Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
HERZOGENAURACH (ANP) - Adidas heeft zijn financiële verwachtingen voor dit jaar naar boven bijgesteld. De Duitse sportkledingfabrikant verwijst daarbij naar "aanhoudend momentum" van het Adidas-merk en beter dan verwachte bedrijfsresultaten. Daarnaast boekt het bedrijf naar eigen zeggen succes met inspanningen om de extra kosten deels op te vangen die het gevolg zijn van de verhoogde Amerikaanse importtarieven.
1 uur geleden
STRAATSBURG (ANP) - Eurocommissaris Maroš Šefčovič (Handel) verwacht dat Nederland en China de-escalerend zullen handelen in het conflict over chipmaker Nexperia, zei hij op een persconferentie in Straatsburg. "De Nederlandse en Chinese autoriteiten zijn in constant contact hierover", zei hij. Volgens hem wordt er gewerkt aan een oplossing "die de toeleveringsketen herstelt" en waarmee "wereldwijde productie kan worden voortgezet".
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Beleggers in Amsterdam besloten dinsdag een deel van hun winsten te verzilveren, na de stevige koerswinsten van maandag. Galapagos kreeg een koersverlies te verwerken van bijna 6 procent, nadat bekend was geworden dat de biotechnoloog overweegt zijn activiteiten op het gebied van celtherapie te staken. Daardoor dreigt onder meer de sluiting van de vestiging in Leiden, waar ongeveer tweehonderd mensen werken.
2 uur geleden
NEW YORK (ANP/BLOOMBERG) - Warner Bros. Discovery onderzoekt opties om de waarde voor aandeelhouders te maximaliseren. De stap volgt op "ongevraagde interesse" die het entertainmentbedrijf heeft ontvangen van meerdere partijen voor het hele bedrijf of delen ervan, maakte Warner Bros bekend.
3 uur geleden
LEERDAM (ANP) - PostNL is dinsdag gestart met een proef waarbij robothonden pakketten tot aan de voordeur bezorgen om bezorgers te ondersteunen. Het bedrijf zette ook een humanoïde robot, een mensachtige robot, in om een pakketautomaat te vullen, maakte PostNL dinsdag bekend.
3 uur geleden
NEW YORK (ANP) - General Motors (GM) behoorde dinsdag tot de sterkste stijgers op de beurzen in New York. Het autoconcern achter merken als Chevrolet, Cadillac en GMC presteerde afgelopen kwartaal beter dan verwacht en werd positiever over de winst dit jaar. Ook verwacht de autofabrikant dat de impact van de importheffingen van president Donald Trump lager uitvalt dan gevreesd. Topvrouw Mary Barra sprak van een zeer goed kwartaal. Het aandeel werd bijna 10 procent hoger gezet.
4 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De Europese Commissie lanceert een strategie om meer jonge mensen aan te sporen om te gaan boeren. Brussel hoopt zo het aantal jonge boeren in 2040 te verdubbelen.
4 uur geleden