TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Tijdens de jaarwisseling zal de luchtkwaliteit korte tijd slecht of mogelijk zeer slecht zijn, verwacht het RIVM. Dit geldt vooral voor plaatsen waar vuurwerk wordt afgestoken. Het gaat slechts matig waaien, waardoor er plaatselijk hoge concentraties fijnstof zijn.
2 uur geleden
WEESP (ANP) - De vuurwerkvondst in een huis in Weesp maandagavond betrof een lading van ruim 1100 kilo, meldt de politie. Er moesten moesten enkele tientallen woningen aan de Papelaan worden ontruimd nadat het zware vuurwerk werd gevonden.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Unie van Waterschappen roept Nederlanders op het frituurvet dat in aanloop naar oud en nieuw wordt gebruikt om oliebollen te bakken niet door de gootsteen of het toilet te spoelen. Het vet stolt in het riool en zorgt geregeld voor verstoppingen, waarschuwt de koepelorganisatie. Dat en het zuiveren van het frituurvet uit het water kost de waterschappen jaarlijks miljoenen euro's.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De opsporingsdiensten hebben meer verboden vuurwerk in beslag genomen dan vorig jaar, blijkt uit de dinsdag bijgewerkte Vuurwerkbarometer van het Openbaar Ministerie. In de afgelopen week is 7433 kilo in beslag genomen. Daarmee staat de teller dit jaar op ruim 112.223 kilo, terwijl het jaar nog niet voorbij is.
3 uur geleden
UTRECHT (ANP) - TivoliVredenburg heeft in 2025 voor het eerst meer dan 1,5 miljoen bezoekers ontvangen, meldt het poppodium dinsdag. Bij de Utrechtse concertzaal vonden dit recordjaar ruim 2300 concerten en evenementen plaats en stonden zo'n 15.000 artiesten, musici en sprekers op de podia. TivoliVredenburg werd ooit ontworpen voor 600.000 gasten.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Rijkswaterstaat heeft in de nacht van maandag op dinsdag voor het eerst dit najaar in het hele land zout gestrooid om gladheid op wegen tegen te gaan. Eerder werd al wel gestrooid in bepaalde regio's.
5 uur geleden
ALKMAAR (ANP) - De advocaat van Thijmen V. (33) uit Heerhugowaard die ervan wordt verdacht dat hij in 2021 zijn vader heeft vermoord en het lichaam heeft verstopt in twee vriezers, zegt dat er "hiaten" zijn in de conclusie van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) over de doodsoorzaak van het slachtoffer. Hij heeft een medisch deskundige ingeschakeld die kritisch is op de conclusies van het NFI. De conclusies zouden niet overeenkomen met wat de verdachte tijdens het onderzoek heeft verklaard.
5 uur geleden