'Ik begrijp mijn vader nu beter'

Bé (Berend) Huisjes is op 9 november 1944 geboren in Drenthe. “Als klein jongetje wist ik al dat mijn vader er de eerste maanden van mijn leven niet was”, vertelt Huisjes. “Er werd in de familie weinig over gesproken, maar oma Huisjes deed er nooit geheimzinnig over tegen mij. Ik had, denk ik, een streepje voor bij haar, omdat ik in haar huis geboren ben.”

Vernoemd

Daar klopte zijn zwangere moeder aan toen haar echtgenoot, na ondergedoken te hebben gezeten, was gearresteerd. Ze wist niet waar hij was, zelfs niet of hij nog leefde. “Daarom vroegen mijn grootouders haar om mij naar hun zoon te vernoemen. ‘We weten niet of onze Berend nog leeft. Als hij niet terugkomt, hebben we tenminste nog één Berend.’”

Identiteit

Bijna een jaar verkeerde de familie in onzekerheid over het lot van Berend Huisjes senior. “Toen ik ruim zeven maanden oud was, kwam mijn vader thuis. Hij bleek in Duitsland te hebben gezeten.” Praten over wat hem was overkomen, heeft hij nooit gekund. “Mijn vader is maar zestig jaar oud geworden. Ik ben pas daarna gaan uitzoeken wat er is gebeurd.” Want hoewel er in de familie niet gesproken werd over wat Berend Huisjes had meegemaakt, kon zijn zoon het niet loslaten. “Het heeft mij altijd bezig gehouden waar mijn vader was bij mijn geboorte. Een groot deel van mijn identiteit is bepaald door deze omstandigheden, bijvoorbeeld omdat er niet over gepraat werd. Het zat altijd in mijn achterhoofd.”

Wonder

Begin vorig jaar stuitte Huisjes, die sinds 1965 in Zeeland en sinds 1994 in Kapelle woont, op een bericht dat het Rode Kruis informatie had over dwangarbeiders in de Tweede Wereldoorlog. Hij besloot contact op te nemen. Zijn zoektocht naar informatie over zijn vader, die toen al bijna 46 jaar gestorven was, bracht hem ook bij het Nationaal Archief in Den Haag en de International Tracing Service in Duitsland. In rechtbankverslagen las hij schokkende dingen. “Omdat mijn vader zich had onttrokken aan arbeid, werd hij overgebracht naar Kamp Zöschen in Duitsland, een zogenaamd heropvoedingskamp. In de vier maanden die hij daar heeft gezeten, is zijn gewicht gehalveerd. Het is een wonder dat hij dit kamp heeft overleefd. Van de driehonderd mensen zijn er daar 225 gestorven.”

Rust

Het afgelopen jaar ploos Bé Huisjes menig uur archieven uit, vaak samen met zijn echtgenote Yvonne. Zij moedigde hem aan om een boek te schrijven over zijn bevindingen en zijn familieleven. “Ik breng een boek uit in eigen beheer, omdat veel mensen met dezelfde vragen zitten, want ik heb meer verhalen over dwangarbeiders gevonden. Weinig mensen die de oorlog hebben meegemaakt, praten hierover. Daarbij ben ik tijdens mijn zoektocht zoveel mensen tegengekomen en door zovelen geholpen, dat ik hen met mijn boek wil laten zien wat de zoektocht heeft opgeleverd.” De schrijver bracht het antwoorden op zijn vragen. “Ik ben verschrikkelijke dingen te weten gekomen, maar toch geeft de waarheid me rust. Ik begrijp mijn vader beter, waarom hij er niet over kon praten en waarom hij soms driftig was. Hij wilde ons de ellende besparen. Maar hij heeft wel zichzelf tekort gedaan. Ik ben een binnenvetter, net als hij, en in 1986 uitte zich dat in lichamelijke klachten. Ik ben toen naar een psychiater gegaan en heb ervaren dat het heilzaam is om te praten en naar jezelf te kijken. Dat had ik mijn vader ook graag gegund.”

Presentatie
Bé Huisjes’ 160 pagina’s tellende boek ‘Ik zoek mijn vader’ is verkrijgbaar bij boekhandel Lectori in Kapelle. Hij verzorgt hier op vrijdag 12 april om 19.30 uur een presentatie over zijn boek.