ILO: Qatar maakt grote stappen maar is nog niet bij de finish

Tunón spreekt via videoverbinding. Achter hem duikt een verbluffende skyline op. Potentiële WK-sterren als Virgil van Dijk sieren gevels van wolkenkrabbers. Qatar lijkt klaar voor de openingsceremonie van volgende week zondag. Niet alleen in Nederland leeft het toernooi anders dan vlak voor vorige edities. Dat komt ook door de situatie van arbeidsmigranten in het emiraat aan de Perzische Golf.

Qatar telt zo'n 2 miljoen arbeiders uit vooral Azië en Afrika, zo'n 95 procent van de totale bevolking van het rijke land. Zij doen het zichtbare werk, nog te vaak onder slechte omstandigheden. "Dat klopt", zegt Tunón voordat hij naar cijfers van recent onderzoek grijpt. "Maar Kafala, het systeem van dwangarbeid, is afgeschaft. Bijna 350.000 werknemers zijn de laatste twee jaar van baan gewisseld, de twee jaar daarvoor 27.000. Toch is er nog dwangarbeid, al staat daar gevangenisstraf op."

Minimumloon

"Qatar heeft nu een minimumloon", doelt Tunón op een minimale bijdrage van 275 dollar voor arbeid, 127 dollar voor huisvesting en 82 dollar voor voedsel. "Daardoor zijn 280.000 migranten meer gaan verdienen. En er is nu een hitteprotocol, dat verbiedt om op de warmste uren te werken Toch zijn er dit jaar 351 arbeiders met hitte-aandoeningen in een ziekenhuis beland, tegenover 620, 1320 en 1520 de jaren daarvoor."

Arbeidsmigranten in Qatar hebben het beter dan in omringende landen, weet Tunón na onderzoek. Maar ook hij hoort vakantiegangers in Dubai pleiten voor een boycot van het WK. Een artikel van The Guardian over 6500 dode arbeidsmigranten in Qatar sinds de toewijzing van het WK in 2010 hangt als een schaduw boven de eindronde. "Veel mensen denken dat al die doden zijn gevallen bij werkzaamheden voor het WK", zegt Tunón. "Dat is niet zo. Ze zijn overleden door allerlei oorzaken, ook niet werkgerelateerd."

Hervormingen

ILO bracht het aantal overleden bouwvakkers in 2020 in kaart. Dat waren er 50 in Qatar, in de meeste gevallen na een ongeluk in het verkeer. Tegenover 19 dezelfde periode in Nederland. "Ieder dode is er één te veel", stelt Tunón. "Maar vergelijken is lastig, hier speelt 40 procent van het werk zich af in de bouw."

Qatar staat nu nog in de schijnwerpers. "Maar ik geloof echt dat hervormingen na het WK doorgaan", meldt Tunón die zich niet wil uitlaten over het uitblijven van een compensatiefonds voor migranten die geleden hebben bij werkzaamheden voor het WK. "Het is niet aan ILO om daar iets over te zeggen", stelt hij. "Er is wel een fonds voor arbeiders die te weinig uitbetaald hebben gekregen. Die worden al gecompenseerd."