Ruimtetelescoop James Webb, opvolger Hubble, komt aan op werkplek
HOUSTON (ANP) - De bestemming is bijna bereikt voor de nieuwe ruimtetelescoop James Webb. Ongeveer een maand na zijn lancering, met ongeveer 1,5 miljoen kilometer op de teller, komt hij maandag aan op zijn werkplek. Daar moet hij de komende jaren het heelal in beeld brengen. En als de missie over vele jaren voorbij is, blijft hij waarschijnlijk tot het einde der tijden in die omgeving rond de zon draaien.
Terwijl de nieuwe telescoop maandag door de ruimte zoeft, wil de vluchtleiding op aarde rond 20.00 uur Nederlandse tijd de motoren aanzetten. Daarmee moet de koers van de sonde veranderen. Zo kan hij worden 'geparkeerd' op een stabiele plek in de schaduw van de aarde. Hij verbruikt daar zo min mogelijk energie, heeft vrij zicht op het universum en kan eenvoudig beelden en metingen doorsturen.
De James Webb is de opvolger van de beroemde ruimtetelescoop Hubble. Die stamt uit 1990 en draait dus al bijna 32 jaar in een baan rond de aarde. Zijn einde nadert. Daarom hebben Europa, de Verenigde Staten en Canada de handen ineengeslagen voor de nieuwe sonde. Vanuit Nederland zijn onder meer de Universiteit Leiden en onderzoeksinstituut TNO bij het project betrokken.
Verre sterrenstelsels
De nieuwe ruimtetelescoop is ongeveer zo groot als een tennisbaan. De kern is een 6,5 meter grote spiegel, zes keer zo groot als die van de Hubble. Die spiegel werd twee weken geleden opengeklapt. Hij vangt het licht uit de ruimte op en kaatst dat naar een tweede spiegel, die het licht bundelt en naar de meetinstrumenten aan boord stuurt. De hoofdspiegel bestaat uit achttien zeshoeken die aan elkaar zitten, maar los van elkaar kunnen bewegen om scherp te stellen. De spiegel is gemaakt van beryllium, met daarbovenop een miniem laagje goud van 100 nanometer dik. Dat is duizend keer zo dun als een menselijke haar of een vel papier. Beryllium is licht, sterk en goed bestand tegen extreme kou. Goud zorgt ervoor dat de spiegel beter in staat is infrarood licht te zien.
De James Webb moet onder meer zoeken naar planeten waar misschien leven mogelijk is, verre sterrenstelsels en sporen van de oerknal. Hij kan een miljard jaar verder terug in de tijd kijken dan de Hubble. Doordat de James Webb zo ver weg staat, heeft hij geen last van de warmte van de zon. Op zijn werkplek is de temperatuur 233 graden onder nul. Dat maakt de metingen nauwkeuriger en betrouwbaarder. Het project kost in totaal ongeveer 8 miljard euro.
Aan de slag
Als de James Webb op zijn definitieve bestemming is, kan hij nog niet meteen aan de slag. Een van de meetinstrumenten aan boord moet worden gekoeld tot 266 graden onder nul. Dat duurt ongeveer een maand. Daarna duurt het een paar maanden om te testen of alles goed werkt. In de zomer kan de James Webb waarschijnlijk de eerste metingen verrichten.
Meer uit Buitenland
WASHINGTON (ANP/RTR) - Een Amerikaanse rechter heeft donderdag de vrijlating van Kilmar Abrego Garcia bevolen. De in El Salvador geboren man zat vast in afwachting van een mogelijke tweede uitzetting. Zijn eerdere, onterechte, uitzetting werd het middelpunt van een rel rondom het deportatiebeleid van de regering-Trump.
17 minuten geleden
BRUSSEL (ANP) - Hoogstwaarschijnlijk stemmen EU-lidstaten vrijdag in met het voorstel van de Europese Commissie om de bevroren Russische tegoeden voor onbepaalde tijd te bevriezen. Dat kan via een noodbevoegdheid die kan worden gebruikt bij een crisis of dreigend economisch risico voor de EU. Het is een eerste stap om een besluit over het gebruik van de tegoeden voor een lening aan Oekraïne te vergemakkelijken. Daarover nemen de EU-regeringsleiders op de top van volgende week een besluit.
34 minuten geleden
KYIV (ANP/RTR/AFP) - Oekraïne wil de bevolking laten beslissen over het Amerikaanse voorstel dat het de resterende delen van het door Rusland opgeëiste oosten van het land opgeeft. Dat kan in een referendum of een verkiezing, zei president Volodymyr Zelensky donderdag. Oekraïne verzet zich fel tegen het afstaan van grondgebied en voert daarbij steevast aan dat de bevolking dat niet wil.
1 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Als Oekraïne besluit verkiezingen te organiseren, dan staat de Europese Unie klaar om het land bij het verkiezingsproces te ondersteunen, zegt een woordvoerster voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van de Europese Commissie. Maar het is aan Oekraïne "en alleen aan Oekraïne", om te beslissen wanneer er verkiezingen worden gehouden, zegt ze tegen het ANP.
1 uur geleden
MOSKOU (ANP/RTR/AFP) - De Russische president Vladimir Poetin heeft de president van Venezuela, Nicolás Maduro, verzekerd van de steun van Moskou. Het beleid van Maduro staat steeds meer onder druk van buitenaf, vooral van de Verenigde Staten.
1 uur geleden
BERLIJN (ANP) - De Verenigde Staten hebben Europa niet te verstaan gegeven dat het al in 2027 grotendeels zichzelf moet verdedigen, zegt NAVO-topman Mark Rutte. Meerdere media berichtten vorige week dat Amerikaanse functionarissen die deadline hadden genoemd, maar Rutte ontkent dat.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Oekraïne en Rusland zijn dichter bij het bereiken van een vredesovereenkomst dan ooit, zei de Finse president Alexander Stubb donderdag bij een lezing aan de Universiteit van Amsterdam. "Maar we zijn er nog niet, en er kan nog van alles gebeuren."
2 uur geleden