Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
DEN HAAG (ANP) - De werkloosheid is in oktober onveranderd gebleven ten opzichte van een maand eerder, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Net als in september zat 4 procent van de beroepsbevolking zonder betaald werk. Dat is het hoogste niveau in vier jaar.
32 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De Autoriteit Consument & Markt (ACM) waarschuwt consumenten voor misleidende kortingen. Volgens de toezichthouder vermelden veel winkels hun kortingen niet op de juiste manier. Dat kan consumenten op het verkeerde been zetten, vooral nu veel mensen aankopen doen rond Black Friday, Sinterklaas en Kerst.
46 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Het vertrouwen van consumenten is in november opnieuw minder negatief dan een maand eerder, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De index voor het vertrouwen verbeterde deze maand naar min 21, van min 27 in oktober. Dat is de grootste verbetering in bijna 4,5 jaar.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Jongeren tussen de 10 en 16 jaar sturen gemiddeld een tot drie keer per maand een Tikkie naar hun ouders. Uit onderzoek van BUUT, een digitale bank voor jongeren, blijkt dat 54 procent van de ouders regelmatig extra geld overmaakt via een betaalverzoek. Vaak doen ouders dit zonder daar vragen over te stellen.
1 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - Het verzuim op de werkvloer is in oktober gestegen naar 5 procent, vergeleken met 4,7 procent in september. Dit is ten opzichte van oktober vorig jaar(4,9 procent) een lichte stijging, blijkt uit cijfers van arbodienstverleners ArboNed en HumanCapitalCare, die samen bijna 1 miljoen werknemers ondersteunen.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Gemeenten hebben in het afgelopen kwartaal meer vergunningen voor nieuwbouwhuizen afgegeven. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldt dat bijna 22.600 nieuwe woningen in het derde kwartaal een vergunning hebben gekregen. Dat zijn er 3100 meer dan een jaar eerder en 2200 meer dan in het tweede kwartaal.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Woningcorporaties waarschuwen dat ze steeds meer tegen hun financiële grenzen aanlopen. "Het financieringsmodel moet tijdig bijgestuurd worden, anders stokt de nieuwbouw", stelt voorzitter Liesbeth Spies van corporatiekoepel Aedes bij de presentatie van jaarcijfers. De voormalige CDA-minister van Binnenlandse Zaken ziet hierin een opdracht voor het nieuwe kabinet.
1 uur geleden