Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
NEW YORK (ANP) - De aandelenbeurzen in New York zijn vrijdag met winsten gesloten na de verliezen een dag eerder. De stemming onder beleggers op Wall Street kreeg vooral steun van hernieuwde hoop dat de Amerikaanse centrale bank de rente verder gaat verlagen om de economie te stimuleren. Ook werden de zorgen over de grote AI-investeringen en de sterk gestegen waarderingen van techbedrijven even aan de kant geschoven.
3 uur geleden
PARIJS (ANP/BLOOMBERG) - Het Franse luxeconcern LVMH, moederbedrijf van onder meer Louis Vuitton en Christian Dior, investeert tot 150 miljoen euro in de verlieslijdende krant Le Parisien. LVMH is eigenaar van Le Parisien en bezit bijvoorbeeld ook zakenkrant Les Echos en weekblad Paris Match.
5 uur geleden
SCHIPHOL (ANP) - KLM heeft met de vakbonden een nieuw cao-akkoord voor grondmedewerkers van de luchtvaartmaatschappij gesloten. Eind vorige maand werd al een principeovereenkomst gesloten met FNV en CNV, die nu is goedgekeurd door de leden. Volgens KLM wordt het akkoord breed gedragen, ook door de bonden De Unie, NVLT en VKP.
7 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De Amsterdamse AEX-index is vrijdag met verlies het weekend ingegaan. De chipfondsen ASML, ASMI en Besi waren de grootste dalers bij de hoofdfondsen op het Damrak met minnen tot 6,3 procent door zorgen bij beleggers over de enorme investeringen in AI en de sterk gestegen waarderingen van techfondsen.
7 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het besluit van de gemeente Amsterdam om geen grote nieuwe datacenters toe te staan in de gemeente, betekent dat Liander drie elektriciteitsstations minder hoeft te bouwen. Hiermee bespaart de netbeheerder zo'n 125 miljoen euro, meldde de gemeente Amsterdam vrijdagmiddag op basis van een nieuwe doorrekening. Ook TenneT hoeft volgens deze doorrekening twee stations minder te bouwen.
7 uur geleden
MADRID (ANP/RTR) - Werknemers van kledingketen Zara zijn van plan om in meerdere Europese landen te protesteren op Black Friday. Ze willen dat er weer een regeling komt voor het delen van winsten met het personeel van het Spaanse moederbedrijf Inditex.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het proces van economische vernieuwing in Nederland is duidelijk afgezwakt. Tot die conclusie komt het Centraal Planbureau (CPB) in een nieuw rapport. Volgens de belangrijke adviseur van het kabinet worden slecht presterende bedrijven minder snel vervangen door nieuwe, innovatieve en goed presterende bedrijven.
9 uur geleden