Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
AMSTERDAM (ANP) - De Amsterdamse beurs is woensdag met winsten de handel uitgegaan. Beleggers leken zich op te trekken aan nieuwe signalen dat de Amerikaanse centrale bank binnenkort de rente verder gaat verlagen. Dat wordt als gunstig beschouwd omdat het lenen goedkoper maakt, de consumptie stimuleert en aandelen aantrekkelijker maakt dan sparen of obligaties.
1 uur geleden
GORINCHEM (ANP) - De financiële opsporingsdienst FIOD heeft twee personen opgepakt in een nieuw onderzoek naar mogelijke sanctieovertredingen door scheepsbouwer Damen. Dit bevestigen ingewijden aan het ANP.
2 uur geleden
NEW YORK (ANP/BLOOMBERG) - Cryptoaandelen zoals Coinbase, Strategy en Bit Digital hoorden woensdag bij de winnaars op Wall Street, terwijl bitcoin bijna 4 procent herstelde en de hoogste stand in weken bereikte. De grootste cryptomunt ter wereld zakte maandag nog 6 procent. Dat was de grootste prijsdaling sinds maart. Inmiddels staat de bitcoin weer op bijna 93.000 dollar, omgerekend 80.000 euro.
3 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De Europese Unie gaat Rusland toevoegen aan haar zwarte lijst van landen met een hoog risico op witwassen en financiering van terrorisme. Dat meldt Politico op basis van ingewijden en een door de nieuwssite ingezien document.
4 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Brussel wil in 2026 een centrum voor zogeheten kritieke grondstoffen oprichten om zo minder afhankelijk te worden van de import uit bijvoorbeeld China. Dat staat in een voorgesteld plan van de Europese Commissie. Het gaat om zeldzame grondstoffen zoals kobalt en lithium, die essentieel zijn voor de productie van batterijen en accu's.
4 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - The Magnum Ice Cream Company verwacht dat de wereldwijde ijsmarkt groeit naar ongeveer 90 miljard euro in 2029. De afgesplitste ijstak van Unilever rekent op sterkere groei in opkomende markten dan in ontwikkelde markten, staat in de prospectus die het bedrijf woensdag heeft gepubliceerd.
4 uur geleden
POTSDAM (ANP/BLOOMBERG) - Een veelgeciteerde studie die de gevolgen van klimaatverandering voor de wereldeconomie berekende, is ingetrokken na kritiek van wetenschappers. Het onderzoek werd door wetenschappers van het Potsdam Instituut voor Klimaateffectenonderzoek ingetrokken vanwege "aanzienlijke" problemen. De studie werd vorig jaar april gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature.
7 uur geleden