Luctor et Detector: zwaar geschut in Zeeland
In de reeks ‘Ieder stukje metaal zijn eigen verhaal’, door Johan Elzinga van Luctor et Detector: ‘Zwaar geschut in Zeeland.Nooit zal de Tweede Wereldoorlog worden vergeten. Hoe kan dat ook als in ons landschap nog vele herinneringen te vinden zijn, zoals de bunkers die gebruikt zijn toentertijd. Een zwarte oorlogsperiode was het, maar zo heeft Nederland er meerdere van gekend. Wij zelf waren als zeevarend volk een geduchte tegenstander in vervlogen tijden. Maar nu wil ik het even hebben over de tachtigjarige oorlog die woedde van 1568 tot 1648 waarbij de Nederlanden streed tegen Prins Philips II van Spanje.
Ik ga u vertellen over twee kanonskogels die zijn gevonden in een dijk door een Walcherse zoeker die mij vroeg de kogels te ontdoen van roest en aanslag, en te conserveren. In dit geval hebben we het over twee kanonskogels van een ‘half Kartouw’. Een Kartouw is een 16e - 17e eeuws gietijzeren of bronzen kanon dat werd ingezet als vesting-, belegerings-, veld- en scheepsgeschut. Een heel kartouw vuurde 48 ponds kanonskogels af, en een half kartouw 24 ponds kogels en werden veelvuldig gebruikt in de tachtigjarige oorlog tegen Spanje.
Deze twee kanonskogels waren afkomstig uit een afgegraven dijk op Walcheren en lagen tegen elkaar aan. Dit doet vermoeden dat ze nooit zijn afgevuurd, maar opgestapeld hebben gelegen naast een Kartouw, en dus bedoeld om ons Zeeuwse land te beschermen tegen gevaren vanaf zee. Bovendien waren ze niet beschadigd zoals je mag verwachten bij kanonskogels die met hoge snelheid ergens tegenaan knallen. Zichtbaar was dat de zoute omstandigheden waarin ze eeuwen hadden gelegen hun sporen hadden achtergelaten. Een dikke laag roest) had zich gevormd.
Anderhalf jaar
Het reinigingsproject zou anderhalf jaar duren omdat de kogels eerst enkele maanden in ontzoutingsvloeistoffen hebben gelegen om alle zouten en zuren af te drijven. Nadat deze neutraal waren gemaakt, konden de beide kogels één voor één het electrolyseproces ingaan. Bij electrolyse ligt een voorwerp in een bad vloeistof waar een elektrische stroom doorheen wordt gevoerd. Het zorgt ervoor dat aangekoekte materialen en roesten loslaten, maar dan moet dit wel gecontroleerd wordt uitgevoerd. Voor deze opdracht heb ik een kleine constructie moeten maken om gelijkmatig 360° rond te kunnen reinigen. Tussentijds vaak een controlemoment en zacht afborstelen. Een langzaam proces van voorzichtigheid en herhalen.
Uiteindelijk kwamen de oorspronkelijke gietijzeren ballen tevoorschijn. Hoe verrassend dat één van de kanonskogels gestempeld bleek te zijn met een makersstempel van de gieterij. Als laatste kregen de twee zwaargewichten in het proces twee opeenvolgende beschermlagen zuurvrije was aangebracht. Die zorgen ervoor dat de kogels niet meer aangetast kunnen worden door zuren en vocht, maar ook voor de komende tientallen jaren beschermd zijn. Het is mooi om voorwerpen in mijn handen te mogen vasthouden die vervaardigd zijn in de 16e eeuw en waar de toenmalige soldaten mee rondsjouwden. Heel even sta ik in gedachten naast dat werkende kanon dat wordt klaargemaakt voor de strijd. In de verte zie ik het galjoen al op me af komen varen.
Meer uit Middelburg
MIDDELBURG - Bij winkelcentrum Veerse Poort in Middelburg is dinsdag aan het einde van de middag een oudere man gewond geraakt bij een verkeersongeluk.
3 uur geleden
De Hollandse hit 'Waar is dat feestje?' is al weer ruim twaalf jaar oud. Het aanstekelijke liedje wordt nog regelmatig gedraaid op feesten en partijen. Toch is de titel van dit liedje voor Middelburg erg actueel. De gemeente heeft zichzelf namelijk al lang niet meer de vraag gesteld waar in Middelburg een feestje georganiseerd kan worden.
1 dag geleden
MIDDELBURG - Donderdag 17 oktober was het 'wereld armoededag'. Deze dag wordt ook wel de 'Internationale dag voor de bestrijding van armoede' genoemd. In het kader van deze dag overhandigde wethouder Louws basisschool Talent als eerste basisschool de leskist Kansrijk. Hij deed dit samen met Rochelle Heerema. Zij is van stichting Positive Minds en ontwikkelde de leskist.
1 dag geleden
MIDDELBURG - Een fietsster is maandag aan het einde van de ochtend gewond geraakt toen ze in Middelburg in botsing kwam met een auto.De aanrijding vond rond 11.40 uur plaats bij de kruising van de Griffioenstraat en de Seisweg. Twee politie-eenheden en een ambulanceteam kwamen ter plekke om hulp te verlenen.Na onderzoek werd besloten de fietsster over te brengen naar het ziekenhuis. De betrokken automobilist heeft tegenover de politie een verklaring afgelegd.
1 dag geleden
MIDDELBURG - Jaren '60 elektrische folk, jaren '70 rock à la The Babies en verhalende teksten in de stijl van Bob Dylan: dat dit een goede combinatie is, bewijst Fantastic Cat.Achter de poezenhoofden van deze supergroep schuilen dan ook vier grote namen met een succesvolle solocarrière: Anthony D'Amato (Coldsnap), Mike Montali (Hollis Brown), de door onze eigen Danny Vera gelanceerde Brian Dunne en Don Dilego.Twee jaar geleden nog een rockband met een kleine groep fans. Dit veranderde met hun debuutalbum 'The Very Best Of Fantastic Cat'. Voor hun nieuwe album 'Now That's What I Call Fantastic Cat' schreven ze voor het eerst samen aan de nummers. Het resultaat is een verzameling ontroerende en grappige liedjes met aanstekelijke melodieën, mooie harmonieën en verrassende arrangementen.Nu touren ze door Nederland en komen ze ook naar de Oostkerk in Middelburg op 25 oktober. Tickets via www.deoostkerk.nl.
1 dag geleden
VROUWENPOLDER- Een windsurfer is zondagmiddag in de problemen gekomen op het Veerse Meer nadat zijn mast was afgebroken. De man probeerde vrij lange tijd om zwemmend aan land te komen maar dit lukte niet. De vrijwilligers van KNRM-reddingsstation Veere werden vervolgens opgeroepen om hulp te verlenen. Met hun reddingsboot 'Oranje' hadden ze de man snel weer op de kant.
2 dagen geleden
DOMBURG - Woensdag 16 oktober was er een vijfde bijeenkomst van de 'focusgroep Noordwestroute'. Met deze bijeenkomst werd een intensief traject van inventarisatie en participatie rondom de verkeersproblematiek in de gemeente Veere afgerond. Eind oktober staat een bijeenkomst met de gemeenteraad gepland om de eerste voorzichtige conclusies te bespreken.
3 dagen geleden