Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
AMSTERDAM (ANP) - Unilever heeft maandag flink verloren op de eerste handelsdag van de afgesplitste ijsjestak The Magnum Ice Cream Company (TMICC) in Amsterdam. Het voedings- en verzorgingsmiddelenconcern eindigde onderaan in de AEX-index met een min van 6,7 procent. Het aandeel Magnum noteerde op net geen 13 euro, na een openingskoers van 12,20 euro.
49 minuten geleden
WASHINGTON (ANP/RTR) - De Amerikaanse president Donald Trump kondigt maandag een hulppakket van 12 miljard dollar aan voor Amerikaanse boeren die last hebben gehad van zijn handelsbeleid, zeggen twee functionarissen van het Witte Huis.
51 minuten geleden
BRUSSEL (ANP) - Minister Vincent Karremans (Economische Zaken) verwacht dat de Nederlandse en Chinese kant van chipfabrikant Nexperia prima zullen samenwerken als het aankomt op de logistieke en functionele processen. "Maar wederzijdse kerstgroeten en alle warmte die daarbij hoort? Daar heb ik een hard hoofd in, gezien wat er allemaal is gebeurd", zei de minister in Brussel, waar hij overige EU-ministers bijpraatte.
1 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De Europese Commissie heeft de miljardenovername van Pringles-moederbedrijf Kellanova door chocoladefabrikant Mars goedgekeurd. Eerder dit jaar begon Brussel een uitgebreid mededingingsonderzoek naar de overname, uit bezorgdheid dat de deal tot hogere prijzen voor consumenten zou kunnen leiden. De concurrentiewaakhond zegt nu dat er geen reden meer is voor die zorgen.
1 uur geleden
NEW YORK (ANP) - Entertainmentconcerns Paramount Skydance en Warner Bros. Discovery (WBD) wonnen maandag op de aandelenbeurzen in New York vanwege de overnamestrijd rond WBD. Paramount deed vlak voor de beursopening een vijandig bod op WBD, met een hogere waarde dan het vorige week geaccepteerde bod van Netflix. Paramount en WBD wonnen tot 8 procent, Netflix verloor opnieuw (min 3 procent).
2 uur geleden
LOS ANGELES (ANP) - Entertainmentconcern Paramount Skydance heeft een overnamebod uitgebracht van 108,4 miljard dollar om Warner Bros. Discovery (WBD) in zijn geheel over te nemen. Het bod voor de volledige overname van WBD biedt aandeelhouders 18 miljard dollar meer dan de bieding van streamingdienst Netflix, meldt Paramount.
3 uur geleden
BREDA (ANP) - Het Nederlandse GoVolta biedt vanaf maart een nieuwe optie om met de trein naar Berlijn en Hamburg te reizen. Na een moeizaam toegangstraject heeft de Bredase onderneming met steun van Keolis, een dochteronderneming van het Franse spoorwegbedrijf SNCF, genoeg geld beschikbaar om drie keer per week vanuit Amsterdam naar de Duitse steden te reizen. Komende zomer worden dat dagelijkse verbindingen, later moet Parijs daar bijkomen.
4 uur geleden