Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
AMSTERDAM (ANP) - Advies- en ingenieursbureau Arcadis heeft een nieuwe topbestuurder aangekondigd. De Amerikaanse Heather Polinsky wordt vanaf 1 maart de nieuwe bestuursvoorzitter van het Nederlandse bedrijf. De huidige topman Alan Brookes vertrekt na drie jaar leiding te hebben gegeven aan Arcadis.
1 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De Griekse minister Kyriakos Pierrakakis is gekozen tot nieuwe voorzitter van de Eurogroep. De ministers van Financiën van de eurolanden verkozen hem boven de andere kandidaat, de Belgische minister Vincent Van Peteghem (Begroting).
2 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De aandelenbeurs in Amsterdam is donderdag met winst geëindigd. Beleggers verwerkten het besluit van de Federal Reserve in de Verenigde Staten om voor de derde keer op rij de rente te verlagen, wat eerder al voor opluchting zorgde op Wall Street. Tegelijkertijd drukte een tegenvallend kwartaalbericht van het Amerikaanse softwarebedrijf Oracle op techaandelen op het Damrak.
2 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Er komt geen volledig verbod op de verbrandingsmotor in auto's, zegt de voorzitter van de grootste partij in het Europees Parlement EVP, Manfred Weber, tegen de Duitse krant Bild. Eerder is afgesproken dat per 2035 nieuw gemaakte auto's in de EU geen CO2 meer mogen uitstoten. Weber zegt dat dat nu is teruggebracht naar 90 procent. Die aanpassing zou volgende week bekendgemaakt worden door de Europese Commissie.
2 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Dat de Europese Unie akkoord gaat met het vrijhandelsverdrag met de Mercosur-landen Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay lijkt nog niet zeker. Hiervoor is een ruime meerderheid van de EU-lidstaten nodig, en het is nog niet zeker dat die er is, laat een hooggeplaatste EU-bron weten.
3 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam heeft vastgesteld dat Gerard Sanderink wanbeleid voerde bij zijn ict-bedrijf Centric. Hij was ook verantwoordelijk voor wanbeleid bij Strukton-moederbedrijf Oranjewoud, stellen de rechters vast.
3 uur geleden
LELYSTAD (ANP) - Consumenten kunnen binnenkort mogelijk profiteren van lagere prijzen van zuivel, zoals melk, boter en room, in de supermarkt. Volgens marktbureau DCA Market Intelligence komt dit doordat de melkprijs in korte tijd is teruggevallen tot het laagste niveau in tien jaar. "De prijsval op de Europese zuivelmarkt is in korte tijd uitzonderlijk scherp", stelt het bureau dat regelmatig onderzoek doet naar de prijsontwikkelingen.
3 uur geleden