Sloop GAK-gebouw Goes: Geen tranen, wel goede herinneringen voor Huub Bellaart

Eerst even wat sociale geschiedenis. De Stichting Gemeenschappelijk Administratie Kantoor (GAK) uit 1952 deed landelijk de administratie voor veel van de 26 bedrijfsverenigingen die Nederland rijk was. Dat hield de uitvoering in van sociale wetgeving zoals de WW, Ziektewet en later de WAO. Het kantoor van district Zeeland was centraal in Goes gevestigd. In 1965 werd het gebouw aan de Van de Spiegelstraat in gebruik genomen, tot opluchting van het personeel dat tot die tijd verdeeld was over drie werkplekken in Goes. In 1968 trad Huub Bellaart in dienst bij het GAK als ‘behandelend beambte Ziektewet’, zijn eerste echte baan. “Dat betekende dat ik wetstechnisch de uitkeringsaanvragen voor zo’n vijftien werkgeversverenigingen beoordeelde. Die hadden allemaal andere uitkeringsvoorwaarden. Het rekenwerk deden we die eerste jaren nog zonder rekenmachine; het GAK was een zuinige organisatie.”

Lelijkste gebouw

Bellaart: “Het nieuwe kantoor was gebouwd op de groei; er werd een verdieping verhuurd aan een bank. Het was een hoekig gebouw zonder franje met vier verdiepingen en een kelder, er waren parkeerplaatsen aan de voor- en achterkant. Toen moest een kantoor vooral doelmatig, kwalitatief goed en nooit duurder dan strikt noodzakelijk zijn. Dat resulteerde in een gebouw van glas en beton. In Goes, tussen de Villa en de statige huizen aan de Dam en aan de overkant toen nog de oorspronkelijke bebouwing aan de Van de Spiegelstraat, viel die moderne bouw nogal uit de toon. Vandaar de betiteling ‘lelijkste gebouw van Goes’, denk ik, al had de televisietoren of het voormalige V&D-gebouw in mijn optiek ook die titel mogen krijgen.”
In de loop van 1975 trok het GAK veel personeel aan vanwege de invoering van de ingrijpende Algemene Arbeidsongeschiktheidswet (AAW). Het gebouw werd te klein en er werd - opnieuw - uitgeweken naar drie locaties in Goes. Het werd tijd voor uitbreiding. Er kwam in 1979 een schil om het gebouw, vertelt Bellaart. “De parkeerplaats aan de wegzijde werd volgebouwd met laagbouw, voor de hoofdingang kwam een aanbouw van tweehoog en aan de zijkant bij de Villa werd ook aangebouwd. Er werd gebouwd, terwijl het kantoorwerk gewoon doorging. We kregen oordopjes en met de bouwvakkers werden korte stilteperiodes afgesproken. Maar toen het klaar was, had je ook wat: een gebouw dat ongeveer tweemaal zo groot was, met een klimaatbeheersingssysteem, een tweede lift, dakterras en kunstwerk bij de nieuwe hoofdingang.”

Symbool

Ontwikkelingen vanaf 1995 leidden ertoe dat het GAK in 2002 ophield te bestaan en UWV ontstond. Bellaart werkte nog een paar jaar in Breda, om in 2005 met de VUT te gaan. Het Goese GAK-kantoor ging rond dat jaar dicht. Pogingen om een nieuwe bestemming te vinden mislukten en sindsdien staat het treurig leeg. En nu - eindelijk!, verzuchten veel Goesenaren - wordt het gesloopt. “Ik vind de sloop wél symbool staan voor de al jaren voortgaande afbraak van ‘het gebouw van de sociale verzekering’, zoals het stelsel van sociale wetgeving wel wordt genoemd.”

Wandreliëf

Bij de bouw in 1965 gaf het personeel een kunstzinnig geschenk aan de organisatie: een wandschildering in de entreehal. Volgens de PZC van 4 juni 1965 een ‘kunstwerk dat de heilzame werking van de sociale wetgeving tegenover de vroeger soms zo grote gezinsmoeilijkheden van de werknemer treffend symboliseert’. Van dit kunstwerk is na de uitbreiding van 1979 niets meer vernomen. Bij de nieuwe hoofdingang kwam toen een keramisch wandreliëf (foto) van Elsa Westland. Dit kunstwerk is begin 2019 netjes losgemaakt en opgeslagen, financieel mogelijk gemaakt door crowdfunding. Naar een nieuwe bestemming wordt nog gezocht.