Vijf miljoen babyoesters uitgezet in deltagebied voor herstel van schelpdierrif

Het uitzetten van de babyoesters is de eerste pilot die voortkomt uit het partnerschap tussen ARK Rewilding Nederland en windparkbouwer Ørsted. Samen zetten ze zich in voor de terugkeer van grote, levende riffen om de biodiversiteit in de Noordzee te versterken, schrijven ze in een gezamenlijk persbericht. ‘Voor deze proef gebruiken we bijna uitgestorven, Europese platte oesters en nieuw ontworpen oesterkorven.’ 

ARK is gespecialiseerd in natuurherstel van ecologische systemen, waarbij ze niet slechts naar één habitat of soort kijken, maar naar, bijvoorbeeld de Noordzee, als geheel. ‘Ten tweede is deze pilot belangrijk voor het herstel van zowel de Europese platte oesters als de schelpdierriffen die door menselijk handelen bijna zijn verdwenen uit de Noordzee.’

Schelpdierriffen

Schelpdierriffen zijn belangrijk, omdat ze eten, onderdak, paai- en kraamplekken voor vele soorten schelpdieren bieden. ‘Riffen filteren het water en leggen slik vast waardoor het water helderder wordt. Zo komt zonlicht dieper het water in en kunnen er meer algen groeien. Algen leggen koolstof vast en zijn de basis voor het voedselweb op zee. Het werk bij de voordelta – de kustzone op de grens tussen Zuid-Holland en Zeeland – is een tussenstap naar grotere rifprojecten. Als riffen groot en vitaal zijn, zijn ze minder gevoelig voor plagen of bedekking door zand. Grote riffen kunnen zich beter herstellen van beschadiging door storm of koude winters.’

Een grote hoeveelheid levend materiaal op tijd en veilig uitzetten op open zee, is een uitdagende puzzel en zwaar fysiek werk, aldus de twee partijen. ‘We hebben op vlak water aan boord vier ‘parelkettingen’ met oesterkorven gebouwd en uitgezet’, legt ARK-projectleider Marijke van de Staak uit. ‘We kijken binnenkort hoe de oesters en oesterkorven op de zeebodem liggen.’

Turbulentie

‘Dertig procent van de Noordzeebodem was tot het eind van de negentiende eeuw bedekt met schelpdierriffen. Sindsdien is 25.000 vierkante kilometer rif verloren gegaan. Herstel gaat niet vanzelf: er is te weinig broed in het water en de bodem is te verstoord en te zanderig voor oesters en andere rifbouwende soorten om zich te vestigen. In de voordelta is in 2016 een natuurlijk oesterrif ontdekt, ontstaan uit larven die uit de Grevelingen zijn gestroomd. Het gebied is dus geschikt voor oesters, en daarom ook een goede plek om maatregelen te testen die oestergroei stimuleren.’

ARK Rewilding Nederland experimenteert vanaf 2019 met het plaatsen van oude oesters begroeid met babyschelpjes. De samenwerking met Ørsted maakt het mogelijk om op grotere schaal te experimenteren, verder uit de kust en op termijn ook in dieper water. Het doel is om riffen te creëren die groot genoeg zijn om ecologisch van belang te zijn en de turbulentie van de Noordzee goed te doorstaan.

‘De uitzetting deze week was de grootste tot nu toe, mede door de doorbraak in de oesterkweek die Stichting Zeeschelp vorig jaar bereikte: het lukt daar nu om miljoenen oesterlarven te kweken tot en met het stadium dat ze zich vestigen en schelpen vormen. Het kweekstation gebruikt daarvoor bonamiavrije en bonamiaresistente ouder-oesters. Bonamia is een ziekte die bijdroeg aan het bijna uitsterven van de wilde Europese oester, naast overbevissing.’

Innovatieve oesterkorf

Om de schaalvergroting voor rifherstel mogelijk te maken is een nieuw type oesterkorf gebruikt die makkelijk te hanteren is aan boord. ‘Net als de eerdere ‘oesterwiegen’ zijn de nieuwe constructies gemaakt van biologisch afbreekbaar materiaal: onverzinkt gaas en onbewerkte houten pallets. Zo hoeven de constructies die nodig zijn om de jonge oesters te beschermen, bij elkaar te houden en boven het zand te doen uitsteken, later niet weer opgevist te worden. Bovendien wordt er geen CO2 uitgestoten voor de productie van betonnen kunstriffen.’

Ørsted hoopt de uitkomsten van dit project te kunnen gebruiken op andere locaties, waaronder windmolenparken. ‘Dit project ondersteunt onze ambitie om vanaf uiterlijk 2030 een positief effect op biodiversiteit te hebben bij al onze nieuwe hernieuwbare energieprojecten’, laat Ruben Dijkstra, Managing Director Ørsted Nederland, weten.