Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
DEN HAAG (ANP) - PME, het pensioenfonds voor de metaal- en technologische industrie, verhoogt de pensioenen vanaf 1 januari met 2,8 procent. Daardoor krijgen ongeveer 170.000 gepensioneerden vanaf begin volgend jaar een hoger bedrag op hun bankrekening.
1 uur geleden
BERLIJN (ANP/BLOOMBERG) - Duitsland bereidt zich voor op een mogelijke verkoop van het genationaliseerde energieconcern Uniper, dat ook in Nederland elektriciteitscentrales heeft. Dit zou een van de grootste privatiseringen van Duitsland ooit kunnen worden, nu de regering in Berlijn afstapt van het idee om het nutsbedrijf te fuseren met de door de staat gesteunde gasreus SEFE. Dat meldde persbureau Bloomberg op basis van ingewijden.
2 uur geleden
NEW YORK (ANP) - Het sentiment onder beleggers op Wall Street heeft donderdag in de loop van de handelsdag een ommezwaai gemaakt. De resultaten van het Amerikaanse chipconcern Nvidia zorgden aanvankelijk voor opluchting bij beleggers. Maar Wall Street sloot uiteindelijk met verliezen, mede ingegeven door twijfels over de vraag of de Federal Reserve de rente in december zal verlagen.
2 uur geleden
WASHINGTON (ANP) - De Amerikaanse senator Ron Wyden roept op tot een onderzoek naar de relatie tussen JPMorgan Chase en de overleden zedendelinquent Jeffrey Epstein. De grote bank zou opzettelijk meer dan 1 miljard dollar aan verdachte transacties van Epstein niet hebben aangekaart. Dat schrijft The New York Times, met verwijzing naar een rapport dat Wyden heeft opgesteld op basis van recent vrijgegeven rechtbankstukken.
3 uur geleden
AMERSFOORT (ANP) - Energieleveranciers moeten de terugleververgoeding en terugleverkosten vanaf 2027 snel bekendmaken. Met die oproep is de Vereniging Eigen Huis (VEH) donderdag gekomen. De belangenorganisatie voor huizenbezitters heeft negen energiebedrijven per brief gevraagd een positieve vergoeding te garanderen om te voorkomen dat zonnepaneeleigenaren moeten betalen voor hun teruggeleverde stroom.
4 uur geleden
BERLIJN (ANP/RTR) - Duitsland is van plan zijn financiering voor de Europese ruimtevaartorganisatie ESA aanzienlijk te verhogen. Onderzoeksminister Dorothee Bär zal naar verwachting tot 5 miljard euro toezeggen tijdens de ESA-conferentie in Bremen volgende week.
5 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De Europese beurzen zijn donderdag met winsten gesloten. In de middaghandel werden de plussen echter kleiner, na nieuwe cijfers van de Amerikaanse overheid over de arbeidsmarkt. Het vanwege de shutdown uitgestelde banenrapport over september bevatte volgens economen van ING gemengde signalen. Daardoor blijft het lastig goed in te schatten wat de Fed volgende maand met de Amerikaanse rente doet.
5 uur geleden