Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
LONDEN (ANP/BLOOMBERG) - Schoenenmerk Dr. Martens verplaatst de productie van een deel van zijn schoenen van Laos naar Vietnam, om de impact van de importheffingen van de Amerikaanse president Donald Trump te verzachten. Ook is het Britse bedrijf, dat bekendstaat om de hoge laarzen met dikke zolen, van plan de prijzen van sommige van zijn schoenen vanaf volgend jaar te verhogen.
1 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De Europese Commissie wil de wet aanpassen voor investeringen door banken, verzekeraars, beleggers en vermogensbeheerders. Het moet duidelijker worden om wat voor soort investeringen het gaat, zodat investeerders en particuliere klanten beter kunnen zien of het om een duurzame investering gaat.
1 uur geleden
MADRID (ANP/RTR/AFP) - Facebook-eigenaar Meta Platforms moet tientallen Spaanse mediabedrijven in totaal 479 miljoen euro betalen voor vermeende overtredingen van regels rond concurrentie bij adverteren en bescherming van consumentengegevens. Dat heeft een Spaanse rechtbank donderdag bepaald.
2 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De teruggetreden hoofdeconoom van ABN AMRO, Sandra Phlippen, wordt het hoofd duurzaamheid bij dezelfde bank. Het is de bedoeling dat ze vanuit die functie duurzaamheid integreert in de kernactiviteiten van ABN AMRO, meldt het financiële concern.
2 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - Realityster en vastgoedondernemer Peter Gillis wil dat een rechtszaak tegen hem over belastingfraude opnieuw bij de rechtbank komt. Dit heeft zijn advocaat Mark Hendriks donderdag verzocht tijdens de eerste zitting in het hoger beroep van Gillis in het gerechtshof in Den Bosch. De rechter wees het verzoek echter af.
2 uur geleden
MÜNCHEN (ANP) - Vrachtwagen- en busfabrikant MAN wil in Duitsland ongeveer 2300 banen schrappen, meldt een woordvoerder aan persbureau dpa. De onderneming, die ook aan Nederlandse bedrijven levert, zegt te kampen met een aanhoudend zwakke markt voor trucks en de ingreep moet voor lagere kosten zorgen. Het geld dat MAN daarmee vrijspeelt, zou bedoeld zijn voor investeringen in nieuwe voertuigen zoals elektrische trucks.
3 uur geleden
PARIJS (ANP/BLOOMBERG) - Europa moet voorkomen dat het te afhankelijk wordt van de import van vloeibaar gemaakt aardgas (lng) uit de Verenigde Staten. Dat zei topman Patrick Pouyanné van het grote Franse olie- en gasconcern TotalEnergies. De Europese Unie wil in 2027 de import van lng uit Rusland helemaal verbieden, wat weer de prijzen van Amerikaans gas kan aanjagen.
4 uur geleden