Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
BRUSSEL (ANP) - EU-landen moeten makkelijker staatssteun kunnen verlenen voor meer betaalbare huisvesting, ook voor het middensegment. Dat stelt de Europese Commissie dinsdag in een speciaal woonplan.
12 minuten geleden
NEW YORK (ANP) - De aandelenbeurzen in New York zijn dinsdag terughoudend begonnen. Beleggers verwerkten zwakke Amerikaanse banencijfers over november en oktober. De publicatie van het banenrapport over oktober was uitgesteld door de shutdown van de Amerikaanse overheid. De werkgelegenheid geeft meer inzicht in de gezondheid van de grootste economie ter wereld en speelt een belangrijke rol bij het rentebeleid van de Federal Reserve.
19 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Banken, bedrijven en vrijwilligersorganisaties hebben afspraken gemaakt die problemen bij het openen van een zakelijke rekening moeten verminderen. Die overeenkomst volgt op gevallen waarbij ondernemers en non-profitorganisaties geen betaalrekening kregen, onder andere doordat banken de risico's rond anti-witwaswetgeving te groot vonden.
1 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Het Europees Parlement heeft ingestemd met enkele voorwaarden die gesteld zijn aan het handelsverdrag met Mercosur-landen Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay. Die zogeheten safeguards waren in de deal gezet om Europese boeren te beschermen, die bang zijn dat de Europese markt wordt overspoeld door goedkope producten uit Zuid-Amerika.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Nederlandse vleessector spreekt tegen dat er sprake is van dumping van varkensvlees op de Chinese markt. China legde vleesbedrijven in de Europese Unie definitieve importheffingen op, omdat varkensvlees volgens Beijing tegen kunstmatig lage prijzen zou worden verkocht in het Aziatische land. Maar volgens brancheorganisatie Vlees.nl is dat niet waar en komen de vleesprijzen door marktwerking tot stand.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De vakbonden FNV en CNV hebben een ultimatum gesteld aan het demissionaire kabinet omdat rijksambtenaren volgend jaar geen loonsverhoging krijgen. De bonden willen dat de nullijn voor dinsdag 13 januari van tafel is, anders "volgen acties".
2 uur geleden
BEIJING (ANP/AFP) - China stelt definitief importheffingen in op Europees varkensvlees. Onder andere de Brabantse vleesverwerker Vion krijgt met de tarieven te maken. Volgens Beijing dumpen Europese exporteurs goedkoop varkensvlees op de Chinese markt, wat bedrijven in eigen land zou schaden. China opende een dumpingonderzoek naar varkensvlees nadat de Europese Unie importheffingen had ingevoerd op elektrische auto's.
6 uur geleden