Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
AMSTERDAM (ANP) - De omvang van de financiële relaties tussen Nederland en het buitenland is dit jaar verder gegroeid, ondanks de wereldwijde geopolitieke spanningen. Dat constateert De Nederlandsche Bank (DNB) op basis van de derdekwartaalcijfers over het bedrag dat Nederland in het buitenland heeft geïnvesteerd en uitgeleend. Andersom zijn er ook flinke investeringen van buitenlandse bedrijven in Nederland.
40 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Kalkoenen voor het kerstdiner zijn dit jaar schaars door de uitbraken van vogelgriep. Dat komt vooral omdat veel Duitse kalkoenhouderijen, waar de meeste van onze kalkoenen vandaan komen, zijn geruimd.
42 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Het Openbaar Ministerie (OM) heeft forse boetes uitgedeeld aan betrokkenen bij een grote fraudezaak. Er is voor 3,4 miljoen euro aan boetes opgelegd aan vier personen en drie bedrijven. Daarnaast wordt ruim 82 miljoen euro aan crimineel verkregen vermogen afgepakt.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Arbeidsinspectie wil de activiteiten van Uber Eats in de regio Amsterdam tijdelijk stilleggen, omdat er maaltijdbezorgers zonder geldige vergunning aan het werk zijn. Dat bevestigt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) na berichtgeving van NRC. De Raad van State moet nog bepalen of de inspectie dit bevel mag opleggen.
3 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Chipbedrijven hoorden woensdag tot de meest in het oog springende verliezers op de beurs in Amsterdam na nieuwe Amerikaanse dreigementen van importheffingen op Chinese chips. De VS dreigen in de loop van 2027 zo'n heffing aan China op te leggen, meldde het Amerikaanse handelsagentschap USTR dinsdag na onderzoek naar het beleid van China voor zijn chipindustrie. China hekelde die dreigementen woensdag en verklaarde maatregelen te zullen nemen als de VS doorgaat met zijn acties.
5 uur geleden
LONDEN (ANP/BLOOMBERG) - Het Britse olieconcern BP heeft een koper gevonden voor zijn motoroliemerk Castrol. De Amerikaanse investeerder Stonepeak Partners neemt een meerderheidsbelang van 65 procent in het smeermiddelenbedrijf over voor 6 miljard dollar, maakte BP bekend.
5 uur geleden
BEIJING (ANP/RTR) - China heeft woensdag laten weten dat het tegen het "willekeurig gebruik van tarieven" en de "onredelijke onderdrukking" van Chinese industrieën door de Verenigde Staten is. Met die opmerking reageerden de autoriteiten in Beijing op vragen van journalisten over Amerikaanse plannen om tarieven op Chinese chipimporten in te voeren.
5 uur geleden