'Ik merkte dat het voor velen een opluchting was'
NIEUWDORP - Het was nu of nooit, zegt Jan van Damme over ‘Jong in de Zeeuwse oorlog’. In het boek, dat zaterdag is gepresenteerd in het Bevrijdingsmuseum Zeeland in Nieuwdorp, delen Zeeuwen hun ervaringen en belevenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Ik ben heel blij dat het boek is gemaakt.”
De dagbladjournalist maakte de reeks verhalen vorig jaar voor de PZC, in het kader van de viering en herdenking van 75 jaar bevrijding. “Ik wilde dat graag doen, want ik vind het mooi om deze verhalen te horen. Alle mensen die ik heb gesproken waren jong in de oorlog. Nu zijn het 80-plussers, maar ze konden zich alles nog glashelder herinneren”, vertelt Jan van Damme in de horecahoek van het Bevrijdingsmuseum Zeeland. “Het heeft bij de meesten tijd nodig gehad voordat ze er goed over konden vertellen, maar veel mensen wilden hun verhaal kwijt. Ik merkte dat het voor velen een opluchting was.”
Granaat
Er zitten bekende Zeeuwen met een oorlogsverleden bij, zoals verzetsvrouw Marie Blommaart uit Westzaan, maar sommigen vertelden hun verhaal voor het eerst tegen Van Damme, zoals Hans Germing uit Scharendijke.
Hij maakte de bombardementen in Oostburg en omstreken mee, zag als kind gruwelijke beelden van dode en gewonde mensen. Zijn vader overleefde ternauwernood een ontploffing van een granaat. “Hij vertelde er niet over, zelfs niet aan zijn drie dochters”, schrijft Van Damme. “Of de oorlog hem soms parten heeft gespeeld? ‘Ik heb het wel eens aan een dokter gevraagd, als ik me niet optimaal voelde’”, zegt Germing in dat gesprek. “‘Nee hoor, zei de arts’.”
Niemand
Siem Huigh uit Schoondijke deelde zijn oorlogsherinneringen ook met niemand. “Het leed zit diep. Ik heb er nooit over kunnen en willen praten. Telkens als ik er iemand over bezig hoorde, werd ik kwaad. Hoe ouder je wordt, hoe erger die woede opspeelt”, zegt hij in zijn interview.
Vlucht
Zijn verhaal maakte diepe indruk op Van Damme. “‘Als ik het nu niet vertel, is het weg’, zei hij tegen mij. Hij wilde delen hoe slecht hij het gehad tijdens de oorlog, zodat mensen beseffen hoe erg oorlog is. Het zorgt bij hem nog altijd voor tranen.” Huigh woonde met zijn familie in een klein arbeidershuisje in Schoondijke. Toen ze naar het Rode Kruis-dorp Groede waren gevlucht, kwam zijn vader om het leven bij een beschieting door de Duitsers.
Triester
Het ene verhaal is triester dan het andere, maar stuk voor stuk grijpen ze je bij de keel, ook bij Van Damme. “Het is een bijzonder boek geworden voor mij. Deze mensen vertellen over een tijd waarin mijn ouders leefden. Zij leven beiden niet meer. Alleen mijn moeder zei vroeger wel eens iets over de oorlog, maar mijn vader nooit. Ik kreeg tijdens deze serie het gevoel dat ik ze niet heb gevraagd wat ik ze had moeten vragen. Deze mensen hebben meegemaakt wat mijn ouders meemaakten. Dat maakt het heel bijzonder.”
Indrukwekkend
Samen geven de verhalen een indrukwekkend beeld van de oorlog in Zeeland. Volgens Van Damme zouden scholieren het ook kunnen lezen, zodat ze weten wat zich hier tussen 1940 en 1945 heeft afgespeeld. “Ik ben blij dat het is verschenen. Hoe langer je ermee had gewacht, hoe groter de kans zou zijn dat het niet meer kon.”
‘Jong in de Zeeuwse oorlog’ van Jan van Damme is verschenen bij Het Paard van Troje en te koop in alle Zeeuwse boekwinkels. ISBN: 978-90-71937-86-8.
Meer uit Middelburg
DOMBURG/OOST-SOUBURG - In het verenigingsgebouw van de Zeeuwse doedelzakband Inter Scaldis Pipes and Drums in Domburg heeft de Vlissingse burgemeester Bas van den Tillaar zaterdagmiddag Kees Hekhuis uit Oost-Souburg verrast met een koninklijke onderscheiding.
9 uur geleden
MIDDELBURG- Bij het Fletcher Hotel aan de Loskade heeft zaterdagmorgen een overval plaatsgevonden. Een man liep het pand binnen en bedreigde het aanwezige personeel met en mes. Vervolgens vluchtte hij met een onbekend geldbedrag richting het centrum. Hier kon de dader, een 52-jarige man uit Terneuzen, aangehouden worden door de politie. De verdachte is overgebracht naar het politiecellencomplex voor verder onderzoek en verhoor. Bij de overval raakte niemand gewond.
14 uur geleden
GRIJPSKERKE- Op de Hondegemsweg is vrijdagavond een auto op zijn kop in een sloot terechtgekomen. Meerdere hulpdiensten gingen met spoed ter plaatse. Personeel van de ambulancedienst controleerde de bestuurder op de locatie van het ongeval op verwondingen, maar vervoer naar het ziekenhuis bleek niet nodig te zijn. De auto raakte beschadigd en werd door bergingsbedrijf Kuzee getakeld. Het is niet duidelijk waardoor de auto in de sloot terecht kwam.
15 uur geleden
MIDDELBURG - Op zondag 19 oktober vindt de doorlopende performance Echoes of the Abyss door kunstenaar Lakisha Apostel plaats. Het is onderdeel van het internationale nomadische programma Repetition is a Form of Changing. Het project vindt plaats in en om het Kanaal door Walcheren en bij de Vleeshal in Middelburg.
1 dag geleden
MIDDELBURG - Blijft het Etty Hillesum Huis in Middelburg bestaan? De vrijwilligersorganisatie achter dit museum zet alles op alles om het geboortehuis van Hillesum - in 2017 verkoos het publiek deze Joodse dagboekschrijfster als 'grootste Middelburger aller tijden' - open te houden als Holocaust-informatiecentrum. "Etty is een voorbeeld van medemenselijk blijven ongeacht de situatie", zegt historica Lotte Bergen van het Etty Hillesum Huis. "Ze inspireert ons in hoe je haat bestrijdt; eerst in jezelf en dan in de buitenwereld. Dat is nu essentiëler dan ooit."
1 dag geleden
MIDDELBURG - Tot in de late uurtjes vrijdagochtend hebben muziekliefhebbers genoten van de Popronde in de Middelburgse binnenstad. 28 acts uit het hele land speelden op 19 locaties, zoals in winkels en cafés, maar ook in de Lange Jan en De Spot. Grote Geelstaart uit Kapelle vertegenwoordigde Zeeland.
1 dag geleden
MIDDELBURG/DOMBURG - Steeds meer Nederlanders maken zich zorgen over noodsituaties, zoals stroomstoringen of extreem weer. Zes op de tien vinden dat de kans daarop is toegenomen, blijkt uit onderzoek van de Rijksoverheid. Ook in de gemeenten Middelburg en Veere roept de overheid inwoners op om na te denken over hoe ze 72 uur kunnen overbruggen zonder stroom, water of internet.
1 dag geleden