Returning the gaze maakt indruk in Middelburg

DOOR ANNEMARIE VAN DE VREUGDE

Zij waren gevangenen aan boord van het schip van koopman Pieter van der Hagen en kapitein Melchior van den Kerckhoven. Op het Abdijplein werd op 18 november een kijkdag georganiseerd waarbij zij tentoongesteld werden aan de inwoners van Middelburg. Als gedoopte christenen zouden de gevangen in vrijheid kunnen leven, maar twee weken later werden de kinderen, vrouwen en mannen door de regering van de Republiek, alsnog tot handelswaar gereduceerd. Na een kort verblijf in Middelburg werden zij opnieuw ingescheept en verkocht in West-Indië. Anders was het tenslotte zonde van de investering, was de gedachte.  

Voelbaar en indrukwekkend
De voorstelling werd opgevoerd in de kloostergangen en de kloostertuin van de Abdij. Door middel van dans, zang, spoken word, muziek en beeld werd het publiek meegenomen op een reis die vertelde over het slavernijverleden en dan met name die 18 november 1596 in Middelburg. Ook werd stilgestaan bij de betrokkenheid van de stad Middelburg bij de slavenhandel. Ongeveer 300.000 tot slaaf gemaakte Afrikanen werden door schepen van de Middelburgsche Commercie Compagnie naar Amerika gebracht, net zoveel als de gehele bevolking van Zeeland. Dit bracht welvaart naar Middelburg. Koste wat het kost. Tijdens de voorstelling werd het publiek door de kloostergangen naar buiten geleid richting het Abdijplein. Het publiek werd opgesteld in een aantal rijen en voelde zich nu bekeken. Ondanks het druilerige weer was de energie op het plein voelbaar. De makers wisten de aandacht van het publiek perfect vast te houden met hun spel. Aan het einde van de voorstelling werd het publiek uitgenodigd samen met de makers kleurige vlaggen op te hangen aan de lijnen die gespannen waren tussen de bomen op het plein. Een indrukwekkend beeld, met op de achtergrond de grijze lucht, de gele herfstbladeren en regenplassen. Door de vlaggen op te hangen werden de 130 mannen, vrouwen en kinderen van wie de namen nooit zijn opgeschreven, herdacht.

In gesprek
Het gezelschap kreeg een welverdiend applaus. Corry Janse, bezoeker: “Ik ben ontroerd. Natuurlijk kan ik me niet voorstellen hoe het is geweest voor de 130 mensen die hier op het plein stonden, maar ik ben blij dat ik dit verhaal nu ken. De slavernij is onderdeel van onze Zeeuwse geschiedenis. Dat moeten we niet vergeten. En wat een fantastische acteurs!” Deze mening wordt door andere bezoekers gedeeld. “Heel knap hoe ze gebruik hebben gemaakt van de kloostergangen en van het plein. Een heel indrukwekkende voorstelling.” De voorstelling is een initiatief van de Stichting Sites of Memory. Die organiseert activiteiten rondom ons gedeeld cultureel erfgoed en de verborgen en ondervertegenwoordigde verhalen van Nederland en de voormalige koloniën. Komt de voorstelling nog een keer terug naar Middelburg? Regisseur Katty Streek: “we zijn nu in gesprek met het Zeeuws Museum om Returning the Gaze vaker op te voeren. Voor scholen kan dit interessant zijn. We willen heel graag terugkomen met de voorstelling!”

Meer informatie: www.sitesofmemory.nl.