschiedschrijving Vlissingen zelden of nooit wordt genoemd. Het gaat altijd over Den Briel en hooguit over ‘een aantal Zeeuwse steden’ die het voorbeeld van de Hollandse stad zouden hebben gevolgd. Het meest recente grote standaardwerk, de Algemene Geschiedenis der Nederlanden uit 1980 maakt het nog bonter en besteedt één regel aan de Vlissingse opstand: ‘Op 6 april braken in Vlissingen onlusten uit, men weigerde er een nieuw Spaans garnizoen te ontvangen’.
De brief van de prins aan Vlissingen bewijst dat deze zienswijze Vlissingen ernstig tekort doet. De feiten rondom de inname van Den Briel tonen dat aan. Eind maart 1572 lag de ongeveer 20 schepen tellende vloot van de watergeuzen in de Engelse rivier de Medway, een vertakking van de Thames, toen ze van de Engelse regering te horen kregen dat hun vertrek onvermijdelijk was geworden. De Engelsen wilden hun relatie met de Spanjaarden verbeteren en het huisvesten van een Hollandse roversbende droeg daar niet bepaald aan bij. Op 1 april voeren de schepen de Noordzee op zonder precies te weten waar ze naar toe zouden gaan. Bij toeval raakten ze voor de kust van Den Briel en vernamen daar dat de stad kort ervoor was verlaten door de Spaanse soldaten. Omdat de groep toch op zoek was naar een nieuwe vaste basis, namen ze de stad meteen maar in. De zogenaamde verovering van Den Briel kun je daarom geen revolutionaire daad noemen en van enige opstand was al helemaal geen sprake.
En dat was wel wat Willem van Oranje wilde: opstand tegen de Spanjaarden. Geen wonder dat Vlissingen de eer kreeg zich de eerste stad te mogen noemen waar de vijand door de stedelingen zelf werd verdreven. Na 6 april zouden vele steden in Zeeland en Holland het Vlissingse voorbeeld volgen, precies zoals de prins had gehoopt.
Volgende week: Hoe de internationale verhoudingen in de zestiende eeuw steeds meer onder spanning kwamen te staan.
Meer lezen over de geschiedenis van Vlissingen? Kijk op www.vlissingen700.nl.
Meer uit Vlissingen
VLISSINGEN - De overeenkomst tussen The LSB Experience en Crosby, Stills, Nash & Young: hun internationaal befaamde prachtige vocal harmonies. Zaterdagavond 12 oktober treden ze op in de Piek.
2 dagen geleden
KOUDEKERKE - 'Enigma, begin van een digitaal tijdperk', zo heet het nieuwste boek van Hans Sakkers uit Koudekerke. Hoewel het boekje absoluut ook voor volwassenen interessant is, schreef Sakkers het speciaal voor de jeugd. "Dit onderwerp raakt rechtstreeks de belevingswereld van de jeugd en het is daarom ook een mooi onderwerp om de jeugd voor de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog te interesseren."
2 dagen geleden
VLISSINGEN - Vorige week werd in de hal van de HZ aan de Edisonweg een grote vrijwilligersmarkt gehouden. Vrijwilligersorganisaties presenteerden zich in de hoop om nieuwe vrijwilligers te werven. Zo was ook Marielja ten Bruggencate van de Voorleesexpress aanwezig.
3 dagen geleden
OOST-SOUBURG - Sergio Sodikromo uit Oost-Souburg is geselecteerd om voor het Nederlandse team uit te komen op het wereldkampioenschap Pencak Silat dat in december wordt gehouden in Abu Dhabi. Sodikromo heeft in mei van dit jaar zijn pencak silatschool Daya Batin opgericht met als doel de van oorsprong Indonesische vechtkunst door te geven aan volgende generaties.
4 dagen geleden
VLISSINGEN - De politie heeft zaterdagochtend een 19-jarige man aangehouden die betrokken zou zijn geweest bij een mogelijk schietincident aan de Bloemenlaan in Vlissingen. De politie was vrijdagavond met meerdere eenheden in de straat aanwezig voor onderzoek. Of er daadwerkelijk met een vuurwapen is geschoten, is nog onduidelijk. Bij de aanhouding van de verdachte heeft de politie een nepvuurwapen aangetroffen.
6 dagen geleden
VLISSINGEN - De Stichting Oorlogsjaren in Vlissingen heeft twee lezingen georganiseerd met als onderwerp 'de bevrijding begint met het 'water''. Het is deze maand tachtig jaar geleden dat geallieerde bommenwerpers de dijken van Walcheren op vier plaatsen bombardeerden met als gevolg dat een groot deel van het eiland onder water kwam te staan.
1 week geleden
VLISSINGEN - Deze week worden drie zeemijnen, die eerder dit jaar zijn ontdekt bij werkzaamheden aan de bodem bij de Piet Heinkade in Vlissingen, door de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD) veilig geruimd. De mijnen van het type BM1000 werden in mei en juni 2024 aangetroffen tijdens explosievenopsporing door een gespecialiseerd bedrijf.
1 week geleden