TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
WIERUM (ANP) - De gaswinning onder de Waddenzee bij Ternaard in Friesland gaat definitief niet door. De Staat heeft een deal met gaswinningsbedrijf NAM gesloten, maakte energieminister Sophie Hermans (VVD) vrijdag bekend in het dorpshuis van het nabijgelegen Wierum.
7 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Simone Smit wordt de nieuwe directeur-generaal van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Zij volgt Erik Akerboom op, die de functie ruim vijf jaar bekleedde.
10 minuten geleden
GRONINGEN (ANP) - Mensen met een aangeboren hartafwijking kunnen daar vanaf januari weer aan worden geopereerd in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). De operaties waren in september stilgelegd na zorgen over sociale veiligheid. Een onderzoek daarnaar is afgerond.
1 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - De provincie Noord-Brabant stelt een besluit over het mogelijk verdwijnen van het dorp Moerdijk uit. De provincie wil de komende maanden diverse onderzoeken laten doen, onder meer om de maatschappelijke kosten en baten en de milieugevolgen te kunnen afwegen. Wat de gemeente Moerdijk betreft, maakt het dorp met ruim 1100 inwoners plaats voor uitbreiding van het bestaande haven- en industrieterrein in die plaats.
1 uur geleden
DEVENTER (ANP) - Negen mensen zijn donderdag aangehouden rond de Europa League-wedstrijd van Go Ahead Eagles tegen het Duitse VfB Stuttgart in Deventer. Ze hadden zich volgens de politie schuldig gemaakt aan belediging, mishandeling, openlijk geweld en het niet voldoen aan een bevel van een agent.
1 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - Boeren met en zonder tractoren zijn naar het provinciehuis in Den Bosch gekomen. Ze maken zich zorgen over diverse plannen waarover de Brabantse politiek vrijdag vergadert. De maatregelen zijn ingrijpend, stapelen zich op op het boerenerf en hebben gevolgen voor de toekomst van de agrarische bedrijven, aldus landbouworganisatie ZLTO.
2 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - Mensen met een vorm van autisme hebben dat niet gekregen doordat ze zijn gevaccineerd. Inentingen veroorzaken geen autisme, heeft bijwerkingencentrum Lareb vrijdag nogmaals gezegd.
3 uur geleden