Sweelinck was een muzikaal genie

DOOR MARIELJA TEN BRUGGENCATE

Tijdens het openingsconcert in de St. Augustinuskerk zal organist en klavecinist André Poortvliet met een vocaal ensemble onder leiding van Aleida Post de luisteraars een impressie geven van Sweelincks werk. “Cultuurhistoricus Marjolijn van Leeuwen zal tijdens het concert met beeld en tekst vertellen over het culturele klimaat in Amsterdam tijdens de Gouden Eeuw, de periode dat Sweelinck daar leefde en werkte,” vertelt Bram de Wolf, bestuurslid van Stichting De Rijckere orgel 1776 en betrokken als lid bij de Zeeuwse afdeling van Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici.

Verschillende klankkleuren
Deze twee organisaties hebben in samenwerking het Sweelinck-weekend in Middelburg opgezet. “We willen mensen laten ervaren hoe mooi Sweelincks muziek is en dat kan het beste op de instrumenten die hij tot zijn beschikking had, zoals klavecimbel en orgel. Bij een orgel kun je dankzij de verschillende registers het instrument verschillende klankkleuren laten weergeven. Je zou het kunnen zien als de synthesizer van de Gouden Eeuw. Het idee dat er op het orgel enkel kerkelijke muziek, in een mineur toonsoort, werd gespeeld is onjuist. Sweelinck had zoveel verstand van muziek en orgels dat hij als expert gevraagd werd om nieuwe orgels te keuren. Zo kwam hij in 1603 naar Middelburg om het orgel in de toenmalige Nieuwe Kerk te beoordelen. “Tijdens een stadswandeling op zaterdag neemt Marjolijn van Leeuwen de mensen mee langs plekken van Middelburg waar Sweelinck geweest zou kunnen zijn. Aansluitend zal er een lunchconcert met klavecimbelmuziek gegeven worden in de Engelse Kerk.”

Masterclass
Voor orgelstudenten en amateur-organisten is er op zaterdagmiddag een masterclass om de muziek van Sweelinck beter en met meer inzicht te leren spelen. “Léon Berben is een specialist op het gebied van Sweelincks muziek. We zijn dan ook trots dat hij naar Middelburg komt en zowel een masterclass als een orgelconcert komt verzorgen. Sweelinck had als organist van de multifunctionele Oude Kerk een vooraanstaande functie in het publieke domein en speelde tijdens de openbare inloopconcerten “ter lering ende vermaeck” daarom veel variatiewerken op de nieuwe melodieën van het Geneefs psalter, maar ook op populaire deuntjes. Sweelinck was een genie: zijn muziek klinkt zo eenvoudig maar is tegelijkertijd ongelofelijk geraffineerd en virtuoos” In de opkomende protestantse cultuur was er tijdens de diensten zelf geen rol voor het orgel weggelegd, instrumentale muziek was zelfs verboden! Hoe ging de van huis uit katholieke Sweelinck om met deze ingewikkelde situatie? Ds. Leuny de Kam zal tijdens de zondagsdienst in de Doopsgezinde kerk ingaan op de religieuze aspecten van Sweelincks muziek en dienst plaats in de godsdienstige veelkleurigheid van Amsterdam eind 16e, begin 17e eeuw.

Kijk voor het hele programma en het reserveren van kaarten voor het Sweelinck-weekend op www.derijckereorgel.nl.