Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
AMSTERDAM (ANP) - Het Nederlandse bedrijfsleven is kwetsbaar voor uitval van voorzieningen als stroom en internet. Het merendeel van de bedrijven kan al binnen een halve dag niet meer functioneren zonder elektriciteit, telecom of andere ICT-diensten, blijkt uit de jaarlijkse Nederlandse Innovatie Monitor. Na een week kan nog slechts 6 procent van de bedrijven opereren zonder stroom, 10 procent zonder telefonie en internet en 18 procent zonder ICT-diensten.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het Nederlandse bedrijfsleven is kwetsbaar voor uitval van voorzieningen als stroom en internet. Het merendeel van de bedrijven kan al binnen een halve dag niet meer functioneren zonder elektriciteit, telecom of andere ICT-diensten, blijkt uit de jaarlijkse Nederlandse Innovatie Monitor. Na een week kan nog slechts 6 procent van de bedrijven opereren zonder stroom, 10 procent zonder telefonie en internet en 18 procent zonder ICT-diensten.
3 uur geleden
NEW YORK (ANP) - De Amerikaanse aandelenbeurzen zijn maandag met winst geëindigd, aan het begin van een verkorte beursweek. Vooral techaandelen waren gewild bij beleggers.
4 uur geleden
ZWOLLE (ANP) - De rechtszaak over onder meer vermeende omkoping en valsheid in geschrifte door scheepsbouwer Damen Shipyards uit Gorinchem gaat op 11 december verder. Dit heeft de rechter maandag besloten tijdens de eerste zitting in de omvangrijke zaak in de rechtbank in Zwolle.
8 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Techinvesteerder Prosus was maandag een van de sterkste dalers bij de hoofdfondsen in Amsterdam na de publicatie van een tegenvallende winstgroei in de eerste jaarhelft. Het concern zag de winst flink stijgen door een hogere omzet uit zijn e-commerce-activiteiten en de verkoop van een deel van zijn belang in het Chinese internet- en gamebedrijf Tencent. Toch rekenden beleggers op meer. Het aandeel verloor ruim 3 procent.
9 uur geleden
ZÜRICH (ANP/AFP) - De Zwitserse nationale omroep SRG schrapt de komende drie jaar ongeveer negenhonderd banen, om de kosten te verlagen "te midden van de omwentelingen in het medialandschap". Volgens de publieke omroep moet de reorganisatie een kostenbesparing van 270 miljoen Zwitserse frank (290 miljoen euro) opleveren tegen 2029.
11 uur geleden
NEW YORK (ANP) - De aandelenbeurzen in New York zijn maandag met winst begonnen aan de verkorte handelsweek. De Amerikaanse financiële markten zijn donderdag gesloten vanwege de viering van Thanksgiving. Op de dag na Thanksgiving, die bekendstaat als Black Friday, is Wall Street slechts een halve dag open. De handelsvolumes op de beurzen zullen naar verwachting relatief beperkt blijven.
11 uur geleden