TNO krijgt geld voor extreem nauwkeurig richtsysteem satelliet
DEN HAAG (ANP) - Europa gaat over ruim tien jaar, als eerste, vanuit de ruimte op zoek naar zwaartekrachtgolven. Om dat te kunnen doen, wil TNO de extreem gevoelige apparaten bouwen die de metingen moeten helpen uitvoeren. De instantie krijgt 1,39 miljoen euro subsidie om de richtsystemen te ontwikkelen. Het geld komt van de Nederlandse ruimtevaartorganisatie, het Netherlands Space Office.
Albert Einstein stelde meer dan een eeuw geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Deze is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis, bijvoorbeeld als zwarte gaten botsen, ontstaat een schokgolf die het hele heelal doortrekt, als rimpels in een vijver. Pas sinds een paar jaar is het mogelijk om die trillingen te meten. In de Verenigde Staten en Italië zijn gevoelige detectoren gebouwd. Die hebben inmiddels al tientallen golven waargenomen. Het baanbrekende onderzoek werd in 2017 beloond met een Nobelprijs.
Europa wil een stap verder gaan en vanuit de ruimte zelf meten. Daar worden golven 'zichtbaar' die vanaf de aarde niet ontdekt kunnen worden. Daarvoor ontwikkelt Europa het netwerk LISA. De naam is een afkorting van Laser Interferometer Space Antenna, oftewel een ruimte-antenne die lasers gebruikt om verstoringen te meten. LISA moet uit drie satellieten bestaan. Die moeten op 50 miljoen kilometer afstand van de aarde rond de zon draaien, in een driehoek met een tussenafstand van precies 2,5 miljoen kilometer.
Verschoven
Elke satelliet moet constant een laserstraal naar de andere sondes sturen. TNO wil het richtsysteem bouwen dat ervoor zorgt dat de straal exact op de goede plek aankomt na 2,5 miljoen kilometer. Dat is ruim zes keer de afstand van de aarde tot de maan. "Dat is zo precies dat iemand vanuit Groningen een mug op de Euromast in Rotterdam zou kunnen aanwijzen", legt het instituut uit.
Als de straal onderweg dan toch iets is verschoven, weten wetenschappers dat dit komt door een nieuwe zwaartekrachtgolf. Vervolgens kunnen ze uitrekenen waar de golf vandaan komt. Zo kunnen ze beter begrijpen hoe het universum in elkaar zit.
Het is nog niet bekend wanneer de satellieten daadwerkelijk de ruimte in gaan. De voorlopige lanceerdatum is rond 2037.
Meer uit Binnenland
AMSTERDAM (ANP) - Een seniorenflat aan het Kramatplantsoen in de Indische Buurt in Amsterdam is in de nacht van zaterdag op zondag ontruimd vanwege brand. Dat meldt de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland op X.
6 uur geleden
ZALTBOMMEL (ANP) - Met een ludieke zwemactie heeft Maarten van der Weijden zaterdag ruim 10.500 euro opgehaald voor onderzoek naar kanker. Mensen konden doneren terwijl de voormalige topzwemmer in het zwembad van Zaltbommel bezig was met een wereldrecordpoging achteruitzwemmen.
9 uur geleden
HENGELO (ANP) - In een flatgebouw aan de Nico Werkmanstraat in het Overijsselse Hengelo woedt een zeer grote brand. De flat wordt ontruimd, meldt de veiligheidsregio. Er zijn geen gewonden, aldus een woordvoerder. De brand is vermoedelijk ontstaan in een berging of garagebox.
13 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - De politie is nog op zoek naar de dader of daders die vrijdagavond twee bezoekers van Ahoy met messteken hebben verwond. De slachtoffers zijn een jongen van 15 en een man van 23 jaar oud, aldus een politiewoordvoerder zaterdag.
16 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - De boekenwereld heeft een speciale prijs in het leven geroepen om Frits Spits te bedanken voor zijn "uitzonderlijke bijdragen aan de kracht van verhalen en lezen". De 77-jarige radiomaker kreeg de onderscheiding zaterdag na de laatste aflevering van zijn NPO Radio 1-programma De Taalstaat.
16 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - Frits Spits heeft zaterdag de laatste uitzending van zijn programma De Taalstaat gepresenteerd. De radiomaker kondigde in september aan na 52 jaar te stoppen met radio. In het nieuwe jaar gaat De Taalstaat verder met schrijver Ronald Giphart als presentator.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De filedruk, het aantal files en de tijd dat weggebruikers stilstonden, is het afgelopen jaar met 3 procent gestegen vergeleken met 2024. Dat meldt de ANWB op basis van cijfers van TomTom. De stijging komt voornamelijk door grenscontroles in Duitsland. De verkeersbond zag het aantal files aan de oostgrens enorm toenemen.
20 uur geleden