Nieuwe ruimtetelescoop klapt enorme spiegel uit
KOUROU (ANP) - De nieuwe ruimtetelescoop James Webb heeft in de ruimte zijn belangrijkste onderdeel opengevouwen, een metersgrote spiegel die het licht uit het heelal opvangt, meldde de NASA zaterdag. Het was de laatste stap van het eerste deel van de installatie van het observatorium die vlekkeloos verlopen is.
De operatie begint op zijn vroegst om 15.00 uur Nederlandse tijd. In de loop van de avond wordt waarschijnlijk duidelijk of alles goed is gegaan.
De James Webb is de opvolger van de beroemde ruimtetelescoop Hubble. Hij is ontwikkeld en gebouwd door de ruimtevaartorganisaties van Europa (ESA), de Verenigde Staten (NASA) en Canada (CSA). Vanuit Nederland zijn de Universiteit Leiden, onderzoeksinstituut TNO en wetenschappelijk bureau NOVA-OIR bij de ruimtetelescoop betrokken.
Op eerste kerstdag werd de telescoop gelanceerd vanuit Frans-Guyana. Hij bevindt zich inmiddels op ruim een miljoen kilometer afstand van de aarde. Met een snelheid van 420 meter per seconde vliegt hij richting zijn bestemming. Die ligt nog ongeveer 400.000 kilometer verderop. Over ongeveer twee weken komt de ruimtetelescoop daar aan.
De James Webb is ongeveer zo groot als een tennisbaan. Bij zijn vertrek was hij opgevouwen, zodat hij paste in de raket die hem naar de ruimte heeft gebracht. De kern van de ruimtetelescoop is een 6,5 meter grote spiegel, zes keer zo groot als die van de Hubble. Die spiegel vangt het licht uit de ruimte op en kaatst dat naar een tweede spiegel, die het licht bundelt en naar de meetinstrumenten aan boord stuurt. Wetenschappers willen met de James Webb onder meer zoeken naar planeten waar misschien leven mogelijk is, verre sterrenstelsels en sporen van de oerknal. De ruimtetelescoop kan een miljard jaar verder terug in de tijd kijken dan de Hubble.
De spiegel van de James Webb bestaat uit achttien zeshoeken die aan elkaar zitten, maar los van elkaar kunnen bewegen. De spiegel is gemaakt van beryllium, met daarbovenop een miniem laagje goud van 100 nanometer dik. Dat is duizend keer zo dun als een menselijke haar of een vel papier. Beryllium is licht, sterk en goed bestand tegen extreme kou. Goud zorgt ervoor dat de spiegel beter in staat is infrarood licht te zien.
Als de James Webb over een paar weken op zijn werkplek is, kan hij nog niet meteen aan de slag. Eerst moeten alle apparaten aan boord worden gekoeld tot 266 graden onder nul. Dat duurt ongeveer een maand. Daarna duurt het een paar maanden om te testen of alles goed werkt. In de zomer kan de James Webb de eerste metingen verrichten.
Meer uit Buitenland
AOMORI (ANP/AFP/RTR) - Ten oosten van de Japanse stad Aomori, in het Kamikita-district, heeft voor de kust een aardbeving plaatsgevonden met een kracht van ruim 7. De beving was aanleiding om direct een tsunamiwaarschuwing uit te vaardigen, meldt het Japanse NHK. Zeker enkele duizenden mensen moesten een veilig heenkomen zoeken.
2 uur geleden
SANTA CRUZ (ANP/DPA) - Een vierde persoon is overleden door het jongste incident met hoge golven op het Canarische eiland Tenerife. Een vrouw die zondag na een hartstilstand werd opgenomen in een ziekenhuis, stierf daar. Naar een andere vrouw wordt nog gezocht. Eerder waren al drie lichamen geborgen. Onder de doden zijn twee Slovaken.
3 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De EU-ministers van Asiel en Migratie hebben maandag ingestemd met nieuwe, strengere terugkeerregels voor asielzoekers die niet in de EU mogen blijven. Een van de onderdelen van het akkoord is dat EU-lidstaten 'terugkeerhubs' in derde landen mogen realiseren voor afgewezen asielzoekers. Nederland wil zo'n centrum in Oeganda opzetten en is daarover al een paar maanden met het Afrikaanse land in gesprek.
3 uur geleden
JERUZALEM (ANP) - De Israëlische politie heeft een inval gedaan bij het kantoor van de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) in Oost-Jeruzalem, meldt UNRWA-chef Philippe Lazzarini. Hij schrijft op X dat de agenten de VN-vlag hebben neergehaald en vervangen door een Israëlische vlag.
4 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De EU-ministers van Asiel en Migratie hebben een politiek akkoord bereikt over de verdeling van asielzoekers over de EU, de zogeheten solidariteitspool. Daarin wordt jaarlijks aangegeven welke landen asielzoekers moeten overnemen van landen die de instroom niet aankunnen. In 2026 moeten 21.000 asielzoekers worden overgenomen, zo is afgesproken. Landen kunnen ook kiezen voor het afkopen ervan, voor 20.000 euro per asielzoeker.
4 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky gaat maandag naar Brussel om met NAVO-topman Mark Rutte en EU-kopstukken te overleggen over de nieuwste Amerikaanse vredesplannen. Behalve Rutte spreekt Zelensky de voorzitters van de Europese Commissie en van de raad van EU-regeringsleiders, Ursula von der Leyen en António Costa.
5 uur geleden
KYIV (ANP/AFP/BLOOMBERG) - Grondgebied is nog steeds het "meest problematische onderwerp" in de onderhandelingen over vrede in Oekraïne. Dat meldt een ingewijde aan persbureau AFP. Volgens de bron is Rusland nog altijd niet van plan een akkoord te tekenen waarin Oekraïne geen grondgebied inlevert.
5 uur geleden