Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
AMSTERDAM (ANP) - De AEX-index op het Damrak is vrijdag met winst begonnen. Beleggers trokken zich op aan een positieve draai op Wall Street. Daar werden aandelen van AI-bedrijven ingeruild voor aandelen in andere sectoren, waardoor de Dow-Jonesindex en de S&P 500-index op nieuwe recordstanden sloten.
14 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Een onafhankelijke commissaris moet de regering bijstaan om strategische projecten sneller te kunnen uitvoeren. Dat is een van de voorstellen die oud-ASML-topman Peter Wennink doet in zijn rapport met aanbevelingen om de toekomstige welvaart veilig te stellen. Nu dreigt Nederland als land onaantrekkelijk te worden voor bedrijven om in te investeren door vastlopend beleid, waarschuwt Wennink in zijn rapport.
32 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Nederland moet een aantal moeilijke keuzes maken om investeringen te stimuleren en zijn welvaart te behouden. Dat schrijft oud-ASML-topman Peter Wennink in zijn rapport dat hij op verzoek van het kabinet schreef. Om Nederland van het stikstofslot te halen moet ingegrepen worden in de melkveehouderij, staat in het rapport. Ook moet het stelsel voor sociale zekerheid op de schop en sommige energieslurpende industrieën kunnen best uit Nederland verdwijnen, schrijven Wennink en medeopstellers van het rapport.
32 minuten geleden
CANBERRA (ANP/RTR) - Berichtenplatform Reddit vecht het deze week ingevoerde socialemediaverbod voor kinderen in Australië aan. Volgens het Amerikaanse bedrijf is het verbod in strijd met de vrijheid van politieke communicatie. Eerder begonnen twee tieners namens een bredere groep al een rechtszaak tegen de nieuwe wet.
1 uur geleden
MOSKOU (ANP/RTR) - De voorstellen van de Europese Unie om de bevroren Russische tegoeden te gebruiken zijn illegaal, zegt de Russische centrale bank. De Bank van Rusland waarschuwt daarbij zich het recht voor te behouden alle beschikbare mechanismen in te zetten om haar belangen te beschermen.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal faillissementen is in november op jaarbasis opnieuw afgenomen, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In totaal gingen vorige maand 307 bedrijven failliet. Dat zijn 46 faillissementen minder dan in dezelfde maand een jaar eerder, een daling van 13 procent. Ten opzichte van oktober nam het aantal faillissementen wel toe, met 21 procent.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Nederlandse goederenexport is in oktober verder gestegen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) werden vooral meer machines, delfstoffen en elektronische apparaten uitgevoerd. De exportgroei kwam uit op 5,6 procent.
2 uur geleden