TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
ROTTERDAM (ANP) - Het Nationaal Vuurwerk in Rotterdam gaat bij de komende jaarwisseling waarschijnlijk toch door. Een meerderheid van de Rotterdamse gemeenteraad stemde donderdagavond onverwacht voor een op het laatste moment opgestelde motie om eenmalig alsnog geld vrij te maken voor het evenement.
3 uur geleden
BELÉM (ANP) - Klimaatbeleid moet veel meer dan nu gaan over de gezondheid van mensen. Met die boodschap is de Nederlandse arts en onderzoeker Evelyn Brakema naar de klimaattop in Brazilië gereisd. "Ik kan in mijn spreekkamer veel doen voor mensen, maar het allerbelangrijkste dat je kunt doen voor de volksgezondheid is ambitieus klimaatbeleid maken", zegt Brakema, die naast haar werk voorzitter is van de Groene Zorg Alliantie.
10 uur geleden
BREDA (ANP) - Nederland moet nu al kijken welke randvoorwaarden nodig zijn om grote waterbeschermingsprogramma's zoals de Deltawerken in de komende jaren uit te voeren. Die boodschap gaf Deltacommissaris Co Verdaas op het jaarlijkse Deltacongres in Breda. Volgens Verdaas moeten grote keuzes worden gemaakt over het waterbeheer, maar is het ook noodzakelijk dat daarvoor genoeg menskracht is en dat de wetgeving daarop aansluit.
10 uur geleden
HAARLEM (ANP) - Na een explosie aan de Archimedeskade in Haarlem heeft de politie een minderjarige verdachte aangehouden. Een politiewoordvoerder wil in verband met de privacy van de verdachte niets delen over de woonplaats, leeftijd of het geslacht, alleen dat het om een tiener gaat.
10 uur geleden
HOUTEN (ANP) - Het aantal zachte dagen in Nederland, waarop de temperatuur 15 graden of hoger is, is dit jaar opgelopen tot 207. Daarmee is een nieuw record gevestigd, meldt Weeronline. Het vorige record stond op 206 dagen en werd gehaald in 2022 en 2014. De meetreeks loopt sinds 1901.
12 uur geleden
DRIEBERGEN (ANP) - Drie schadelijke programma's waarmee cybercriminelen inbraken en gegevens stalen, zijn deze week uit de lucht gehaald. Volgens de politie "is het hele businessmodel van veel cybercriminelen tegelijkertijd verstoord".
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Pas vanaf 2030 krijgen vrouwen met zeer dicht borstweefsel niet alleen een röntgenfoto voor de screening van borstkanker, maar ook een MRI-scan. In het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA) was al afgesproken dat hier geld voor komt, maar volgens demissionair staatssecretaris Judith Tielen (Volksgezondheid) duurt het "nog enkele jaren voordat noodzakelijke stappen en goede voorbereiding afgerond zijn".
12 uur geleden