Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
DEN HAAG (ANP) - De productie van de Nederlandse industrie is in oktober met bijna 2 procent gestegen vergeleken met dezelfde maand vorig jaar, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag. In de twee voorgaande maanden was ook al sprake van groei.
5 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Het duurt steeds langer voordat nieuwbouwwoningen gereed zijn nadat de vergunning is afgegeven. Dit is vooral in stedelijke gebieden het geval, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) na onderzoek. Dit komt deels doordat in stadsgebieden meer grote appartementencomplexen worden gebouwd en die kosten meer tijd om te bouwen.
1 uur geleden
WASHINGTON (ANP/BLOOMBERG) - De Amerikaanse president Donald Trump zal deze week beginnen met het houden van sollicitatiegesprekken voor de nieuwe voorzitter van de Federal Reserve. Dat meldt The Financial Times. "Ik heb een behoorlijk goed idee van wie ik wil", zei Trump daarover tegen journalisten in de Air Force One.
4 uur geleden
NEW YORK (ANP) - De aandelenbeurzen in New York zijn dinsdag met kleine uitslagen de handel uitgegaan. Beleggers deden het rustig aan in afwachting van het rentebesluit van de Federal Reserve op woensdag. Algemeen wordt verwacht dat de Amerikaanse centrale bank de leenkosten voor de derde keer op rij gaat verlagen. De Fed begon dinsdag aan de tweedaagse beleidsvergadering.
9 uur geleden
SAN FRANCISCO (ANP/BLOOMBERG) - De topvrouw van berichtendienst Slack vertrekt naar OpenAI. Denise Dresser wordt bij de maker van de populaire chatbot ChatGPT verantwoordelijk voor de inkomstenstroom van het bedrijf. Dresser werd eind 2023 benoemd tot hoogste baas bij Slack, nadat de aanbieder van communicatiediensten voor kantoor was overgenomen door softwareconcern Salesforce.
9 uur geleden
NEW YORK (ANP/BLOOMBERG) - De zilverprijs heeft een nieuw recordniveau bereikt. De prijs van het edelmetaal steeg dinsdag voor het eerst ooit tot boven de 60 dollar per troy ounce (31,1 gram). De waarde van zilver wordt onder meer aangejaagd doordat handelaren speculeren op verdere versoepeling van het monetaire beleid door de Federal Reserve.
10 uur geleden
HEERLEN (ANP) - Vakbond De Unie vindt dat de aangekondigde banenreductie bij pensioenuitvoerder APG op een ongelukkig moment komt. "Er is nooit een goed moment om slecht nieuws te brengen, maar zo kort voor kerst is bijzonder zuur", reageert bestuurder Joop Voesten van De Unie. APG kondigde dinsdag aan tot 1200 voltijdsbanen te willen schrappen tot 2030, als onderdeel van een nieuwe strategie.
11 uur geleden