Ruimtetelescoop James Webb, opvolger Hubble, komt aan op werkplek
HOUSTON (ANP) - De bestemming is bijna bereikt voor de nieuwe ruimtetelescoop James Webb. Ongeveer een maand na zijn lancering, met ongeveer 1,5 miljoen kilometer op de teller, komt hij maandag aan op zijn werkplek. Daar moet hij de komende jaren het heelal in beeld brengen. En als de missie over vele jaren voorbij is, blijft hij waarschijnlijk tot het einde der tijden in die omgeving rond de zon draaien.
Terwijl de nieuwe telescoop maandag door de ruimte zoeft, wil de vluchtleiding op aarde rond 20.00 uur Nederlandse tijd de motoren aanzetten. Daarmee moet de koers van de sonde veranderen. Zo kan hij worden 'geparkeerd' op een stabiele plek in de schaduw van de aarde. Hij verbruikt daar zo min mogelijk energie, heeft vrij zicht op het universum en kan eenvoudig beelden en metingen doorsturen.
De James Webb is de opvolger van de beroemde ruimtetelescoop Hubble. Die stamt uit 1990 en draait dus al bijna 32 jaar in een baan rond de aarde. Zijn einde nadert. Daarom hebben Europa, de Verenigde Staten en Canada de handen ineengeslagen voor de nieuwe sonde. Vanuit Nederland zijn onder meer de Universiteit Leiden en onderzoeksinstituut TNO bij het project betrokken.
Verre sterrenstelsels
De nieuwe ruimtetelescoop is ongeveer zo groot als een tennisbaan. De kern is een 6,5 meter grote spiegel, zes keer zo groot als die van de Hubble. Die spiegel werd twee weken geleden opengeklapt. Hij vangt het licht uit de ruimte op en kaatst dat naar een tweede spiegel, die het licht bundelt en naar de meetinstrumenten aan boord stuurt. De hoofdspiegel bestaat uit achttien zeshoeken die aan elkaar zitten, maar los van elkaar kunnen bewegen om scherp te stellen. De spiegel is gemaakt van beryllium, met daarbovenop een miniem laagje goud van 100 nanometer dik. Dat is duizend keer zo dun als een menselijke haar of een vel papier. Beryllium is licht, sterk en goed bestand tegen extreme kou. Goud zorgt ervoor dat de spiegel beter in staat is infrarood licht te zien.
De James Webb moet onder meer zoeken naar planeten waar misschien leven mogelijk is, verre sterrenstelsels en sporen van de oerknal. Hij kan een miljard jaar verder terug in de tijd kijken dan de Hubble. Doordat de James Webb zo ver weg staat, heeft hij geen last van de warmte van de zon. Op zijn werkplek is de temperatuur 233 graden onder nul. Dat maakt de metingen nauwkeuriger en betrouwbaarder. Het project kost in totaal ongeveer 8 miljard euro.
Aan de slag
Als de James Webb op zijn definitieve bestemming is, kan hij nog niet meteen aan de slag. Een van de meetinstrumenten aan boord moet worden gekoeld tot 266 graden onder nul. Dat duurt ongeveer een maand. Daarna duurt het een paar maanden om te testen of alles goed werkt. In de zomer kan de James Webb waarschijnlijk de eerste metingen verrichten.
Meer uit Buitenland
LONDEN (ANP) - De Soedanese stad el-Fasher is volgens waarnemers 'een enorme plaats delict' met hopen opgestapelde lijken in straten en massagraven. De Rapid Support Forces (RSF) die de stad zes weken geleden innamen, proberen bewijs voor hun massamoorden te vernietigen, meldt de Britse krant The Guardian.
1 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - België doet volgend jaar mee aan het Eurovisie Songfestival. Dat heeft de Franstalige omroep RTBF vrijdag besloten. Wie de Belgische kandidaat wordt, is nog niet bekend.
1 uur geleden
BRUSSEL/WASHINGTON (ANP/RTR) - De Verenigde Staten willen dat Europa in 2027 al grotendeels zichzelf verdedigt, zeggen ingewijden tegen persbureau Reuters. Dat is veel sneller dan waarop Europese NAVO-landen mikken.
2 uur geleden
BRUSSEL (ANP/BELGA) - Politieke partijen in België hebben de Franstalige omroep RTBF opgeroepen tot een boycot van het Eurovisie Songfestival. Ecolo, PS en PTB-PVDA vinden dat België zich moet terugtrekken. In België wordt het festival om en om door de Vlaamse VRT en RTBF uitgezonden en in 2026 is RTBF aan de beurt. De Franstalige omroep heeft laten weten in de komende dagen een standpunt in te nemen.
2 uur geleden
BERLIJN (ANP/AFP) - De Bondsdag heeft met een nipte meerderheid een wet aangenomen die de dienstplicht weer invoert, zij het op vrijwillige basis. Van de 596 uitgebrachte stemmen waren er 323 voor.
3 uur geleden
WASHINGTON (ANP) - De Verenigde Staten willen de komende jaren het verzet tegen de gevestigde orde in Europa aanwakkeren. De Europese Unie en zittende regeringen zetten de Europese beschaving op het spel, staat in de uitgangspunten voor het Amerikaanse buitenlandbeleid van de regering-Trump. Die ziet tevreden dat "patriottische partijen", doelend op radicaal-rechts, in opmars zijn.
3 uur geleden
MOSKOU (ANP/RTR) - Poetin-adviseur Joeri Oesjakov zegt dat Rusland en de Verenigde Staten vooruitgang hebben geboekt bij onderhandelingen over een einde aan de oorlog in Oekraïne eerder deze week in Moskou. Rusland wil graag verder praten met de Amerikaanse onderhandelaars, zegt hij.
6 uur geleden