Na 175 dagen zijn rechtse partijen het eens over nieuw kabinet
DEN HAAG (ANP) - Precies 175 dagen na de Tweede Kamerverkiezingen hebben PVV, VVD, NSC en BBB een akkoord bereikt over een nieuw kabinet. Tot op het laatste moment is het spannend of de partijen er uitkomen. Het akkoord is pas definitief als de vier fracties het eens zijn met het onderhandelaarsakkoord. Twee verkenners en vier informateurs in drie informatierondes waren nodig om dit resultaat te bereiken.
De eerste verkenner, PVV-senator Gom van Strien, geeft zijn opdracht op 27 november al terug voordat hij aan zijn opdracht is begonnen. Dat doet hij daags na beschuldigingen van fraude. PvdA'er Ronald Plasterk neemt het van hem over. Op 11 december concludeert hij dat een rechts kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB mogelijk is. Na het Kamerdebat over dit eindverslag wordt Plasterk aangewezen als informateur om de mogelijkheden van zo'n kabinet te onderzoeken.
Het nieuwe jaar begint voor de vier partijleiders en hun secondanten op het landgoed De Zwaluwenberg in Hilversum. Onder leiding van Plasterk zouden goede gesprekken zijn gevoerd, maar inhoudelijk houden de partijen hun kaken op elkaar.
Een groot probleem
Niet lang daarna gaat het rommelen. Dat begint zo'n beetje na de aankondiging van de VVD-fractie in de Eerste Kamer voor de omstreden spreidingswet te gaan stemmen, terwijl de Tweede Kamerfractie eerder tegen was. Daarop zegt PVV-leider Geert Wilders dat "we een groot probleem hebben". Het lijkt met een sisser af te lopen. Er volgen vinnige tweets van vooral Wilders, waarop VVD-leider Dilan Yesilgöz op een VVD-congres naar hem uithaalt. De onderhandelingen gaan echter door.
Begin februari klapt de boel. Volkomen onverwacht wil Omtzigt niet verder praten. Het zet bij de onderhandelende partijen kwaad bloed, vooral omdat het nieuws via de media naar buiten komt, terwijl de onderhandelende partijen en de informateur van niets weten. Na een fel Kamerdebat, waar vooral Omtzigt het zwaar te verduren krijgt, wordt Kim Putters als nieuwe informateur aangewezen. Hij moet bedenken wat voor soort kabinet kan worden gevormd.
Programkabinet
Putters stelt in zijn eindverslag medio maart een 'programkabinet' voor op basis van een akkoord op hoofdlijnen. De nieuwe informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol krijgen tot 15 mei de tijd om de mogelijkheden te onderzoeken van zo'n kabinet met PVV, VVD, NSC en BBB.
De twee informateurs spreken lang met de afzonderlijke partijleiders. De echte onderhandelingen beginnen eigenlijk pas op maandag 6 mei. Dan spreken Dijkgraaf en Van Zwol over een "cruciale week" waarin knopen moeten worden doorgehakt. Die cruciale week wordt bijna twee weken. Er wordt steeds langer onderhandeld en de partijen komen voor het eerst ook op zaterdag bij elkaar. De deadline komt snel naderbij.
Marathonoverleg
Als de partijleiders dinsdagnacht rond 01.00 uur na een marathonoverleg naar buiten komen, tonen zij zich optimistisch. Woensdag zouden alleen nog de puntjes op de i worden gezet. Dat blijkt iets te optimistisch. Langer dan gepland zitten de partijen bij elkaar. De precieze reden is onbekend, maar VVD en NSC wijzen daarbij naar elkaar.
Een zogeheten 'programkabinet' moet het akkoord later gaan invullen en uitvoeren. Het zal nog een aantal weken duren voordat een nieuwe ministersploeg op het bordes staat.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - GroenLinks-PvdA heeft dinsdag aangifte gedaan tegen twee PVV'ers om AI-afbeeldingen die zij maakten van Frans Timmermans. Dat bevestigen de partij en het Openbaar Ministerie (OM) woensdag na berichtgeving van RTL Nieuws. De partij liet eerder al weten van plan te zijn de aangifte te doen.
16 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Formerende partijen D66 en CDA spreken donderdag verder met elkaar over defensie en veiligheid. Ze hebben gesprekken gepland met een vertegenwoordiger van de NAVO, medewerkers van de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken en van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft woensdagochtend "een goed gesprek" gehad met Hans Wijers, die vorige week opstapte als informateur nadat bekend was geworden dat hij zich bij verschillende gelegenheden beledigend over haar had uitgelaten. Dat meldt Yeşilgöz in een bericht op X.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De nationale 'bouwbaas' die D66 wil introduceren, is volgens vier deskundigen geen goed idee. Zo'n nieuwe functie zou een "extra laag in het toch al topzware bureaucratische woonbeleid" betekenen, staat in een advies voor de formatiegesprekken tussen D66 en CDA. Peter Boelhouwer, hoogleraar Huisvestingssystemen aan de TU Delft, heeft het dinsdag overhandigd aan de leiders van de twee partijen en woensdag gedeeld met het ANP.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66 en CDA lagen niet altijd op één lijn als het om stikstof gaat, zei D66-leider Rob Jetten voordat hij woensdag over dit onderwerp in gesprek ging als onderdeel van het formatieproces. CDA'er Bontenbal: "We gaan er gewoon zakelijk, inhoudelijk naar kijken vandaag."
8 uur geleden
Den Haag (ANP) - Voor de gloednieuwe Tweede Kamervoorzitter Thom van Campen (35) is het een "ongelooflijk mooie eer" dat hij is gekozen tot voorzitter van de Tweede Kamer. De VVD'er benadrukte in een reactie dat hij wil zorgen voor een beschaafd en positief debat.
22 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66-leider Rob Jetten is blij dat VVD'er Thom van Campen de nieuwe Kamervoorzitter is. In een korte reactie zei de premierskandidaat dat zijn partij vooral hoopte dat "een van de twee Tommen zou winnen". Daarmee doelt hij op Van Campen en Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA).
22 uur geleden