Rubriek Albert Kort: Vrijheid, gelijkheid en broederschap?

Nooit waren de verwachtingen in Nederland zo hooggespannen als in 1795. Met steun van de Fransen was er een nieuwe regering die, net als in Frankrijk, de mensen 'vrijheid, gelijkheid en broederschap' zou schenken. De tijd dat een klein groepje regenten zich schaamteloos had verrijkt ten koste van de bevolking was voorbij. Er werden 'vrijheidsbomen' geplant als symbool voor het nieuwe tijdperk. Mensen dansten op straat en luisterden naar opbeurende praatjes van de nieuwe leiders. De feestvreugde was echter van korte duur. Op de Bevelanden veranderde er maar weinig. De oude machthebbers - rijke boeren - bleven aan de macht en de armoede onder de bevolking groeide zelfs. Omdat de Fransen voor hun oorlogen bakken geld nodig hadden, legden ze de bevolking torenhoge belastingen op, waardoor velen aan de bedelstaf raakten. De dienstplicht werd ingevoerd en dorpelingen kregen te maken met inkwartiering van soldaten. Zo moest Wemeldinge, een dorp van amper 700 inwoners, ruim 300 soldaten onderbrengen. Een vrijwel onmogelijke opgave. De problemen verergerden door criminele bendes, zoals die van de beruchte Jan Catoen, die op Zuid-Beveland boerderijen overviel, waarbij hij de bewoners dwong, door ze met de blote voeten op de haardplaat vast te binden, te vertellen waar ze hun kostbaarheden hadden verborgen. Na een overval op de hofstede Tekenburg bij Kapelle in 1802 werd Catoen echter in de kraag gegrepen en tot de doodstraf veroordeeld.De problemen waren hiermee nog lang niet voorbij. Sterker, het ergste moest nog komen. In 1809 was een Engels leger op Walcheren geland om de Fransen uit Antwerpen te verdrijven. De Wemeldingenaren moesten van de Engelsen paarden en karren leveren om de soldaten vanuit Kattendijke naar Fort Bath te vervoeren, en de plaatselijke bakkers moesten de soldaten van brood voorzien. En dat alles gratis, want de bezetter vergoedde niets. Groot was dan ook de opluchting toen in 1813 een einde kwam aan het Franse bestuur en de oude regenten weer aan de macht kwamen. Die deugden ook niet, maar waren niet zo schijnheilig als de Fransen, die slechts weinig van hun beloften hadden waargemaakt.