Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
DEN HAAG (ANP) - Voor de aanleg van het landelijk waterstofnetwerk, dat vanaf 2030 de grote industriële regio's in Nederland met elkaar moet verbinden, zijn miljarden euro's extra nodig. Volgens de Algemene Rekenkamer zijn de verwachte opstartverliezen meer dan drie keer zo hoog als het beschikbare subsidiebedrag van 750 miljoen euro.
48 minuten geleden
AMSTERDAM (ANP) - Pensioenuitvoerder APG gaat tot 2030 ruim duizend voltijdsbanen schrappen, waarvan het grootste deel in Nederland. Het bedrijf doet dat om "sneller, efficiënter en slagvaardiger" te worden en wil inspelen op grote veranderingen in de pensioensector.
1 uur geleden
REDMOND (ANP/RTR) - Het Amerikaanse technologieconcern Microsoft gaat 17,5 miljard dollar (15 miljard euro) investeren in kunstmatige intelligentie in India. Volgens topman Satya Nadella gaat het om de grootste investering van het bedrijf ooit in Azië. Microsoft wil onder meer investeren in de infrastructuur voor AI in het snelgroeiende land.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Unilever herstelde dinsdag op het Damrak met een koerswinst van 3,4 procent. Het levensmiddelenconcern zakte een dag eerder 6,7 procent na de beursgang van de afgesplitste ijsjestak The Magnum Ice Cream Company (TMICC) in Amsterdam. Het aandeel Magnum verloor dinsdag ruim 3 procent op 12,57 euro. Zakenbank JPMorgan gaf Magnum een neutraal advies en een koersdoel van 14 euro per aandeel. De openingskoers van het Magnum-aandeel was maandag 12,20 euro.
1 uur geleden
BRUSSEL (ANP/BELGA) - De Vlaamse toezichthouder op de media waarschuwt in een dinsdag verschenen rapport voor de grote concentratie van uitgevers en zenders in de Belgische mediasector. Vijf mediagroepen, waaronder het ook in Nederland actieve DPG Media, Mediahuis en Roularta, hebben 80 tot 100 procent van de Vlaamse mediamarkt in handen.
3 uur geleden
NEW YORK (ANP) - Nvidia behoorde dinsdag tot de dalers op de aandelenbeurzen in New York. De Amerikaanse regering heeft het chipconcern toestemming gegeven om zijn H200-chips voor kunstmatige intelligentie naar China te exporteren. Volgens president Donald Trump ontvangt de Amerikaanse regering in ruil daarvoor 25 procent van de verkoopopbrengst. Het aandeel Nvidia zakte 0,6 procent.
3 uur geleden
TORONTO (ANP) - Het Canadese cannabisbedrijf Cronos koopt de grootste Nederlandse wietteler die meedoet aan het wietexperiment, Canadelaar. Het beursgenoteerde Cronos heeft minstens 57,5 miljoen euro over voor het bedrijf uit Voorne aan Zee en dat bedrag kan nog oplopen.
4 uur geleden