Ruimtetelescoop James Webb, opvolger Hubble, komt aan op werkplek
HOUSTON (ANP) - De bestemming is bijna bereikt voor de nieuwe ruimtetelescoop James Webb. Ongeveer een maand na zijn lancering, met ongeveer 1,5 miljoen kilometer op de teller, komt hij maandag aan op zijn werkplek. Daar moet hij de komende jaren het heelal in beeld brengen. En als de missie over vele jaren voorbij is, blijft hij waarschijnlijk tot het einde der tijden in die omgeving rond de zon draaien.
Terwijl de nieuwe telescoop maandag door de ruimte zoeft, wil de vluchtleiding op aarde rond 20.00 uur Nederlandse tijd de motoren aanzetten. Daarmee moet de koers van de sonde veranderen. Zo kan hij worden 'geparkeerd' op een stabiele plek in de schaduw van de aarde. Hij verbruikt daar zo min mogelijk energie, heeft vrij zicht op het universum en kan eenvoudig beelden en metingen doorsturen.
De James Webb is de opvolger van de beroemde ruimtetelescoop Hubble. Die stamt uit 1990 en draait dus al bijna 32 jaar in een baan rond de aarde. Zijn einde nadert. Daarom hebben Europa, de Verenigde Staten en Canada de handen ineengeslagen voor de nieuwe sonde. Vanuit Nederland zijn onder meer de Universiteit Leiden en onderzoeksinstituut TNO bij het project betrokken.
Verre sterrenstelsels
De nieuwe ruimtetelescoop is ongeveer zo groot als een tennisbaan. De kern is een 6,5 meter grote spiegel, zes keer zo groot als die van de Hubble. Die spiegel werd twee weken geleden opengeklapt. Hij vangt het licht uit de ruimte op en kaatst dat naar een tweede spiegel, die het licht bundelt en naar de meetinstrumenten aan boord stuurt. De hoofdspiegel bestaat uit achttien zeshoeken die aan elkaar zitten, maar los van elkaar kunnen bewegen om scherp te stellen. De spiegel is gemaakt van beryllium, met daarbovenop een miniem laagje goud van 100 nanometer dik. Dat is duizend keer zo dun als een menselijke haar of een vel papier. Beryllium is licht, sterk en goed bestand tegen extreme kou. Goud zorgt ervoor dat de spiegel beter in staat is infrarood licht te zien.
De James Webb moet onder meer zoeken naar planeten waar misschien leven mogelijk is, verre sterrenstelsels en sporen van de oerknal. Hij kan een miljard jaar verder terug in de tijd kijken dan de Hubble. Doordat de James Webb zo ver weg staat, heeft hij geen last van de warmte van de zon. Op zijn werkplek is de temperatuur 233 graden onder nul. Dat maakt de metingen nauwkeuriger en betrouwbaarder. Het project kost in totaal ongeveer 8 miljard euro.
Aan de slag
Als de James Webb op zijn definitieve bestemming is, kan hij nog niet meteen aan de slag. Een van de meetinstrumenten aan boord moet worden gekoeld tot 266 graden onder nul. Dat duurt ongeveer een maand. Daarna duurt het een paar maanden om te testen of alles goed werkt. In de zomer kan de James Webb waarschijnlijk de eerste metingen verrichten.
Meer uit Buitenland
BRUSSEL (ANP) - EU-landen willen voor de EU-top van volgende week een besluit nemen om de bevroren Russische tegoeden voor onbepaalde tijd te bevriezen. Nu moeten alle 27 lidstaten hier elke zes maanden opnieuw mee instemmen. De Europese Commissie wil daar een einde aan maken via een noodbevoegdheid, die kan worden gebruikt bij een crisis of dreigend economisch risico voor de EU.
17 minuten geleden
KYIV (ANP) - Oekraïne gaat woensdag eerst met de Verenigde Staten praten over de wederopbouw en naoorlogse economische ontwikkeling van het land, voor het zijn aanpassingen aan de nieuwste Amerikaanse vredesplannen naar Washington stuurt. Ondertussen werkt de regering in Kyiv door aan die aanpassingen, zegt president Volodymyr Zelensky op X. De VS manen Kyiv om voort te maken.
1 uur geleden
CARACAS (ANP) - De Venezolaanse oppositieleider en Nobelprijswinnares María Corina Machado verliet haar land deze week in het geheim per boot. Ze ging vervolgens naar Curaçao, zeggen Amerikaanse functionarissen tegen de krant The Wall Street Journal. Machado verliet haar land omdat ze in Oslo de Vredesprijs kreeg toegekend, maar arriveerde uiteindelijk niet op tijd om die zelf in ontvangst te nemen.
1 uur geleden
OSLO (ANP) - De dochter van de Venezolaanse oppositieleider María Corina Machado heeft namens haar moeder de Nobelprijs voor de Vrede in ontvangst genomen. Ana Corina Sosa Machado droeg in Oslo een speech voor die door haar moeder was voorbereid. Daarin waarschuwde ze hoe fragiel democratie kan zijn.
2 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De gezamenlijke strijd tegen smokkelaars van migranten moet worden opgevoerd, zei voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. Smokkelaars moet het werk onmogelijk worden gemaakt, waarmee de levens van duizenden mensen worden gered. Woensdag wordt in Brussel een blauwdruk bekrachtigd om smokkelaars de pas af te snijden. Belangrijk onderdeel van de aanpak is het voorkomen dat migranten veel geld moeten betalen aan smokkelaars, om vervolgens een levensgevaarlijke tocht over zee of land te maken, zei Von der Leyen.
3 uur geleden
PARIJS/BRUSSEL (ANP) - De bondgenoten die Oekraïne na de oorlog tegen Rusland willen blijven beschermen, overleggen donderdag over de nieuwste Amerikaanse vredesplannen. Ook demissionair premier Dick Schoof neemt deel aan de videovergadering van de zogeheten Coalitie van Bereidwillige Landen.
3 uur geleden
GENÈVE (ANP/RTR) - Het mensenrechtenkantoor van de Verenigde Naties staat naar eigen zeggen in "overlevingsstand". Het kantoor van hoge commissaris Volker Türk (OHCHR) heeft minder geld, maar meer werk. Er zijn volgens Türk al werkzaamheden geschrapt of uitgesteld en ontslagen gevallen.
4 uur geleden