TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Volkszanger René Karst is op 59-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn management via Instagram bekendgemaakt. Karst scoorde grote hits met nummers als Atje Voor De Sfeer en Liever Te Dik In De Kist.
2 uur geleden
OEGSTGEEST (ANP) - Acteur en regisseur Paul van Gorcum is op 91-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn secretariaat aan het ANP laten weten. Van Gorcum, vooral bekend van zijn rol als Baron van Neemweggen in de televisieserie Bassie en Adriaan, overleed in Oegstgeest.
2 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Meerdere pleegkinderen zijn zo'n vier jaar geleden al weggehaald uit een gezinshuis in het noorden van het land, omdat ze er verkeerd werden behandeld. Het huis kwam deze week in het nieuws doordat twee kinderen van negen en tien jaar oud er jarenlang ernstig werden verwaarloosd en mishandeld.
3 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - De rechtbank in Rotterdam behandelt vrijdag een zitting over de vergismoord op GGZ-directeur Rob Zweekhorst (44) achter gesloten deuren. De rechtbank wilde zonder pers en publiek in de zaal een getuige horen. "Gelet op zijn veiligheid zullen we de deuren sluiten", zei de voorzitter.
4 uur geleden
TER APEL (ANP) - In het aanmeldcentrum in Ter Apel zitten voor het eerst sinds begin november minder dan 2000 asielzoekers. Omdat het aantal onder die afgesproken grens blijft, hoeft opvangorgaan COA geen nieuwe dwangsom van 50.000 euro te betalen. Het centrum zit wel nog behoorlijk vol.
4 uur geleden
HOUTEN (ANP) - Het heeft voor de eerste keer dit winterseizoen matig gevroren. Vrijdagochtend daalde de temperatuur in het Groningse Eelde naar -5,4 graden. De eerste matige vorst is dit seizoen wat eerder dan normaal. Gemiddeld gebeurt dat volgens Weeronline rond 1 december.
5 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Neuropsycholoog Erik Scherder van de Vrije Universiteit in Amsterdam gaat aangifte doen van deepfakevideo's waarin hij het gebruik van bepaalde medicijnen zou aanraden. Dat laat de hoogleraar donderdag weten aan het ANP. Scherder reageert op een uitzending van Pointer Checkt over dit onderwerp, die zondag op YouTube verschijnt.
15 uur geleden