Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
NEW YORK (ANP) - De aandelenbeurzen in New York zijn vrijdag vrijwel onveranderd het weekend ingegaan. Veel richtinggevend nieuws was niet voorhanden voor beleggers op Wall Street. Bovendien verliep de handel erg rustig, omdat veel handelaren vrij waren voor kerst. De volumes lagen ongeveer de helft lager dan normaal.
47 minuten geleden
PARIJS (ANP/AFP) - De Franse autoriteiten doen onderzoek naar een Britse webwinkel die ervan wordt verdacht op kinderen lijkende sekspoppen te verkopen. Dat hebben openbaar aanklagers tegen het Franse persbureau AFP gezegd. Eerder was er nog grote ophef in Frankrijk over de verkoop van sekspoppen op de Chinese webwinkel Shein. Shein heeft de poppen al verwijderd van zijn platform.
3 uur geleden
LONDEN (ANP) - De wereldwijde markt voor bedrijfsfusies en overnames is dit jaar gestegen naar een totale waarde van 4,5 biljoen dollar, oftewel 4500 miljard dollar. Dat meldt zakenkrant Financial Times die zich baseert op cijfers van het Britse beursbedrijf LSE. Dat is het hoogste niveau sinds 2021 en een waardestijging van bijna 50 procent vergeleken met vorig jaar.
7 uur geleden
NEW YORK (ANP) - De aandelenbeurzen in New York zijn vrijdag met kleine koersuitslagen begonnen. Wall Street is op tweede kerstdag in tegenstelling tot de Europese beurzen wel gewoon geopend voor de beurshandel, al zal die naar verwachting erg rustig verlopen omdat veel handelaren vrij zijn. De hoeveelheid aandelen die wordt verhandeld, ligt doorgaans een stuk lager dan normaal.
7 uur geleden
NEW YORK (ANP/BLOOMBERG) - Honderden vluchten op de grote luchthavens van New York zijn geschrapt in verband met een grote sneeuwstorm. Er wordt verwacht dat er vanaf vrijdagmiddag tot en met zaterdag zware sneeuwval is in New York City en op Long Island, met een mogelijke ophoping van wel 20 centimeter sneeuw voordat de storm afneemt.
8 uur geleden
BERLIJN (ANP/DPA) - De kansen op werk voor werklozen in Duitsland zijn op een historisch dieptepunt, waarschuwt de directeur van de Bundesagentur für Arbeit. In opmerkingen die vrijdag werden vrijgegeven, vertelt Andrea Nahles aan nieuwssite web.de dat de Duitse arbeidsmarkt al enkele maanden stagneert en geen vooruitgang boekt.
8 uur geleden
MOSKOU (ANP/BLOOMBERG) - Rusland en Kazachstan hebben de eerste lancering onder hun gezamenlijke Baiterek-ruimteproject uitgesteld. De debuutlancering van de Russische Soejoz 5-raket wordt verschoven naar een nader te bepalen tijdstip om extra controles mogelijk te maken.
8 uur geleden