TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
HILVERSUM (ANP) - De verdachte die vrijdag werd aangehouden omdat hij een valse bommelding deed in een trein, moet komende vrijdag voor de rechter verschijnen in een snelrechtzitting. Het gaat om een 44-jarige man uit Amersfoort, meldt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie Midden-Nederland.
29 minuten geleden
HAARLEM (ANP) - De provincie Noord-Holland verwacht volgend jaar opnieuw veel meer geld te moeten uitgeven om schade te vergoeden die vooral ganzen en houtduiven aanrichten aan landbouwgewassen. Gedeputeerde Esther Rommel (financiën) denkt er in 2026 70 miljoen euro voor nodig te hebben, 25 miljoen meer dan eerder verwacht. Dit jaar wordt vooralsnog rekening gehouden met ruim 42 miljoen euro, terwijl het in 2024 ging om 29 miljoen.
56 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De ruimingen van dieren bij pluimveehouders door uitbraken van vogelgriep doen "zeer". Dat zegt voorzitter Kees de Jong van LTO Pluimveehouderij. "Het zijn erg vervelende ervaringen voor pluimveehouders, om het maar voorzichtig uit te drukken."
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Koning Willem-Alexander en koningin Máxima spreken op de eerste dag van hun staatsbezoek aan Suriname met vertegenwoordigers van nazaten van tot slaaf gemaakten en inheemse gemeenschappen. De Rijksvoorlichtingsdienst deelde maandag het programma voor het bezoek, dat volgende week maandag begint. Op de laatste dag bezoeken Willem-Alexander en Máxima onder meer een voormalige koffie- en cacaoplantage.
2 uur geleden
LUANDA (ANP) - De Verenigde Staten, Oekraïne en de andere betrokkenen nemen meer tijd voor hun onderhandelingen over het nieuwe Amerikaanse vredesplan. De oorspronkelijke deadline van komende donderdag is van tafel, heeft demissionair premier Dick Schoof vastgesteld.
2 uur geleden
UTRECHT (ANP) - De politie Midden-Nederland heeft twee aangiftes gekregen van een bekogeling met een boek in Utrecht. Dat bevestigt een politiewoordvoerder na een bericht van RTV Utrecht. Een van de aangiftes werd zondagavond gedaan door journalist Mischa Blok. Zij werd door twee jongens bekogeld met een bundel verzamelde werken van Charles Bukowski.
3 uur geleden
HOLWIERDE (ANP) - Op een vleeskuikenbedrijf in de Groningse plaats Holwierde is vogelgriep vastgesteld. Om te voorkomen dat het virus zich verder verspreidt, heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) besloten dat circa 48.000 kuikens worden gedood. Binnen een straal van 10 kilometer geldt per direct een vervoersverbod voor vogels en eieren.
4 uur geleden