'Ik merkte dat het voor velen een opluchting was'
NIEUWDORP - Het was nu of nooit, zegt Jan van Damme over ‘Jong in de Zeeuwse oorlog’. In het boek, dat zaterdag is gepresenteerd in het Bevrijdingsmuseum Zeeland in Nieuwdorp, delen Zeeuwen hun ervaringen en belevenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Ik ben heel blij dat het boek is gemaakt.”
De dagbladjournalist maakte de reeks verhalen vorig jaar voor de PZC, in het kader van de viering en herdenking van 75 jaar bevrijding. “Ik wilde dat graag doen, want ik vind het mooi om deze verhalen te horen. Alle mensen die ik heb gesproken waren jong in de oorlog. Nu zijn het 80-plussers, maar ze konden zich alles nog glashelder herinneren”, vertelt Jan van Damme in de horecahoek van het Bevrijdingsmuseum Zeeland. “Het heeft bij de meesten tijd nodig gehad voordat ze er goed over konden vertellen, maar veel mensen wilden hun verhaal kwijt. Ik merkte dat het voor velen een opluchting was.”
Granaat
Er zitten bekende Zeeuwen met een oorlogsverleden bij, zoals verzetsvrouw Marie Blommaart uit Westzaan, maar sommigen vertelden hun verhaal voor het eerst tegen Van Damme, zoals Hans Germing uit Scharendijke.
Hij maakte de bombardementen in Oostburg en omstreken mee, zag als kind gruwelijke beelden van dode en gewonde mensen. Zijn vader overleefde ternauwernood een ontploffing van een granaat. “Hij vertelde er niet over, zelfs niet aan zijn drie dochters”, schrijft Van Damme. “Of de oorlog hem soms parten heeft gespeeld? ‘Ik heb het wel eens aan een dokter gevraagd, als ik me niet optimaal voelde’”, zegt Germing in dat gesprek. “‘Nee hoor, zei de arts’.”
Niemand
Siem Huigh uit Schoondijke deelde zijn oorlogsherinneringen ook met niemand. “Het leed zit diep. Ik heb er nooit over kunnen en willen praten. Telkens als ik er iemand over bezig hoorde, werd ik kwaad. Hoe ouder je wordt, hoe erger die woede opspeelt”, zegt hij in zijn interview.
Vlucht
Zijn verhaal maakte diepe indruk op Van Damme. “‘Als ik het nu niet vertel, is het weg’, zei hij tegen mij. Hij wilde delen hoe slecht hij het gehad tijdens de oorlog, zodat mensen beseffen hoe erg oorlog is. Het zorgt bij hem nog altijd voor tranen.” Huigh woonde met zijn familie in een klein arbeidershuisje in Schoondijke. Toen ze naar het Rode Kruis-dorp Groede waren gevlucht, kwam zijn vader om het leven bij een beschieting door de Duitsers.
Triester
Het ene verhaal is triester dan het andere, maar stuk voor stuk grijpen ze je bij de keel, ook bij Van Damme. “Het is een bijzonder boek geworden voor mij. Deze mensen vertellen over een tijd waarin mijn ouders leefden. Zij leven beiden niet meer. Alleen mijn moeder zei vroeger wel eens iets over de oorlog, maar mijn vader nooit. Ik kreeg tijdens deze serie het gevoel dat ik ze niet heb gevraagd wat ik ze had moeten vragen. Deze mensen hebben meegemaakt wat mijn ouders meemaakten. Dat maakt het heel bijzonder.”
Indrukwekkend
Samen geven de verhalen een indrukwekkend beeld van de oorlog in Zeeland. Volgens Van Damme zouden scholieren het ook kunnen lezen, zodat ze weten wat zich hier tussen 1940 en 1945 heeft afgespeeld. “Ik ben blij dat het is verschenen. Hoe langer je ermee had gewacht, hoe groter de kans zou zijn dat het niet meer kon.”
‘Jong in de Zeeuwse oorlog’ van Jan van Damme is verschenen bij Het Paard van Troje en te koop in alle Zeeuwse boekwinkels. ISBN: 978-90-71937-86-8.
Meer uit Middelburg
MIDDELBURG - Op vrijdag 9 mei werden in De Oostkerk de winnaar van de Zilveren Camera Publieksprijs én de winnaars van de door De Oostkerk georganiseerde fotowedstrijd bekend gemaakt.
1 uur geleden
VLISSINGEN - De Zeelandiarun rijdt zaterdag voor de 37e keer door Walcheren en de Bevelanden. De start is, zoals gebruikelijk, om 9.30 uur op het Stadhuisplein in Vlissingen, waar de burgemeester het startschot geeft. Deze tocht voor mensen met een beperking is al jaren populair. Zij stappen in bij deelnemers met trikes en zijspannen en worden massaal toegejuicht onderweg.
15 uur geleden
VEERE - Zaterdag vertrekt Martijn de Ridder vanuit zijn woonplaats Veere op de fiets naar Tarifa in Zuid-Spanje voor het goede doel. Hij legt de afstand van 2.400 kilometer in twintig dagen af om zoveel mogelijk geld op te halen voor Stichting MS Research.
17 uur geleden
MIDDELBURG - Hulpverleners hebben vrijdagmorgen het leven gered van een persoon op een terras op het Damplein in Middelburg. Het slachtoffer was bijna gestikt in voedsel.
20 uur geleden
DISHOEK - Op zondag 11 mei is de eerste viering van dit seizoen in de openlucht toeristenkerk aan de Westerscheldelaan in Dishoek, de Emmauskerk. Deze eerste viering zal worden opgeluisterd met een grote vertegenwoordiging van het koor Glorify, dat ook met een eigen muziekband komt. Het belooft mooi te worden!
1 dag geleden
MIDDELBURG - Op de Breeweg in Middelburg zijn donderdagmiddag twee fietsers met elkaar in botsing gekomen. Een amulancemedewerker ontfermde zich over de betrokkenen.
1 dag geleden
WESTKAPELLE - Ronald van de Sande (55) is onlangs geïnstalleerd als gemeenteraadslid voor partij Hart Voor Veere. Met zijn start als raadslid nam hij tegelijkertijd afscheid van zijn jarenlange carrière in de Westkapelse horeca. Wat zijn Ronalds plannen en hoe kijkt hij terug op al die jaren in de horeca?
1 dag geleden