TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Het gaat iets beter met de mentale gezondheid van mbo-studenten, staat in een rapport over de (mentale) gezondheid en het middelengebruik van studenten in het middelbaar beroepsonderwijs van het Trimbos-instituut en de MBO Raad. Donderdag publiceerden onderzoekers ook al zo'n monitor over studenten in het hbo en wo. Volgens de onderzoekers is aandacht nodig voor mentale veerkracht, gezonde gewoonten en sociale steun.
3 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - In het gelekte Amerikaanse vredesplan voor Oekraïne staan "een hoop punten" die voor president Volodymyr Zelensky "ontzettend moeilijk te accepteren" zijn, zei demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken, VVD) donderdag na overleg met zijn EU-collega's. Zij hebben ook met de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken gesproken.
3 uur geleden
ZEERIJP (ANP) - Het aantal schademeldingen bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) na de aardbeving bij Zeerijp is donderdag opgelopen naar 3004, meldt de organisatie. Daarmee is het aantal met bijna vijfhonderd toegenomen sinds woensdag, toen er 2517 meldingen waren.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De provincie Zuid-Holland heeft in de gemeente Lansingerland een gebied aangewezen waar windturbines kunnen komen. Het gaat om de locatie Kruisweg-Oost langs de A12. Dat gebied krijgt van de provincie de voorkeur boven Bleizo-West, een braakliggend terrein iets verderop langs de snelweg waar Lansingerland en buurgemeente Zoetermeer graag 4000 tot 6000 woningen willen bouwen.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - In Zeeland is vogelgriep vastgesteld bij een hobbypluimveehouder, meldt het ministerie van Landbouw donderdag. In Terhole (gemeente Hulst) worden 87 vogels gedood om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.
3 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - De politie heeft negen demonstranten aangehouden bij het protest tegen de wapenbeurs in Rotterdam. Het gaat om zeven betogers, die met bedekte gezichten op een stellage met reclameborden waren geklommen op het plein bij evenementencomplex Ahoy. Toen ze niet luisterden naar de oproep hiervan af te komen, werden ze opgepakt. Later zijn nog twee mensen aangehouden voor het bekladden van het pand met rode verf, bevestigt een woordvoerder van de politie.
4 uur geleden
RIJSWIJK (ANP) - Laboratorium Clinical Diagnostics informeert vanaf deze week huisartsen en patiënten over het datalek eerder dit jaar. Dat meldt het laboratorium op de website. Door het lek werden privégegevens openbaar van honderdduizenden mensen van wie lichamelijke onderzoeken waren verwerkt door het lab in Rijswijk. Clinical Diagnostics meldt dat het in deze informatieronde niet gaat om onderzoeken die zijn verricht in het kader van deelname aan het Bevolkingsonderzoek Nederland.
5 uur geleden