Rubriek Goes Gezien: Er is peil op te trekken

'Tsjonge,' zei de man tegen zijn vrouw, 'zou het water hier echt zó hoog hebben gestaan?' Zijn vrouw was stellig: 'Nou, dat denk ik niet, hoor. Want dan zou er ook wel datum of jaartal bij staan.' Het stel stond op de Keizersdijk aan de linkerkant van het witte pand waarin momenteel Brownies&downieS is gevestigd. Ze bekeken een ingemetselde, witgeverfde steen met daarin de gegraveerde tekst '4.257 M. boven N.A.P.', met een dikke streep in het midden. En de dame had gelijk, want het is een oude peilmerksteen, onderdeel van een systeem dat na de zogeheten Eerste Nauwkeurigheidswaterpassing rond 1880 de hoogte volgens het Normaal Amsterdams Peil van land en water in beeld bracht. Referentiepunt was een netwerk door heel Nederland van bijna vierduizend peilschalen, peilmerkstenen en peilbouten aan/in bouwsels die naar verwachting 'nooit' zouden verzakken of gesloopt worden.Veertig meter verderop staat in de Oostvest - vanaf de noordkant van de Stenen Brug goed zichtbaar - een peilschaal van het waterschap. Het water staat hier ongeveer 60 cm onder NAP, zo is af te lezen. Dus tussen waterspiegel en peilmerksteen zou bijna vijf meter verschil zijn! Dat lijkt veel in het naar ons gevoel platte Goes, maar vergeet niet dat de Keizersdijk sowieso hoger is, als restant van de stadswal. Of de steen hier op z'n oorspronkelijke plek zit, is niet met zekerheid te zeggen. Hij kan - zeker na het in onbruik raken van het systeem - een keer 'verhuisd' zijn. Dat komt voor, want omdat ik toch ook wel 's buiten de Goese binnenstad fiets of wandel, viel mijn oog een keer op een losstaande, zeer vergelijkbare peilmerksteen in een tuin aan de Westhavendijk. Ik belde aan en vroeg of de bewoners wisten waar die zwerfsteen ooit ingemetseld was. Helaas, dat was niet bekend. Ook gevraagd of ik de steen een keer mocht lenen om hem samen met de ingemetselde broer/zus op de Keizersdijk te fotograferen. Dat mocht en dat werd een hele sjouw; het ding weegt 34 kilo! Overigens, een vloedmerk waar de man op doelde, heeft Goes ook. Die behandelen we over een maand. U mag alvast nadenken waar die te vinden is; tip van de sluier: vlakbij water.Dit is alweer de honderdste aflevering van mijn veertiendaagse rubriek Goes Gezien, ook tot mijn eigen verbazing. Toen ik eind 2020 deze column voorbereidde, overhandigde ik de redactie van de Bode een lijstje met zo'n vijftien onderwerpen, in de hoop dat het er vanzelf meer zouden worden. En zo is het ook gegaan; hopen helpt, nietwaar? Die vijftien onderwerpen zijn de afgelopen vier jaren allemaal aan bod gekomen. Behalve deze, die toevallig (?) nummer honderd werd. Of al die honderd 'stukkies' een gelijkmatig peil vertonen? Geen idee, maar ik zal nog een poosje mijn best doen om de boel op peil te houden.