Nieuw onderwaterlab helpt klimaatvraagstukken te beantwoorden

Het uit twaalf grote bakken bestaande laboratorium, waar het Oosterscheldewater in- en uitstroomt, is woensdagmiddag geopend bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ).

Dijkversterking

Voor het eerst kunnen onderzoekers en studenten onder water experimenten uitvoeren. De NIOZ-onderzoekers brengen met studenten van de HZ University of Applied Sciences, University College Roosevelt en mogelijk ook Scalda in beeld wat de effecten op de flora en fauna zijn van verschillende soorten dijkbekleding. Dat is met het oog op de klimaatveranderingen een belangrijk en actueel thema, aldus de bij de realisatie van het laboratorium betrokken partijen. Dit zijn naast het NIOZ en de HZ ook Rijkswaterstaat, die dijkversterkingen uitvoert. 

Staalslakken

In de twaalf bakken bootsen onderzoekers en studenten vier situaties na met staalslakken als ondergrond. “Dat is een restproduct van de hoogovens en veel gebruikt om dijken te versterken”, legt Tim van Oijen uit. Hij is marien ecoloog en docent-onderzoeker bij de HZ University of Applied Sciences. In de verschillende proeven vergelijken de onderzoekers en studenten hoe planten en dieren reageren op de aan- en afwezigheid van een laag zand op de ondergrond van staalslakken. Ook testen ze situaties met en zonder breuksteen op de staalslakken. 

Biodiversiteit

De twaalf bakken zijn dit voorjaar geplaatst en Van Oijen denkt al binnen een jaar de eerste indrukken te kunnen opdoen. “Zand is de meest oorspronkelijke bodem, dus dat wil je terughebben op een dijk. Met breuksteen komt er leven bij.” Hierin kunnen bijvoorbeeld krabben zich verschuilen. “Over drie, vier jaar kunnen we meer zeggen over hoe dijken het beste versterkt kunnen worden met behoud van de biodiversiteit.”  

Drievoud

Onder meer studenten watermanagement kunnen veel kennis opdoen in het onderwaterlab, dat meebeweegt met eb en vloed. “Ze leren hoe je veranderingen monitort en gegevens verwerkt, maar je krijgt bijvoorbeeld ook met statistiek te maken", legt Van Oijen uit. "Iedere soort dijkbekleding onderzoeken we in drievoud, omdat natuur zich nooit op dezelfde manier ontwikkelt. Zo leren de studenten gemiddelden te bepalen.”

Garnalen

Bij vloed staan de bakken onder water en in directe verbinding met de planten en dieren die de Oosterschelde rijk is. “Bij de plaatsing van de bakken lag alleen de bodem erin, maar ze zitten nu al vol met leven, zoals garnalen en krabben”, vertelt NIOZ-onderzoeker Tjeerd Bouma. Het lab geeft volgens hem voor studenten een nieuwe dimensie aan hun opleiding. “Sommigen hebben nog nooit onderwaterleven gezien.” Dat kunnen de studenten nu met behulp van speciale onderwaterkijkers nauwgezet in de gaten houden.

De nieuwe onderzoeksfaciliteit in Yerseke maakt de verschillende opleidingen in deze richting ook in de ogen van Van Oijen aantrekkelijker, omdat er nog geen onderwaterlaboratorium was. “De studenten kunnen nu zelfs snorkelend onderzoek doen.”