Startkapitaal DNB kwam van ondernemers met belangen in slavernij
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandsche Bank (DNB) was op verschillende manieren betrokken bij slavernij. Dat is de conclusie van het onderzoek 'Dienstbaar aan de keten?' van de Universiteit Leiden naar de betrokkenheid van DNB bij het Nederlandse slavernijverleden, vanaf de oprichting in 1814 tot aan de afschaffing van de slavernij in 1863. Zo kwam het startkapitaal van de bank voor een deel van ondernemers met directe belangen in de plantageslavernij. Van de kleine groep van zestien hoofdinvesteerders en bestuurders hadden er maar vijf geen "directe intensieve betrokkenheid bij slavernij".
Twee van de zestien investeerders zijn in Suriname geboren als kinderen van plantage-eigenaren. Dat is volgens de onderzoekers "illustratief voor de nabijheid van slavernij in deze groep". "Meer dan hun tijdgenoten", waren vooraanstaande DNB'ers "persoonlijk, bestuurlijk en politiek betrokken bij koloniale slavernij", concluderen zij. Sommige bestuurders waren direct betrokken bij het management van plantages.
Een aantal van hen verdedigde ook de politieke belangen van slaveneigenaren. Zo waren ze betrokken bij de totstandkoming van de wetgeving waarmee de slavernij werd afgeschaft. Slaveneigenaren kregen na de Nederlandse afschaffing van de slavernij een compensatie. "Die wetgeving was voordelig voor de slaveneigenaren, mede door de bijdrage van vooraanstaande DNB’ers", aldus het onderzoek. Van de zes DNB-bestuurders kregen er drie een tegemoetkoming na het afschaffen van de slavernij, waaronder de president.
Handelshuizen
Na de oprichting was DNB indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij. Zo werd er geen onderscheid gemaakt tussen klanten die wel of niet betrokken waren bij slavernij. De bank verleende ook diensten aan handelshuizen die bij slavernij betrokken waren. Die beleenden goederen aan DNB die door middel van slavenarbeid waren gemaakt. Bijna 30 procent van de goederen die bij DNB werden beleend, waren door tot slaaf gemaakten geproduceerd.
In het dagelijkse betalingsverkeer ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën. Daardoor had de bank een belangrijke rol in het uitbetalen van compensatie aan slaveneigenaren. Het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer in de koloniën verliep niet via DNB, omdat de bank lange tijd geen vestigingen heeft geopend buiten Amsterdam.
De onderzoekers wijzen er wel op dat DNB in de negentiende eeuw nog niet de grote centrale bank en toezichthouder is van nu. Ook was slavernij nog niet bij wet verboden en was de verhouding tussen het parlement en het staatshoofd anders. "Ook opvattingen over oneigenlijke vormen van belangenverstrengeling verschillen van wat wij nu gewend zijn", stellen ze. Koning Willem I en de Nederlandse regering waren vanaf het begin ook investeerders van DNB, maar zijn niet gerekend tot de groep van zestien hoofdinvesteerders.
Meer uit Financieel
BRUSSEL (ANP) - Vanuit de EU klinken positieve geluiden dat de Europese Commissie X een boete geeft voor het niet naleven van regels van de Digital Services Act (DSA). Het is voor het eerst dat de EU een boete geeft voor het niet naleven van deze wet. X krijgt de boete onder meer vanwege misleiding over blauwe vinkjes.
45 minuten geleden
NEW YORK (ANP) - Netflix stond vrijdag bij de verliezers op de beurzen in New York. De streamingdienst neemt de film- en tv-studio's en het streamingplatform HBO Max over van Warner Bros. Discovery. Netflix krijgt daarmee een van de oudste en bekendste studio's van Hollywood in handen. De overname, die in contanten en aandelen wordt betaald, waardeert Warner Bros. Discovery op 82,7 miljard dollar, inclusief schulden. Het aandeel Netflix zakte 2,6 procent en Warner Bros. Discovery steeg 2,8 procent.
58 minuten geleden
NEW YORK (ANP) - The New York Times (NYT) klaagt AI-zoekmachine Perplexity aan wegens auteursrechtenschendingen. Dat meldt de gerenommeerde Amerikaanse krant op haar website. Perplexity zou onder meer gegenereerde informatie aanbieden die "direct concurreert" met de artikelen van de NYT, die veelal achter een betaalmuur zitten.
1 uur geleden
EINDHOVEN (ANP) - Het is weer mogelijk voor vliegtuigen om te landen op Eindhoven Airport. Dat meldt de luchthaven op X. Vrijdagochtend had de luchthaven nog dusdanig veel last van mist dat er tijdelijk geen toestellen konden landen. Inmiddels is het weer verbeterd.
3 uur geleden
LOS ANGELES (ANP) - Netflix koopt de tv- en filmstudio's en het streamingplatform van Warner Bros. Discovery. Daarmee krijgt 's werelds populairste streamingdienst voor films en series ook veel klassieke en populaire films in handen, zoals de reeks Harry Potter-films en Citizen Kane. Ook lijft Netflix zijn streamingrivaal HBO Max in. Bij de deal in contanten en aandelen wordt heel Warner Bros. Discovery gewaardeerd op 82,7 miljard dollar, hebben de bedrijven bekendgemaakt.
3 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Brussel ziet af van een mogelijke boete voor socialmediabedrijf TikTok omdat het Chinese bedrijf toezeggingen heeft gedaan voor het transparanter maken van zijn database van advertenties. Dat meldt de Europese Commissie vrijdag.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Huishoudens die zijn aangesloten op het warmtenet met een laag verbruik gaan mogelijk volgend jaar meer betalen voor de levering van warmte. Dat volgt uit de maximale warmtetarieven die de Autoriteit Consument & Markt (ACM) vrijdag bekendmaakte voor energieleveranciers.
4 uur geleden