Luctor et Detector: de Karolingische sleutel tot het verleden

Ik neem u deze keer mee naar Domburg. Een plaats die binnen maar ook zeker buiten Zeeland welbekend is. Domburg heeft stadsrechten en een eeuwenoude geschiedenis. Mijn volgende vondst betreft een prachtige Angelsaksische Karolingische sleutel die niet vaak gevonden wordt in Nederland, maar wel in Scandinavische landen. Men gaat er dan ook vanuit dat dit type sleutel daar is ontwikkeld. Deze sleutel neemt ons in ieder geval mee naar de jaren tussen 725 en 1049, beter bekend als de Vroege Middeleeuwen.
Als zoeker probeer je wat over de geschiedenis te achterhalen van de omgeving waar je zoekt. Je vergroot zo de kans op bijzondere vondsten als je zoekgebied vroeger bijvoorbeeld de plek was van een verdwenen dorp of kasteel. In dit geval hebben we het over een periode in de Nederlandse geschiedenis dat de Vikingen tussen 800 en 1100 onze Europese kusten onveilig maakten. Zo ook bij Domburg, waarvan we weten dat de Denen de handelsplaats, toen beter bekend als Walcheren of Walacria,  in het jaar 837 plunderden. Deze plaats was van belang als uitvalsbasis voor verdere plundertochten.

Schatbewaarder
Maar wat een moment was het, toen ik in Domburg deze sleutel onder mijn zoekschijf kreeg! De rillingen liepen over m’n rug, op die bloedhete dag in 2015, op een doodgewoon akkertje. Ik reed direct naar huis om uit te zoeken wat ik had gevonden. Ik speurde en speurde op internet en leerde steeds meer over deze mooie vondst. Via de website van Archeologisch Depot van Utrecht leerde ik dat het Karolingische sleuteltype uit de 9de eeuw een korte steel heeft en een groot, opengewerkt handvat met een kruismotief, typerend voor deze tijd waarin het christendom met kracht in onze streken werd gepropageerd. Ik las ook dat de toenmalige vrouw des huizes deze sleutel bij zich droeg, aan een lint over de mantel. Het was een sierobject om  te laten zien hoe welvarend de familie was. Sommige verhalen beweren dat deze sleutel daadwerkelijk paste op een kist waarin de opbrengsten van rooftochten werden bewaard. Als drager van de sleutel was de vrouw degene die het vermogen bewaakte. Zo blijkt ook hier weer: elk stukje metaal heeft zijn eigen verhaal.

Een speciaal dankwoord aan Jurgen van de PAN (Portable Antiquities of the Netherlands) voor de determinatie en specificaties van de vondst. Deze vondst is terug te vinden op www.portable-antiquities.nl samen met duizenden andere bodemvondsten die in Nederland nog dagelijks gedaan worden door metaaldetectie-amateurs.