Goedkoop in 4 mei-lezing: het komt nu aan op óns morele kompas
AMSTERDAM (ANP) - De noodzaak om te varen op een kompas voor goed en kwaad, zoals het bestond bij verzetsmensen en onderduikgevers in de Tweede Wereldoorlog, is opnieuw actueel geworden door de oorlog in Oekraïne. Dat zei historicus en presentator Hans Goedkoop in de 4 mei-voordracht in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. De lezing, getiteld Wat niet mag, gaat vooraf aan de Nationale Herdenking op de Dam.
"Nu komt het op ons aan, op ons kompas voor goed en kwaad. Alsof we nooit anders doen nemen we vluchtelingen op en sturen wapens. Hier moet het recht winnen. En toch zijn daar de tegenkrachten. Ook in ons land. Uit naam van dat recht steunen bedrijven sancties tegen de agressor, maar vragen ondertussen bij het ministerie of zij daar geen uitzondering op mogen zijn. Dat ministerie steunt de sancties ook, maar slaagt er ondertussen matig in ze uit te voeren", merkt Goedkoop op.
Hij stelt dat ieder van ons zich "de beschaving moet herinneren". "Nu we met een nieuw oog vaststellen wat er niet mag, blijkt dat we vastzitten aan regels en routines die zich voordoen als het recht, maar net de geest daarvan ontberen. De banaliteit van het kwaad - nazisme heb je er niet eens voor nodig. Is dat hoe we verder willen? En zo nee, gaan we er iets aan doen?" vraagt hij.
Abel Herzberg
In zijn lezing stond Goedkoop vooral stil bij het morele kompas dat de Joodse advocaat en schrijver Abel Herzberg aan de dag legde in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Hij en een aantal medegevangenen, ook juristen, openden een rechtbank, die eens in de week rechtsprak. Daarmee wilde Herzberg zijn medegevangenen herinneren aan de beschaving. "Zelfs in het kampleven van 1944 bleek het mogelijk je niet bij de omstandigheden neer te leggen en jezelf een opdracht mee te geven. Stel vast wat niet mag en leef ernaar."
Herzberg zag daarvan volgens Goedkoop indrukwekkende voorbeelden in het kamp: "Een rabbijn bijvoorbeeld, die vanwege zijn rabbijnenbaard steeds in elkaar geslagen wordt door kampbewakers. Scheer toch af, zegt iedereen. Hij doet het niet. Of een schoolmeester die ondanks de honger zijn soep laat staan, omdat die niet volgens de spijswetten is. Eet op, zegt iedereen. Hij verdomt het."
"Het zijn mensen die hun eigen grens tussen wat mag en niet mag nooit meer over zullen gaan. Ze weten dat het hun bestaan eenvoudiger zou maken en hun lichaam goed zou doen. Maar niet hun ziel, die zouden ze verliezen, en je ziet dat Herzberg dat herkent. Hij vindt een soortgelijk beginsel. Niet in God maar in het recht - en ook hij houdt daar absoluut aan vast, hoe zwaar het kamp ook wordt", memoreerde Goedkoop.
Meer uit Binnenland
WILLEMSTAD (ANP) - De regering van Curaçao was niet betrokken "bij de planning of uitvoering van de reis van María Corina Machado", de Venezolaanse oppositieleider die deze week haar Nobelprijs voor de Vrede in Noorwegen ophaalde. Premier Gilmar 'Pik' Pisas heeft dat vrijdag in een officiële verklaring meegedeeld. Hij laat weten dat Curaçao een strikt neutrale positie hanteert in de huidige regionale politieke spanningen.
1 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - Een meerderheid van Provinciale Staten in Noord-Brabant heeft, hoewel Statenleden zich onder druk gezet voelden, ingestemd met het nieuwe stikstofplan van de provincie.
5 uur geleden
MOLENLANDEN (ANP) - Twee mannen zijn vrijdag opgepakt voor het bedreigen van een boer uit Molenlanden. De politie meldt dat de bedreigingen zijn gedaan naar aanleiding van een artikel en beelden over misstanden bij verzamelcentra voor runderen en kalveren.
5 uur geleden
ASSEN (ANP) - De provincie Drenthe bereidt maatregelen voor tegen een wolf die donderdag twee wandelaars benaderde in het Dwingelderveld. Drenthe wil dit dier afschrikken met een paintballgeweer en is ook van plan de wolf te voorzien van een zender. Hiervoor moet het dier eerst worden verdoofd.
6 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - Een 47-jarige man uit Schiedam is zaterdag opgepakt omdat hij ervan verdacht wordt mensen te hebben verkracht en aangerand in een Rotterdamse massagesalon. Dat meldt de politie vrijdag.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Als het stelsel voor arbeidsongeschiktheid niet drastisch wordt aangepakt, loopt de wachttijd voor een beoordeling op tot drie jaar in 2030. Daarvoor waarschuwen ambtenaren van verschillende ministeries in een gezamenlijk beleidsadvies. In dat geval zouden bijna 200.000 mensen wachten op een definitieve uitkering.
9 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - De 52-jarige Sofian A., verdacht van het doodsteken van de 33-jarige Lassaad Chourou in een woning aan de Duivenvoordestraat in de Rotterdamse wijk Middelland, is daarvoor niet strafbaar, vindt het Openbaar Ministerie. Volgens de officier van justitie is aannemelijk dat A. heeft gestoken om zichzelf te verdedigen. De steekpartij vond ruim 22 jaar geleden plaats.
9 uur geleden