Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
AMSTERDAM (ANP) - Beursuitbater Euronext is erin geslaagd voldoende steun te krijgen voor zijn overnamebod op ATHEX, het bedrijf achter de beurs in Athene. De eigenaar van de beurzen in Amsterdam, Parijs, Milaan en Brussel heeft bij de deal in aandelen ongeveer 413 miljoen euro over voor zijn Griekse branchegenoot.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De aandelenbeurs in Amsterdam is met winst gesloten. Beleggers wereldwijd zijn in afwachting van de kwartaalresultaten van chipontwikkelaar Nvidia, die worden gezien als barometer voor de groei van de AI-sector. Eerder maakten zorgen over mogelijk te hoge waarderingen voor techbedrijven en forse investeringen in datacenters beleggers nerveus.
1 uur geleden
BERLIJN (ANP/AFP) - Duitsland beschouwt het als een "heel goed teken" dat Nederland zijn beperkingen voor de Nijmeegse chipmaker Nexperia heeft opgeschort. De chips van Nexperia zijn cruciaal voor de Duitse auto-industrie, maar sinds er een rel is ontstaan tussen Nederland en China zijn de leveringen verstoord. Daar is nu sprake van chiptekorten.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer wil snel een debat met demissionair minister Vincent Karremans (Economische Zaken, VVD) over de ontwikkelingen rond chipmaker Nexperia. Zijn rol in deze kwestie roept "ontzettend veel vragen op", vindt Volt-voorman Laurens Dassen. Zijn verzoek om een debat kreeg steun van een Kamermeerderheid.
3 uur geleden
NEW YORK (ANP) - Nvidia, de belangrijkste ontwikkelaar van chips voor toepassingen van kunstmatige intelligentie (AI), stond woensdag bij opening van de beurshandel in New York bij de stijgers met een plus van 1,6 procent. Nvidia komt na het slot van de handel op Wall Street met kwartaalcijfers. Op de financiële markten waren de afgelopen tijd zorgen over bubbelvorming bij de enorme investeringen door grote techbedrijven in AI en de hoge waarderingen van techbedrijven als Nvidia.
3 uur geleden
BEIJING (ANP/AFP/RTR/BLOOMBERG) - China beschouwt het opschorten van de noodingreep bij Nexperia door het Nederlandse kabinet als "eerste stap in de goede richting". Tegelijkertijd heeft het ministerie van Handel in Beijing moeite met een gerechtelijke uitspraak waarmee de Chinese topman en moederbedrijf Wingtech op afstand zijn gezet bij de Nijmeegse chipfabrikant.
3 uur geleden
NIJMEGEN (ANP) - Voor een volledig herstel van de leveringsketen van chipmaker Nexperia is meer nodig dan de stap die demissionair minister van Economische Zaken Vincent Karremans (VVD) woensdag heeft gezet. Daarvoor waarschuwt het Nijmeegse bedrijf in een verklaring.
4 uur geleden