Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
BRUSSEL (ANP/BELGA) - Negen op de tien werknemers van Leen Bakker in België dreigen hun baan te verliezen als de noodlijdende meubelwinkelketen in dat land failliet gaat. De Nederlandse keten zette in augustus zijn 44 Belgische winkels te koop. Vakbond ACV meldde woensdag dat ongeveer dertig van de driehonderd werknemers wellicht voor andere ketens kunnen werken die winkels overnemen.
38 minuten geleden
NEW YORK (ANP) - De Amerikaanse tractorfabrikant Deere was woensdag een van de verliezers op Wall Street. Beleggers zetten het aandeel zo'n 5 procent lager nadat de onderneming bij haar kwartaalresultaten met een tegenvallende winstverwachting was gekomen.
38 minuten geleden
LONDEN (ANP/BLOOMBERG) - Katjes Group, een Duits snoepbedrijf, is in vergevorderde onderhandelingen voor de overname van het Britse snackmerk Graze. Dat meldt de Britse zender Sky News op basis van ingewijden. Daarmee lijkt Unilever opnieuw een merk te gaan afstoten.
2 uur geleden
LONDEN (ANP/RTR/BLOOMBERG) - De Britse regering verhoogt haar begrotingsbuffer naar 22 miljard pond (25 miljard euro), zo werd bekend uit een te vroeg gepubliceerde raming van een rekenkamer van de overheid. Dat is een ruime verdubbeling ten opzichte van de speelruimte die het Office for Budget Responsibility (OBR) in maart zag.
2 uur geleden
BRUSSEL (ANP/AFP/RTR) - De Europese Commissie heeft de Aziatische webwinkel Shein om informatie gevraagd over de op kinderen lijkende sekspoppen die onlangs op het platform werden aangeboden. De kwestie leidde in Frankrijk al tot veel ophef. Brussel vreest dat er risico's zijn voor consumenten in heel Europa.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Logius, de beheerder van identiteitsverificatiesysteem DigiD, vindt zorgen over een mogelijke Amerikaanse overname onterecht. Volgens het overheidsagentschap is en blijft DigiD Nederlands, ook wanneer clouddienstenleverancier Solvinity wordt overgenomen door het Amerikaanse bedrijf Kyndryl.
4 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het water uit de kraan wordt voor veel Nederlanders duurder in 2026. Meerdere drinkwaterbedrijven hebben hun tarieven voor volgend jaar bekendgemaakt. Ze verhogen de prijs voor het verbruik, en vaak ook de vaste prijs die klanten betalen voor hun wateraansluiting. Het extra geld zeggen ze nodig te hebben voor investeringen die het gevolg zijn van toegenomen verbruik, klimaatverandering en vervuiling.
4 uur geleden