Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
NEW YORK (ANP) - De aandelenkoersen op Wall Street gingen maandag hard omhoog, nadat de VS en China tijdelijk lagere importheffingen hadden afgesproken. Hierdoor namen de zorgen over een recessie onder beleggers af en stortten zij zich massaal op technologieaandelen.
1 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - De ondernemers in de haven van Rotterdam zijn klaar met het in hun ogen te weinig doortastende stikstofbeleid van het kabinet. Ze onderzoeken de mogelijkheid om een rechtszaak aan te spannen tegen de overheid, heeft voorzitter Victor van der Chijs van belangenvereniging Deltalinqs gezegd tijdens een jaarlijks diner met de ondernemingen.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister van Financiën Eelco Heinen vindt het niet kunnen dat KLM "hoge bonussen" uitkeert aan de directie, terwijl het luchtvaartbedrijf wil snijden in de kosten. Daarom wil de VVD-bewindsman volgende week bij de aandeelhoudersvergadering bezwaar maken tegen het beloningsbeleid. Dat bevestigt zijn woordvoerder na berichtgeving van De Telegraaf.
1 uur geleden
ALMERE (ANP) - Alfen, producent van laadpalen en andere systemen voor het elektriciteitsnet, heeft zijn omzetverwachting voor heel 2025 verlaagd. Dat komt volgens het bedrijf door zwakkere marktomstandigheden, vooral op de markt voor oplaadsystemen voor elektrische auto's. Het bedrijf rekent ook op een grotere krimp van de winstmarge dan aanvankelijk gedacht.
2 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Beleggers op het Damrak haalden maandag opgelucht adem nadat de Verenigde Staten en China overeenkwamen om tijdelijk de importtarieven te verlagen. Door de afgenomen handelsspanningen tussen 's werelds twee grootste economieën, schoten de aandelenkoersen omhoog. De chipbedrijven ASMI, Besi en ASML behoorden tot de grote winnaars bij de hoofdfondsen, met winsten tot 7,7 procent.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De tijdelijke verlaging van de importtarieven tussen de Verenigde Staten en China is goed nieuws voor de wereldeconomie en daarmee ook voor de Europese Unie en Nederland. Dat zeggen economen Bert Colijn en Arjen van Dijkhuizen in reactie op de maandag aangekondigde verlagingen, van 30 procent van de VS voor China en 10 procent van China voor de VS voor zeker negentig dagen. "Dit is een enorme de-escalatie van de handelsoorlog", zegt Van Dijkhuizen van ABN AMRO.
6 uur geleden
NEW YORK (ANP) - De aandelenbeurzen in New York gingen maandag flink omhoog. Beleggers reageerden opgelucht op de de-escalatie van de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten. De twee landen lieten na handelsgesprekken weten hun importheffingen flink te verlagen voor een periode van negentig dagen. De twee grootste economieën ter wereld krijgen daarmee extra tijd om hun geschillen op te lossen.
7 uur geleden