'Ik merkte dat het voor velen een opluchting was'
NIEUWDORP - Het was nu of nooit, zegt Jan van Damme over ‘Jong in de Zeeuwse oorlog’. In het boek, dat zaterdag is gepresenteerd in het Bevrijdingsmuseum Zeeland in Nieuwdorp, delen Zeeuwen hun ervaringen en belevenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Ik ben heel blij dat het boek is gemaakt.”
De dagbladjournalist maakte de reeks verhalen vorig jaar voor de PZC, in het kader van de viering en herdenking van 75 jaar bevrijding. “Ik wilde dat graag doen, want ik vind het mooi om deze verhalen te horen. Alle mensen die ik heb gesproken waren jong in de oorlog. Nu zijn het 80-plussers, maar ze konden zich alles nog glashelder herinneren”, vertelt Jan van Damme in de horecahoek van het Bevrijdingsmuseum Zeeland. “Het heeft bij de meesten tijd nodig gehad voordat ze er goed over konden vertellen, maar veel mensen wilden hun verhaal kwijt. Ik merkte dat het voor velen een opluchting was.”
Granaat
Er zitten bekende Zeeuwen met een oorlogsverleden bij, zoals verzetsvrouw Marie Blommaart uit Westzaan, maar sommigen vertelden hun verhaal voor het eerst tegen Van Damme, zoals Hans Germing uit Scharendijke.
Hij maakte de bombardementen in Oostburg en omstreken mee, zag als kind gruwelijke beelden van dode en gewonde mensen. Zijn vader overleefde ternauwernood een ontploffing van een granaat. “Hij vertelde er niet over, zelfs niet aan zijn drie dochters”, schrijft Van Damme. “Of de oorlog hem soms parten heeft gespeeld? ‘Ik heb het wel eens aan een dokter gevraagd, als ik me niet optimaal voelde’”, zegt Germing in dat gesprek. “‘Nee hoor, zei de arts’.”
Niemand
Siem Huigh uit Schoondijke deelde zijn oorlogsherinneringen ook met niemand. “Het leed zit diep. Ik heb er nooit over kunnen en willen praten. Telkens als ik er iemand over bezig hoorde, werd ik kwaad. Hoe ouder je wordt, hoe erger die woede opspeelt”, zegt hij in zijn interview.
Vlucht
Zijn verhaal maakte diepe indruk op Van Damme. “‘Als ik het nu niet vertel, is het weg’, zei hij tegen mij. Hij wilde delen hoe slecht hij het gehad tijdens de oorlog, zodat mensen beseffen hoe erg oorlog is. Het zorgt bij hem nog altijd voor tranen.” Huigh woonde met zijn familie in een klein arbeidershuisje in Schoondijke. Toen ze naar het Rode Kruis-dorp Groede waren gevlucht, kwam zijn vader om het leven bij een beschieting door de Duitsers.
Triester
Het ene verhaal is triester dan het andere, maar stuk voor stuk grijpen ze je bij de keel, ook bij Van Damme. “Het is een bijzonder boek geworden voor mij. Deze mensen vertellen over een tijd waarin mijn ouders leefden. Zij leven beiden niet meer. Alleen mijn moeder zei vroeger wel eens iets over de oorlog, maar mijn vader nooit. Ik kreeg tijdens deze serie het gevoel dat ik ze niet heb gevraagd wat ik ze had moeten vragen. Deze mensen hebben meegemaakt wat mijn ouders meemaakten. Dat maakt het heel bijzonder.”
Indrukwekkend
Samen geven de verhalen een indrukwekkend beeld van de oorlog in Zeeland. Volgens Van Damme zouden scholieren het ook kunnen lezen, zodat ze weten wat zich hier tussen 1940 en 1945 heeft afgespeeld. “Ik ben blij dat het is verschenen. Hoe langer je ermee had gewacht, hoe groter de kans zou zijn dat het niet meer kon.”
‘Jong in de Zeeuwse oorlog’ van Jan van Damme is verschenen bij Het Paard van Troje en te koop in alle Zeeuwse boekwinkels. ISBN: 978-90-71937-86-8.
Meer uit Middelburg
WESTKAPELLE - De Middelburgse schrijfster Catalijn van Wijk presenteerde zaterdag 3 juni in het Polderhuis in Westkapelle haar jeugdboek ‘Valk – De kracht van water’. Via de belevenissen van de twaalfjarige Valk vertelt het boek het verhaal van de inundatie van Walcheren in oktober 1944. Vanaf maandag 5 juni is het onder meer te koop bij boekhandels De Drvkkery in Middelburg en ‘t Spui in Vlissingen.Valk is een ondernemende puber. Tijdens de meivakantie mag hij mee met een vissersschip de Noordzee op. Eenmaal buitengaats komt er een explosieve vangst in de netten terecht: een oude vliegtuigbom, afgeworpen door de Engelse luchtmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog.OntdekkingsreisVoor Valk betekent de vangst het begin van een ontdekkingsreis naar wat er in de oorlog op Walcheren is gebeurd: van de inundatie, de gevechten van de geallieerden om het eiland op de Duitsers te veroveren, tot aan de bevrijding. Zijn speurtocht brengt Valk onder meer in het Polderhuis, waar een Engelse veteraan hem zijn oorlogsverhaal vertelt, en bij het inundatiemonument in Vlissingen, waar de kleinzoon van een voormalige Duitse soldaat Valk laat weten dat zijn opa op Walcheren was gelegerd, ‘maar de oorlog nooit heeft gewild’.Gemiste kansCatalijn van Wijk schreef het boek omdat zij vindt dat het verhaal van de inundatie ‘een van de vergeten oorlogsverhalen in Nederland is’. “Ik ben docent Nederlands aan CSW van de Perre, waar ik les geef in klas 1 en 2. Ik merkte dat de inundatie van Walcheren bij veel leerlingen niet bekend is. Nog steeds niet, daar heeft de speelfilm ‘De Slag om de Schelde’ geen verandering in gebracht. Een van de verhaallijnen in de film is de poging van enkele Britse militairen, van wie het vliegtuig boven Zeeland is neergeschoten, om weer in bevrijd gebied te komen. Je ziet ze in een ondergelopen landschap en in een ondergelopen Zeeuws stadje. Er wordt echter niet verteld waarom het daaronder water staat. Een gemiste kans om door deze film de inundatie bij een groter publiek bekend te maken.”MuisstilTijdens haar werk als docent merkt ze dat haar leerlingen veel interesse hebben voor het verhaal van de inundatie. “Ik heb de afgelopen tijd al veel uit mijn boek in de klas voorgelezen. De leerlingen luisterden muisstil, ondanks dat de inundatie zich al heel lang geleden afspeelde.”
12 uur geleden
MIDDELBURG - Bijna twee jaar nadat de zoektocht werd gestart naar het verdwenen rode torentje dat altijd boven de entree van Café Tympaan in Middelburg had gehangen hangt het mooie monumentje nu weer boven de deur van het café aan de Markt, gerestaureerd en wel.
12 uur geleden
NIEUW- EN SINT JOOSLAND - Demi Lokker uit Nieuw- en Sint Joosland won in maart van dit jaar de titels Miss Teen of Zeeland 2023 en Miss Charity of Zeeland 2023 gewonnen. Die verkiezing krijgt nu een vervolg, met Demi’s deelname aan Miss Teen of the Netherlands 2023. Demi vertegenwoordigt de provincie Zeeland tijdens deze verkiezing.
14 uur geleden
VEERE - Op vrijdag 2 juni is de dansvoorstelling Crossings opgevoerd voor publiek in de Grote Kerk Veere. Jongeren van de asielopvang locaties in Middelburg en Vlissingen, en studenten van het MBO Dans werkten in 3 dagen toe naar deze moderne dansvoorstelling. Zij deden dat onder leiding van dansdocenten van het Nederlands Dans Theater (NDT) in samenwerking met stichting de Vrolijkheid. Voor sommigen was het de eerste keer dat zij deelnamen aan dans, of kennis maakten met moderne dans.
15 uur geleden
MIDDELBURG - Het tweede weekend van juni staat in Middelburg ook dit jaar in het teken van de gecombineerde Stads- en Havenfeesten. Op 9, 10 en 11 juni wordt het festival voor Middelburgers en andere belangstellenden weer gehouden in en rondom de haven van de stad, op de Loskade en op diverse locaties in Middelburg centrum.
15 uur geleden
AAGTEKERKE - De nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA) in Aagtekerke heeft tijdens de bouw het hoogste punt bereikt. Wethouder Marcel Steketee van gemeente Veere onthulde dit punt officieel, op woensdag 31 mei, op de nieuwbouwlocatie aan de Agathastraat 1 in Aagtekerke.
16 uur geleden
MIDDELBURG - Kwartiermakers John Leerdam, Peggy Brandon en David Brandwagt nodigen Zeeuwen uit om met hen over het toekomstige Nationaal Slavernijmuseum in gesprek te gaan. Eind dit jaar dienen de kwartiermakers een voorstel in voor het museum. Voor de ontwikkeling van het plan trekken ze daarom het land door om de verwachtingen en ideeën in kaart te brengen. De bijeenkomst is op donderdag 8 juni in de ZB Bibliotheek van Zeeland in Middelburg.
17 uur geleden