Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
NEW YORK (ANP) - De aandelenbeurzen in New York zijn dinsdag iets lager gesloten. Beleggers kijken met name uit naar het rentebesluit van de Federal Reserve. De verwachting is dat de Amerikaanse koepel van centrale banken woensdag de leenkosten in de grootste economie ter wereld voor het eerst dit jaar gaat verlagen.
3 uur geleden
LONDEN (ANP/RTR/BLOOMBERG) - Microsoft gaat de komende vier jaar 30 miljard dollar (meer dan 25 miljard euro) investeren in het Verenigd Koninkrijk, onder meer in infrastructuur voor kunstmatige intelligentie (AI). Dat is de grootste financiële toezegging die het Amerikaanse softwareconcern ooit in het VK heeft gedaan.
3 uur geleden
AMERSFOORT (ANP) - Werkende Nederlanders met een modaal inkomen gaan er volgend jaar maandelijks netto 38,50 euro op vooruit. Dat volgt uit doorrekeningen van hr-dienstverlener Youforce, voorheen Visma Raet, na de bekendmaking van de rijksbegroting op Prinsjesdag.
4 uur geleden
WASHINGTON (ANP/BLOOMBERG/AFP) - Het Witte Huis schuift de deadline voor de verkoop van de Amerikaanse onderdelen van TikTok verder op, tot 16 december. Eigenlijk moest het Chinese moederbedrijf ByteDance de populaire app voor woensdag verkopen, op straffe van een verbod in de Verenigde Staten.
5 uur geleden
VEVEY (ANP/BLOOMBERG) - Voorzitter van het Zwitserse voedingsmiddelenconcern Nestlé Paul Bulcke treedt vervroegd af. Dit komt enkele weken nadat topman Laurent Freixe werd ontslagen vanwege een romantische relatie met een directe ondergeschikte.
6 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De AEX-index is op Prinsjesdag lager geëindigd. Beleggers namen wat gas terug na de flinke winst van de Amsterdamse hoofdindex een dag eerder en hadden daarnaast oog voor de begrotingsplannen van het kabinet die zijn gepresenteerd. Verder ging de aandacht vooral uit naar de Verenigde Staten, waar de Amerikaanse Federal Reserve begint aan zijn tweedaagse rentevergadering. De verwachting dat de centrale bank woensdag de leenkosten in de grootste economie ter wereld gaat verlagen, zorgde maandag voor nieuwe recordstanden op Wall Street.
8 uur geleden
SCHIPHOL (ANP) - De stakingen van FNV en CNV bij KLM brengen de toekomst van de luchtvaartmaatschappij in gevaar. Dat laat een woordvoerster van KLM weten nadat de vakbonden dinsdag nieuwe, langere stakingen hadden aangekondigd van het grondpersoneel. De nieuwe stakingen noemt KLM "onnodig en onverantwoord".
8 uur geleden