'Ik merkte dat het voor velen een opluchting was'
NIEUWDORP - Het was nu of nooit, zegt Jan van Damme over ‘Jong in de Zeeuwse oorlog’. In het boek, dat zaterdag is gepresenteerd in het Bevrijdingsmuseum Zeeland in Nieuwdorp, delen Zeeuwen hun ervaringen en belevenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Ik ben heel blij dat het boek is gemaakt.”
De dagbladjournalist maakte de reeks verhalen vorig jaar voor de PZC, in het kader van de viering en herdenking van 75 jaar bevrijding. “Ik wilde dat graag doen, want ik vind het mooi om deze verhalen te horen. Alle mensen die ik heb gesproken waren jong in de oorlog. Nu zijn het 80-plussers, maar ze konden zich alles nog glashelder herinneren”, vertelt Jan van Damme in de horecahoek van het Bevrijdingsmuseum Zeeland. “Het heeft bij de meesten tijd nodig gehad voordat ze er goed over konden vertellen, maar veel mensen wilden hun verhaal kwijt. Ik merkte dat het voor velen een opluchting was.”
Granaat
Er zitten bekende Zeeuwen met een oorlogsverleden bij, zoals verzetsvrouw Marie Blommaart uit Westzaan, maar sommigen vertelden hun verhaal voor het eerst tegen Van Damme, zoals Hans Germing uit Scharendijke.
Hij maakte de bombardementen in Oostburg en omstreken mee, zag als kind gruwelijke beelden van dode en gewonde mensen. Zijn vader overleefde ternauwernood een ontploffing van een granaat. “Hij vertelde er niet over, zelfs niet aan zijn drie dochters”, schrijft Van Damme. “Of de oorlog hem soms parten heeft gespeeld? ‘Ik heb het wel eens aan een dokter gevraagd, als ik me niet optimaal voelde’”, zegt Germing in dat gesprek. “‘Nee hoor, zei de arts’.”
Niemand
Siem Huigh uit Schoondijke deelde zijn oorlogsherinneringen ook met niemand. “Het leed zit diep. Ik heb er nooit over kunnen en willen praten. Telkens als ik er iemand over bezig hoorde, werd ik kwaad. Hoe ouder je wordt, hoe erger die woede opspeelt”, zegt hij in zijn interview.
Vlucht
Zijn verhaal maakte diepe indruk op Van Damme. “‘Als ik het nu niet vertel, is het weg’, zei hij tegen mij. Hij wilde delen hoe slecht hij het gehad tijdens de oorlog, zodat mensen beseffen hoe erg oorlog is. Het zorgt bij hem nog altijd voor tranen.” Huigh woonde met zijn familie in een klein arbeidershuisje in Schoondijke. Toen ze naar het Rode Kruis-dorp Groede waren gevlucht, kwam zijn vader om het leven bij een beschieting door de Duitsers.
Triester
Het ene verhaal is triester dan het andere, maar stuk voor stuk grijpen ze je bij de keel, ook bij Van Damme. “Het is een bijzonder boek geworden voor mij. Deze mensen vertellen over een tijd waarin mijn ouders leefden. Zij leven beiden niet meer. Alleen mijn moeder zei vroeger wel eens iets over de oorlog, maar mijn vader nooit. Ik kreeg tijdens deze serie het gevoel dat ik ze niet heb gevraagd wat ik ze had moeten vragen. Deze mensen hebben meegemaakt wat mijn ouders meemaakten. Dat maakt het heel bijzonder.”
Indrukwekkend
Samen geven de verhalen een indrukwekkend beeld van de oorlog in Zeeland. Volgens Van Damme zouden scholieren het ook kunnen lezen, zodat ze weten wat zich hier tussen 1940 en 1945 heeft afgespeeld. “Ik ben blij dat het is verschenen. Hoe langer je ermee had gewacht, hoe groter de kans zou zijn dat het niet meer kon.”
‘Jong in de Zeeuwse oorlog’ van Jan van Damme is verschenen bij Het Paard van Troje en te koop in alle Zeeuwse boekwinkels. ISBN: 978-90-71937-86-8.
Meer uit Middelburg
KOUDEKERKE - Bewoners en vertegenwoordigers van woningcorporatie Zeeuwland en de gemeente Veere vierden vorige week woensdag de opening van zestien appartementen en een ontmoetingsruimte aan de Kerkstraat in Koudekerke. Bewoners maakten samen met wethouder De Visser de naam van het gebouw bekend: Residence Coudekerke.
3 uur geleden
MIDDELBURG/DOMBURG - De Provincie Zeeland stopt met het bestrijden van nesten van de Aziatische hoornaar. 'Het budget voor 2025 raakt uitgeput, terwijl het aantal meldingen dit jaar explosief is gestegen', laat Zeeland weten.
5 uur geleden
ZEELAND - Het is vandaag de derde dinsdag van september: Prinsjesdag. In Den Haag leest koning Willem-Alexander de troonrede voor in de in de Koninklijke Schouwburg, traditiegetrouw in aanwezigheid van de Staten-Generaal en genodigden.
7 uur geleden
MIDDELBURG - Op landgoed Ter Hooge in Middelburg, het decor van haar podcast Mina & Mevrouw, gaat Maartje Duin zondag (21 september) om 11.00 uur in gesprek met luisteraars.
19 uur geleden
ARNEMUIDEN - Haar kont - ja, zo heet dat nu eenmaal - stroomlijnen was een gevecht, maar Axel Wijnmaalen en Lukas Zandbergen kregen het zwoegend voor elkaar. De studenten hebben hun doorzettingsvermogen bewezen, want hun idee om als afstudeerproject een hoogaars te bouwen, zette de school op zijn kop. "We moesten haar kleiner maken, want de balken pasten niet door de deuren het lokaal in", vertellen de twee. Dankzij hun vakmanschap en vindingrijkheid - in hun eigen woorden 'koppig' - zijn ze met hun Zeeduivel geslaagd aan het Hout- en Meubileringscollege Rotterdam. Zaterdag ging ze feestelijk te water bij historische scheepswerf Meerman in Arnemuiden.
22 uur geleden
MIDDELBURG- Het KNMI heeft voor maandagmiddag code geel afgekondigd voor de zuidwestelijke kustgebieden. Er kunnen daar dan zware windstoten voorkomen. Er zijn windstoten mogelijk van 80 km/uur. Ze komen uit een zuidwestelijke richting.
1 dag geleden
MIDDELBURG - In deze Week van de Rechtsstaat, die nog tot dinsdag duurt, is er landelijk aandacht voor verschillende initiatieven op het gebied van toegang tot het recht. Samen Recht Vinden organiseert op Walcheren en in Zeeuws-Vlaanderen extra spreekuren om aandacht te vragen voor het anders om gaan met conflicten.
2 dagen geleden