Nieuwe ruimtetelescoop klapt enorme spiegel uit
KOUROU (ANP) - De nieuwe ruimtetelescoop James Webb heeft in de ruimte zijn belangrijkste onderdeel opengevouwen, een metersgrote spiegel die het licht uit het heelal opvangt, meldde de NASA zaterdag. Het was de laatste stap van het eerste deel van de installatie van het observatorium die vlekkeloos verlopen is.
De operatie begint op zijn vroegst om 15.00 uur Nederlandse tijd. In de loop van de avond wordt waarschijnlijk duidelijk of alles goed is gegaan.
De James Webb is de opvolger van de beroemde ruimtetelescoop Hubble. Hij is ontwikkeld en gebouwd door de ruimtevaartorganisaties van Europa (ESA), de Verenigde Staten (NASA) en Canada (CSA). Vanuit Nederland zijn de Universiteit Leiden, onderzoeksinstituut TNO en wetenschappelijk bureau NOVA-OIR bij de ruimtetelescoop betrokken.
Op eerste kerstdag werd de telescoop gelanceerd vanuit Frans-Guyana. Hij bevindt zich inmiddels op ruim een miljoen kilometer afstand van de aarde. Met een snelheid van 420 meter per seconde vliegt hij richting zijn bestemming. Die ligt nog ongeveer 400.000 kilometer verderop. Over ongeveer twee weken komt de ruimtetelescoop daar aan.
De James Webb is ongeveer zo groot als een tennisbaan. Bij zijn vertrek was hij opgevouwen, zodat hij paste in de raket die hem naar de ruimte heeft gebracht. De kern van de ruimtetelescoop is een 6,5 meter grote spiegel, zes keer zo groot als die van de Hubble. Die spiegel vangt het licht uit de ruimte op en kaatst dat naar een tweede spiegel, die het licht bundelt en naar de meetinstrumenten aan boord stuurt. Wetenschappers willen met de James Webb onder meer zoeken naar planeten waar misschien leven mogelijk is, verre sterrenstelsels en sporen van de oerknal. De ruimtetelescoop kan een miljard jaar verder terug in de tijd kijken dan de Hubble.
De spiegel van de James Webb bestaat uit achttien zeshoeken die aan elkaar zitten, maar los van elkaar kunnen bewegen. De spiegel is gemaakt van beryllium, met daarbovenop een miniem laagje goud van 100 nanometer dik. Dat is duizend keer zo dun als een menselijke haar of een vel papier. Beryllium is licht, sterk en goed bestand tegen extreme kou. Goud zorgt ervoor dat de spiegel beter in staat is infrarood licht te zien.
Als de James Webb over een paar weken op zijn werkplek is, kan hij nog niet meteen aan de slag. Eerst moeten alle apparaten aan boord worden gekoeld tot 266 graden onder nul. Dat duurt ongeveer een maand. Daarna duurt het een paar maanden om te testen of alles goed werkt. In de zomer kan de James Webb de eerste metingen verrichten.
Meer uit Buitenland
MOSKOU (ANP/RTR) - Als Oekraïne verkiezingen houdt, zou Rusland mogelijk geen aanvallen op het land uitvoeren. Oekraïners die in Rusland of door Rusland beheerste gebieden wonen, zouden ook in Oekraïense verkiezingen moeten kunnen stemmen. President Vladimir Poetin heeft dit in zijn jaarlijkse persconferentie gezegd.
2 uur geleden
TAIPEI (ANP/RTR) - Bij een steekaanval in de Taiwanese hoofdstad Taipei zijn zeker drie doden gevallen, vijf mensen raakten gewond. Volgens premier Cho Jung-tai liet een man rookbommen afgaan bij het centrale treinstation van de stad, waarna hij naar een nabijgelegen metrostation in een druk winkelgebied rende. Onderweg viel hij mensen aan.
2 uur geleden
NEW YORK/LONDEN (ANP/RTR) - Volgens internationale waarnemers is er momenteel geen hongersnood meer in de Gazastrook. Dit komt door de verbetering van de aanvoer van goederen sinds het bestand tussen Israël en Hamas dat 10 oktober inging. Maar de toestand blijft nog steeds kritiek. Bij hervatting van de vijandelijkheden kan het risico op hongersnood half april weer terug zijn.
3 uur geleden
GENÈVE (ANP) - In de Gazastrook zijn in de afgelopen anderhalf jaar meer dan duizend mensen overleden die in afwachting waren van een medische evacuatie, meldt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op X. Topman Tedros Adhanom Ghebreyesus roept meer landen op om "hun deuren te openen voor de patiënten uit Gaza".
3 uur geleden
KYIV (ANP/RTR) - Oekraïne heeft voor het eerst een schip van de Russische schaduwvloot aangevallen op de Middellandse Zee, meldt een bron van de Oekraïense veiligheidsdienst SBOe. Het vaartuig zou flinke schade hebben opgelopen, maar leeg zijn geweest op het moment van de droneaanval.
5 uur geleden
BRUSSEL (ANP/BELGA) - Bij boerenprotesten zijn donderdag dertien mensen aangehouden in Brussel, meldt de politie daar. In zeven gevallen gaat het om een aanhouding waarbij de demonstranten ook strafrechtelijk kunnen worden vervolgd. Vier agenten raakten gewond.
5 uur geleden
PARIJS (ANP/AFP) - De staking bij het Louvre is voorlopig voorbij. Het museum is volgens vakbonden en de directie vrijdag "als normaal" geopend. Medewerkers staaktes sinds maandag vanwege verslechterende arbeidsomstandigheden en personeelstekorten. Als hier niets aan verandert, willen vakbonden 5 januari weer in overleg voor een nieuwe staking.
5 uur geleden