Rutte: geloven in complottheorieën is ook gewoon een keuze
DEN HAAG (ANP) - Het is "uiteindelijk ook een keuze" van iemand om in een complottheorie te geloven. Dat zegt premier Mark Rutte in reactie op het nieuws dat ruim een op de vijf Nederlanders bijvoorbeeld gelooft dat een kleine groep mensen in het geheim belangrijke besluiten neemt in de wereldpolitiek. Dat is "veel" zegt Rutte, maar het kabinet speelt volgens hem een bescheiden rol in het tegengaan van de populariteit van complottheorieën. "Ik zou niet weten wat we nog meer moeten doen."
17 procent van de ondervraagde Nederlanders zegt in de European Social Survey het eens te zijn met de stelling dat groepen wetenschappers bewijsmateriaal "verdraaien, verzinnen of verzwijgen" om de bevolking te misleiden. In sommige andere Europese landen ligt het percentage mensen dat gevoelig is voor complottheorieën nog een stuk hoger. Toch zijn er in Nederland ook zorgen over de populariteit van deze theorieën. "De verspreiding en normalisering van dergelijke theorieën kan aanleiding vormen voor het plegen van extremistische en zelfs terroristische handelingen", schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid in het jongste dreigingsbeeld.
Een complottheorie beschrijft vaak een samenzwering die achter de schermen plaatsvindt. Meestal slaan de theorieën op een geheime elite, die feiten verdraait of verzwijgt om een eigen doel te behalen. Rutte geeft desgevraagd aan dat de coronacrisis mogelijk een aanjager is geweest van complottheorieën. Het is volgens hem relevant om te achterhalen hoe de populariteit is te verklaren.
Samenzwering
Wel vraagt Rutte zich af in hoeverre de cijfers overeenkomen met de realiteit. Hij denkt dat er een verschil zit tussen het antwoord op een vraag over een samenzwering en "wat mensen, zonder dat ze het soms zelf weten, diep van binnen voelen en ervaren". Het is volgens hem "een beetje oppassen" met conclusies naar aanleiding van de cijfers.
Hoewel hij zich zorgen maakt over het geloof van sommigen in deze "onzin", wil Rutte "niet krampachtig gaan smeken van: oh geloof ze niet. Daar voel ik me ook iets te goed voor". Het is ook niet een taak van alleen het kabinet om de theorieën te bestrijden, meent de premier. "Het enige wat je kan doen als overheid is zo duidelijk mogelijk communiceren." Maar in een vrije samenleving is het volgens hem iemands eigen keuze om "daar wel of niet in te geloven", zei Rutte meermaals tijdens zijn persconferentie vrijdag na de ministerraad.
Volgende week reist de premier af naar Davos voor het World Economic Forum, dat centraal staat in een belangrijke complottheorie. Dat maakt het bezoek aan het Zwitserse Davos voor hem niet anders, aldus Rutte.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Lidewij de Vos van Forum voor Democratie wil dat de Tweede Kamer eerst over grote thema's stemt, om vervolgens ministers te zoeken die die wensen gaan uitwerken. Dat idee legt De Vos ook voor aan verkenner Wouter Koolmees (D66), zei ze voordat ze met hem in gesprek ging.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Laurens Dassen houdt met zijn partij Volt naar alle waarschijnlijkheid nog maar één zetel over en wil daarmee een "progressief kompas" worden in de oppositie. Voorafgaand aan zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees (D66) zei hij te hopen op een "breed meerderheidskabinet" van D66, VVD, CDA en GroenLinks-PvdA.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - 50PLUS zal zich als kleine partij bescheiden opstellen in de formatie, zei fractievoorzitter Jan Struijs voor zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees (D66). Maar hij zegt ook dat de twee zetels waarmee 50PLUS in de Tweede Kamer komt "belangrijke zetels" kunnen zijn. Coalitiedeelname sluit hij ook niet uit.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet bepaalt het buitenlandbeleid, concludeert demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken, VVD) op X na een uitspraak van het gerechtshof Den Haag. De Palestijnse mensenrechtenorganisatie Al-Haq en negen andere organisaties eisten in een hoger beroep dat de Staat meer moest doen om genocide in Gaza te voorkomen. Maar de rechter gaf hen daarin geen gelijk.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren wil het met verkenner Wouter Koolmees vooral hebben over de manier waarop partijen zich verhouden tot de democratische rechtsstaat. "Daar heeft de VVD behoorlijk wat huiswerk te doen", zei Ouwehand voordat ze donderdag met de D66-verkenner in gesprek ging.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - SGP-leider Chris Stoffer vindt het niet logisch om met verkiezingswinnaar D66 het kabinet in te gaan. Voorafgaand aan zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees (D66) zei hij dat het niet voor de hand ligt om als vijfde partij aan te sluiten bij een kabinet met D66, VVD, CDA en JA21.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De SP wil niet in het volgende kabinet. "Een partij die niet gewonnen heeft zoals de mijne past bescheidenheid", zei partijleider Jimmy Dijk voorafgaand aan zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees (D66). De SP verloor twee zetels bij de verkiezingen en houdt er drie over.
9 uur geleden