Groenland kiest parlement, onafhankelijkheid belangrijk thema
NUUK (ANP/AFP/RTR) - In Groenland zijn de parlementsverkiezingen begonnen. Het belangrijkste thema is onafhankelijkheid. De vraag is daarbij niet of, maar wanneer Groenland zich van Denemarken moet afscheiden. De stembusgang komt te midden van Amerikaanse pogingen om het eiland bij de Verenigde Staten te voegen.
Veel van de 57.000 inwoners willen volgens peilingen geen Denen of Amerikanen zijn, maar simpelweg Groenlanders. Denemarken koloniseerde Groenland driehonderd jaar geleden en voegde het in 1953 toe aan het Koninkrijk Denemarken. Het eiland kreeg in 1979 een eigen parlement. De 31 zetels van de zogenoemde Inatsisartut worden nu opnieuw verdeeld. Er kan tot 23.00 uur worden gestemd, de uitslag wordt in de nacht verwacht.
Bijna alle partijen zijn voor onafhankelijkheid. Sommige partijen pleiten voor een "versnelde procedure", terwijl anderen de tijd willen nemen. Ook zijn er verschillende meningen over de mogelijke gevolgen voor de levensstandaard. De Groenlandse economie is sterk afhankelijk van de visindustrie en Deense subsidies. Denemarken steekt elk jaar honderden miljoenen in het semi-autonome gebied.
Onafhankelijkheidsprocedure
Groenland kan sinds 2009, toen het meer autonomie kreeg, een onafhankelijkheidsprocedure beginnen. Denemarken en Groenland moeten dan tot een overeenkomst komen, die goedgekeurd moet worden door de parlementen in zowel Nuuk als Kopenhagen en in een Groenlands referendum. De grootste oppositiepartij Naleraq wil dat het proces meteen begint. De twee huidige coalitiepartijen, waaronder de linkse Inuit Ataqatigiit van premier Múte Egede, vinden dat Groenland eerst economisch onafhankelijk moet worden.
Mocht de Deense hulp wegvallen, dan kan Groenland een samenwerking met de Verenigde Staten overwegen. Dat land zou financiële steun en bescherming kunnen bieden in ruil voor een grotere militaire aanwezigheid op Groenland, aldus Naleraq. De Amerikanen hebben er nu al een militaire basis. De Amerikaanse president Donald Trump wil het strategisch gelegen en grondstofrijke eiland om veiligheidsredenen "op de een of andere manier" innemen, maar erkende onlangs ook het zelfbeschikkingsrecht van de Groenlanders.
Meer uit Buitenland
DEN HAAG (ANP) - Brazilië heeft een verzoek ingediend bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) om zich aan te sluiten bij de genocidezaak tegen Israël. Die is aangespannen door Zuid-Afrika. Volgens dat land schendt Israël het internationale genocideverdrag door het optreden van de krijgsmacht in de Gazastrook.
6 uur geleden
BERLIJN/LONDEN/PARIJS (ANP/AFP/RTR) - Europese landen reageren boos op de door Estland gemelde schending van het luchtruim van twaalf minuten door drie Russische gevechtsvliegtuigen. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul noemde het "onacceptabel" en zei dat de NAVO klaar is om zichzelf te verdedigen.
6 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Estland grijpt, net als Polen vorige week, naar een weinig gebruikt NAVO-artikel voor spoedoverleg van het bondgenootschap bij gevaar. Het land wil het binnendringen van zijn luchtruim door Russische gevechtsvliegtuigen zo bespreken. Vorige week deed Polen hetzelfde nadat Russische drones het land waren binnengevlogen.
7 uur geleden
WARSCHAU (ANP/RTR) - De Poolse kustwacht heeft gemeld dat er boven de Oostzee, boven een Pools booreiland, vrijdag twee Russische gevechtsvliegtuigen hebben gevlogen. Die deden dat laag door een 'veiligheidszone' heen die voor het platform van de onderneming Petrobaltic was uitgeroepen.
7 uur geleden
KYIV (ANP/RTR) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky meldt dat hij met een strategie komt om "geleide wapens" te gaan exporteren, voornamelijk naar Europese landen en de VS. Hij zei dat een programma voor de uitvoer van wapens Oekraïne meer inkomsten biedt en geld vrijmaakt voor het kopen van de drones die het nodig heeft voor de verdediging van het luchtruim.
7 uur geleden
TORONTO (ANP) - De Canadese overheid weigert de Noord-Ierse rapgroep Kneecap toegang tot het land omdat de groep "openlijk steun betuigt aan terroristische organisaties". Dat maakte het Canadese parlementslid en parlementair secretaris voor misdaadbestrijding Vince Gasparro vrijdag bekend in een video op X.
7 uur geleden
TEHERAN (ANP/AFP/RTR) - Volgens Iran is er nog tijd om te voorkomen dat het land weer komt te lijden onder internationale sancties. De VN-Veiligheidsraad stemde vrijdag tegen een voorstel om die strafmaatregelen te schrappen, waardoor die in principe aan het eind van deze maand ingaan. Maar de Iraanse ambassadeur bij de VN, Amir Saeid Iravani, zegt dat er nog een kans is om een deal te sluiten.
7 uur geleden