TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
JOHANNESBURG (ANP) - Demissionair premier Dick Schoof heeft zorgen over de beperkingen van het Oekraïense leger die in het zogenoemde 28-puntenplan staan, want "als het gaat over de veiligheid van Oekraïne, gaat het immers ook om de veiligheid van Europa." Dat zegt hij tegen het ANP nadat hij heeft gebeld met Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Schoof wil "elk initiatief dat vrede dichterbij kan brengen serieus nemen."
3 uur geleden
DEURNE (ANP) - Frank van Pamelen heeft zaterdag bij de prominenten Het Groot Dictee der Nederlandse Taal gewonnen. De schrijver, dichter, cabaretier en columnist deed het met slechts vijf fouten beter dan de andere bekende deelnemers, onder wie cabaretier Katinka Polderman en zangeres Leoni Jansen.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Tientallen jongeren demonstreren zaterdagmiddag op de Koekamp in Den Haag omdat zij als volwaardige slachtoffers van het toeslagenschandaal erkend willen worden, met dezelfde rechten als hun ouders. Dat meldt een woordvoerder van het Onafhankelijk Jongerenpanel Toeslagen (OJPT). Zij legt uit dat de jongeren eerder te horen kregen dat er geen politiek draagvlak is voor hun eisen en "daarom creëren we dat draagvlak zelf".
3 uur geleden
DE BILT (ANP) - In de noordelijke provincies Friesland, Groningen en Drenthe geldt vanaf zondagmiddag 16.00 uur code geel omdat het glad kan worden door sneeuw, meldt het KNMI zaterdag. De weerswaarschuwing is tot 21.00 uur van kracht.
4 uur geleden
VOLKEL (ANP) - Defensie heeft vrijdagavond opgetreden tegen drones die werden gespot boven vliegbasis Volkel. Vanaf de grond werden wapens ingezet om de drones neer te halen, maar die zijn vertrokken en niet teruggevonden, meldt het ministerie zaterdag.
4 uur geleden
WINTERSWIJK (ANP) - De ijsbaan in Winterswijk is zaterdag kort na 11.00 uur dichtgegaan. De baan ging om 08.15 uur open nadat er een ijsvloertje van 5 millimeter was geconstateerd. Het is voor zover bekend de eerste keer deze herfst dat er in Nederland op natuurijs kon worden geschaatst.
4 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - De verdachte die werd aangehouden na het doen van een valse bommelding vrijdag in een trein die op dat moment Hilversum binnenreed, zit zaterdag nog vast. Dat laten politie en het Openbaar Ministerie weten. Hoe het verder verloopt en of de man dit weekend in de cel blijft, is onduidelijk. "Die beslissing is nog niet genomen", aldus een OM-woordvoerder.
6 uur geleden