TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Voor acht pluimveebedrijven in Noord-Brabant, dicht bij de Belgische grens, geldt per direct een vervoersverbod. De bedrijven liggen binnen 10 kilometer van een pluimveebedrijf in Pelt waar vogelgriep is vastgesteld. De ondernemers mogen daarom geen vogels of eieren vervoeren vanaf hun eigen bedrijf.
3 uur geleden
MARGRATEN/HILVERSUM (ANP) - De twee panelen die zaterdagavond in het televisieprogramma Even tot hier naast de Amerikaanse begraafplaats Margraten zijn geplaatst, zijn daar alweer weg, ziet een ANP-fotograaf. BNNVARA bevestigt dat de panelen slechts tijdelijk waren teruggeplaatst. Volgens de omroep worden ze overhandigd aan Stichting Black Liberation, die zich inzet voor onderzoek naar 'zwarte bevrijders' in de Tweede Wereldoorlog.
4 uur geleden
WINTERSWIJK (ANP) - De ijsbaan in Winterswijk is ook zondagochtend opengegaan. Zaterdag had de baan de primeur van het eerste schaatsen op natuurijs deze herfst. Toen lag er 5 millimeter ijs, nu is het een kleine centimeter, vertelt ijsmeester Hendrik van Prooije vanaf de baan.
10 uur geleden
DE BILT (ANP) - Afgezien van de provincies Limburg en Zeeland geldt zondag in heel het land ergens gedurende de dag code geel door gladheid. In het zuidwesten en westen is het nu al plaatselijk glad door sneeuwval. De sneeuw en gladheid breiden zich de komende uren oostwaarts uit. Daardoor is het uiteindelijk in heel de westelijke helft van het land, met uitzondering van Zeeland, plaatselijk glad in de ochtend. Die gladheid verdwijnt pas halverwege de ochtend, meldt het KNMI.
11 uur geleden
NOORDWIJK (ANP) - De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) heeft tijdens haar jaarlijkse benefietgala in Noordwijk 1.848.000 euro opgehaald. Dat is ruim 30.000 euro meer dan vorig jaar en daarmee een nieuw recordbedrag. Het was de negentiende keer dat het benefietgala werd georganiseerd. Er schoven 650 gasten aan.
17 uur geleden
Het televisieprogramma Even tot hier heeft naast de Amerikaanse militaire begraafplaats Margraten de twee panelen teruggeplaatst die eerder deze maand door de Amerikaanse beheerder werden verwijderd. De panelen belichten de rol van 'zwarte bevrijders' in de Tweede Wereldoorlog. Ook maakten presentatoren Niels van der Laan en Jeroen Woe zaterdag aan het einde van hun uitzending bekend dat zij rondom de teruggeplaatste panelen ook een aanvullende "tentoonstelling" laten bouwen.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het vliegverkeer van en naar Eindhoven is zaterdagavond stilgelegd, nadat bij het vliegveld meerdere drones waren gesignaleerd. Het vliegveld van Eindhoven is niet alleen een luchthaven, maar op het terrein zit ook een luchtmachtbasis. Daarom is zowel het civiele als het militaire vliegverkeer opgeschort, laat demissionair minister Ruben Brekelmans (Defensie) weten.
21 uur geleden