'Juist door het wel te bespreken kom je nader tot elkaar'

DOOR MARIELJA TEN BRUGGENCATE

Waarom ben je levenseindecoach geworden?

“Als uitvaartondernemer kom je soms al in een vroeg stadium bij mensen thuis. Als ze te horen hebben gekregen dat ze uitbehandeld zijn of een progressieve ziekte hebben, gaan ze vaak nadenken over hun afscheid. We bespreken de wensen voor de uitvaart en ik vertel wat er allemaal mogelijk is. Vervolgens zie ik mensen pas weer wanneer het overlijden heeft plaatsgevonden. Ik heb ervaren merkte dat die laatste fase heel belangrijk is  en dat mensen nader tot elkaar kunnen komen. Als iemand plotseling overlijdt heb je niet de mogelijkheid om nog dingen met elkaar te bespreken, maar als je weet dat het einde nadert kan dat wel. Er is steeds meer behoefte aan begeleiding in die laatste levensfase, want het is belangrijk om goed afscheid te nemen.

Hoe ga je te werk?

“Ik geef emotionele en praktische ondersteuning in de laatste levensfase. Als ik bij iemand kom die nog maar kort te leven heeft, is het belangrijk dat we een klik hebben. Soms stel ik vragen maar het is vooral luisteren. Mensen vertellen over hun leven, hun overtuigingen en twijfels. We bespreken hoe zij naar het leven en sterven kijken. Wat hun verwachting van de dood is. Niemand weet hoe het levenseinde zal gaan. Ik heb ook niet de antwoorden, maar ik kan wel gelegenheid creëren om het gesprek hierover aan te gaan. Mensen willen elkaar sparen; het verdriet is al groot genoeg. Juist door dit te benoemen kom je nader tot elkaar.”

Wat vind je het mooiste aan je werk?

“Ik kan mensen wellicht hoop en houvast geven. We weten niet of er iets na de dood is. Ik heb daar wel een visie over, al leg ik die niet bij de families neer. Ik ga op zoek naar dàt waar de familie zich in herkent. Met Zeeuwse nuchterheid bespreken we de spirituele aspecten van sterfelijkheid. Met Zeeuwse nuchterheid bespreken we de spirituele aspecten van sterfelijkheid. Daarnaast ondersteun ik de naasten met advies en begeleiding omdat zij het minstens zo moeilijk hebben met het naderende einde. Er is, ook in de laatste levensfase, nog veel mogelijk. Tijdens de gesprekken blijkt vaak dat iemand nog wensen heeft. Bijvoorbeeld de zee nog een keer zien, of een oude vriend of familielid die ze uit het oog verloren zijn nog eens ontmoeten. Door zaken af te ronden kun je beter afscheid nemen van het leven.”

Je gaat uitgebreid met mensen in gesprek. Hoe vaak heb je contact?

“Dat is afhankelijk van de behoefte en de situatie. Soms zijn een paar gesprekken voldoende maar het gebeurt ook dat ik iemand een aantal maanden begeleid. Wat ik onder andere meegeef zijn vier belangrijke onderwerpen. Het eerste is sorry zeggen voor dingen waar je spijt van hebt; de zaken die je anders had moeten doen, of waarmee je iemand pijn hebt gedaan. Door dit uit te spreken, zal blijken dat je dierbaren je kunnen vergeven. De tweede is: vergeef de ander, zodat hij of zij los kan komen van een eventueel schuldgevoel. Het derde onderwerp is elkaar bedanken. Bedank voor alles wat in je opkomt, voor het grote én het kleine. Voor het vanzelfsprekende, dat eigenlijk niet vanzelfsprekend is. Voor de liefde en het plezier dat je samen mocht delen. Spreek het uit, want het is zo heilzaam. De laatste lijkt een open deur, maar we zeggen het te weinig: Ik hou van je. Die woorden zijn heel belangrijk, altijd, maar vooral bij een afscheid. Als je weet dat je naasten van je houden, geeft dat rust. Iemand kan dan vredig overgaan.”

Dat zijn hele mooie, maar ook diepzinnige en ingrijpende onderwerpen die je noemt. Vind je het nooit lastig?

“Jazeker. Vorig jaar is mijn man overleden dus ik weet wat afscheid nemen en rouw zijn. Het is herkenbaar wat die mensen voelen, maar hun verdriet is niet het mijne. Ik heb best een groot netwerk en veel mensen kennen mijn voorgeschiedenis. Dat is soms moeilijk maar ook troostend. We zullen allemaal meemaken dat een dierbare overlijdt. Daarom is het waardevol om met elkaar over wezenlijke levensvragen te praten, zodat mensen kunnen terugkijken op de tijd samen en de voldoening hebben dat alles besproken is. Dat ze eruit gehaald hebben wat nog kon. Van de laatste levensfase kun je een mooie, gedenkwaardige tijd maken. Luisteren, kijken en voelen zijn essentieel. Een intense, liefdevolle tijd samen, geeft kracht tijdens moeilijke momenten.” Tevens geeft deze intense, liefdevolle tijd samen  kracht tijdens moeilijke momenten die ongetwijfeld nog volgen. 

Met wie zou je wel eens rond de keukentafel willen zitten?

“Hans Stolp is auteur van onder andere esoterische boeken. Hij is van oorsprong dominee, maar niet meer praktiserend en heeft bijzondere en waardevolle inzichten over diverse levensvragen en spiritualiteit. Ik vind hem zeer inspirerend en zou graag met hem praten over het leven en de dood.”

Naam:
Monique Dommanschet

Leeftijd:
59

Burgerlijke staat:
Weduwe, met een dochter, Iris (31)

Beroep:
Uitvaartondernemer en levenseindecoach

Hobby’s:
lezen, koken, wandelen en met vrienden iets ondernemen

Monique Dommanschet