Meer bezoekers voor musea, maar zorgen blijven

Met uitzondering van de verplichte lockdown-sluiting tot 26 januari 2022, konden de musea het hele jaar draaien. ‘Dat heeft vijftig procent meer bezoekers opgeleverd dan in 2021, toen de deuren nagenoeg de helft van het jaar gesloten moesten blijven door de coronapandemie.’ 

Bezoekers weten de musea weer te vinden, al zijn de cijfers nog niet op het niveau van voor de pandemie. ‘497.720 mensen brachten een bezoek aan de vijftig musea die Zeeland rijk is. Dat is vijftien procent minder dan in 2019, het laatste normale jaar voor de coronacrisis. De musea hebben over het algemeen goede zomermaanden met redelijk hoge bezoekersaantallen gehad. Opmerkelijk is dat maar vijf musea hun bezoekersaantal uit 2019 konden overtreffen. Dat zijn: Bevrijdingsmuseum Zeeland (van 28.015 in 2019 naar 29.500 in 2022), Marie Tak van Poortvliet Museum (8.200 in 2019, 12.191 in 2022), Museumboerderij Goemanszorg (3.716 bezoekers in 2019, 4.698 in 2022), Oosterscheldemuseum (van 2.200 naar 2.825) en Trekkermuseum (van 1.465 naar 1.901 bezoekers). Bij de andere musea is het aantal ongeveer gelijk gebleven of gedaald.’

Energiecrisis

Na twee magere coronajaren zijn investeringsplannen uitgesteld en steunpakketten nodig geweest. ‘Nu is het de energierekening die slapeloze nachten veroorzaakt. Musea bevinden zich vaak in historische panden met hoge energielasten. De meerderheid voorziet voor 2023 een moeilijke financiële situatie. Er worden duurzaamheidsmaatregelen genomen, zoals het plaatsen van zonnepanelen waar dat kan, isolatie van het gebouw, kieren dichten, cv-ketels vervangen, ledverlichting aanbrengen en de thermostaat lager zetten. Musea kunnen hun verwarming niet helemaal uitzetten, want dat zou ernstige schade aan gebouw en collectie kunnen toebrengen. Voor sommige musea zijn zelfs die maatregelen ontoereikend en moet er drastischer worden ingegrepen.’ 

Museum Veere is een van de musea in Zeeland die volgens Erfgoed Zeeland hard geraakt wordt door de energiecrisis. ‘Vooral de locatie Stadhuis verbruikt veel energie. Daarop is besloten om van december tot en met maart alleen de Schotse Huizen te openen. “Een maatregel die we liever niet nemen, maar we kunnen niet anders”, aldus directeur Veronica Frenks. “Onze energiekosten zijn verdubbeld. De penningmeester wilde zelfs beide locaties sluiten. Alleen met extra steun van de gemeente kunnen we op beide locaties open.”

Compensatie 

Veel musea teren flink in op hun reserves en houden dat niet lang vol. ‘De toezegging van het kabinet dat culturele instellingen in 2023 kunnen rekenen op gedeeltelijke financiële compensatie voor de hoge energielasten is positief. Belangrijk is dat de noodsteun terecht komt bij degene die het momenteel het hardst nodig hebben om voor de toekomst overeind te blijven.’