Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
AMSTERDAM (ANP) - Europese aandelenmarkten daalden dinsdag tot het laagste niveau in een maand door de groeiende vrees onder beleggers voor een AI-bubbel. Ook op Wall Street kleurden de koersenborden opnieuw rood. In Amsterdam ging AkzoNobel (min 3,3 procent) flink omlaag.
53 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De loonsverhogingen in Nederland zwakken af, maar volgens werkgevers gaat dit proces te langzaam. Werkgeversvereniging AWVN vreest dat hogere loonkosten op lange termijn het concurrentievermogen verder uithollen en investeringsbeslissingen in het nadeel van Nederland doen uitvallen.
2 uur geleden
NEW YORK (ANP) - Axalta Coating Systems behoorde dinsdag tot de winnaars op de beurzen in New York. Amerikaanse beleggers reageerden verheugd op de aankondiging dat het verfbedrijf gaat fuseren met zijn Nederlandse branchegenoot AkzoNobel. Door de fusie ontstaat de op een na grootste verf- en coatingsfabrikant ter wereld, na Sherwin-Williams. Axalta steeg 2,3 procent.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Veel consumenten ondervinden moeilijkheden bij het vergelijken van energiecontracten en aanbiedingen, concludeert de Autoriteit Consument & Markt (ACM) na onderzoek. Om de transparantie en vergelijkbaarheid te vergroten, start de ACM een nieuw onderzoek naar manieren om deze processen te verbeteren.
4 uur geleden
WASHINGTON (ANP/AFP) - De Ierse politicus Paschal Donohoe krijgt een hoge positie binnen de Wereldbank, maakt het instituut voor ontwikkelingsfinanciering bekend. Hij legt daarom zijn functie van minister van Financiën van Ierland neer en zwaait af als voorzitter van de Eurogroep.
4 uur geleden
DÜSSELDORF (ANP/BLOOMBERG) - Het Duitse defensieconcern Rheinmetall verwacht dat de jaarlijkse omzet tegen 2030 ongeveer vervijfvoudigt ten opzichte van de behaalde 9,8 miljard euro vorig jaar. Topman Armin Papperger voorziet dat de jaarlijkse inkomsten dan 50 miljard euro bedragen, zei hij dinsdag. Het geld stroomt al tijden binnen bij de wapenfabrikant, nu Europese regeringen honderden miljarden vrijmaken voor herbewapening en defensieversterking.
5 uur geleden
UTRECHT(ANP) - Het is nog lastig om te zeggen of de fusie tussen verf- en coatingconcerns AkzoNobel en Axalta goed of slecht nieuws is voor werknemers in Nederland, reageert FNV. Vakbondsbestuurder Esam Laassal geeft aan dat het hem nu nog onduidelijk is wat de samenvoeging betekent voor de werkgelegenheid in Nederland.
5 uur geleden