TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
HOOGEVEEN (ANP) - Ruim 1500 fans en andere belangstellenden hebben woensdagmiddag in Theater De Tamboer in Hoogeveen afscheid genomen van de overleden volkszanger René Karst. Dat laat theaterdirecteur Pieter-Bas Rebers weten aan het ANP. Hij zegt onder de indruk te zijn van de hoge opkomst. Voor het podium, waar de kist van de zanger staat, is een groot eerbetoon ontstaan met honderden bloemen en kaartjes.
3 uur geleden
MAASTRICHT (ANP) - De provincie Limburg heeft geen reactie gehad op haar oproep om informatiepanelen over zwarte soldaten terug te plaatsen op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten. Gouverneur Emile Roemer deed dat verzoek onlangs aan de Amerikaanse ambassadeur in Nederland, nadat duidelijk was geworden dat de borden waren verwijderd uit het bezoekerscentrum. De American Battle Monuments Commission (ABMC), de beheerder van de begraafplaats, liet later weten dat die niet langer in de "herdenkingsmissie" passen en dat er vaker gerouleerd wordt.
3 uur geleden
LEIDEN (ANP) - Pro-Palestijnse demonstranten voeren woensdag actie in het Academiegebouw van de Universiteit Leiden. In het gebouw aan het Rapenburg zou politicoloog Hélène Landemore een lezing houden. Haar Cleveringa-oratie is verplaatst naar een ander gebouw een eindje verderop.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De EU-ministers van Buitenlandse Zaken zijn het eens over de koers die de EU moet volgen bij de vredesonderhandelingen over Oekraïne. Dat zei demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken) na een ingelast digitaal overleg over Oekraïne tegen het ANP. De EU moet Oekraïne op alle mogelijke manieren blijven ondersteunen en Europa moet een rol blijven spelen bij de onderhandelingen over vrede, zei Van Weel. Ook moet snel een besluit worden genomen over de inzet van Russische bevroren tegoeden.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De impact van cyberaanvallen is steeds vaker te merken in het dagelijkse leven buiten de digitale wereld om, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het jaarlijkse Cybersecuritybeeld. De incidenten hebben nog niet geleid tot "maatschappelijke ontwrichting of significante impact op de nationale veiligheid", maar die potentie was er wel, volgens de NCTV.
10 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Als het aan het stadsbestuur ligt, verdwijnen fatbikes in Amsterdam uit de drukke gebieden. Het college van B&W gaat bekijken of dat via een plaatselijke verordening kan worden geregeld. Amsterdam vindt dat het Rijk te lang doet over beleid tegen de overlast van fatbikes.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De aanpak van geweld tegen vrouwen en meisjes begint door erover te praten. Dat concludeerden enkele Zuid-Hollandse burgemeesters op een bijeenkomst op het provinciehuis in Den Haag in het kader van de internationale campagne Orange the World, die aandacht vraagt voor vrouwengeweld.
13 uur geleden