Goedkoop in 4 mei-lezing: het komt nu aan op óns morele kompas
AMSTERDAM (ANP) - De noodzaak om te varen op een kompas voor goed en kwaad, zoals het bestond bij verzetsmensen en onderduikgevers in de Tweede Wereldoorlog, is opnieuw actueel geworden door de oorlog in Oekraïne. Dat zei historicus en presentator Hans Goedkoop in de 4 mei-voordracht in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. De lezing, getiteld Wat niet mag, gaat vooraf aan de Nationale Herdenking op de Dam.
"Nu komt het op ons aan, op ons kompas voor goed en kwaad. Alsof we nooit anders doen nemen we vluchtelingen op en sturen wapens. Hier moet het recht winnen. En toch zijn daar de tegenkrachten. Ook in ons land. Uit naam van dat recht steunen bedrijven sancties tegen de agressor, maar vragen ondertussen bij het ministerie of zij daar geen uitzondering op mogen zijn. Dat ministerie steunt de sancties ook, maar slaagt er ondertussen matig in ze uit te voeren", merkt Goedkoop op.
Hij stelt dat ieder van ons zich "de beschaving moet herinneren". "Nu we met een nieuw oog vaststellen wat er niet mag, blijkt dat we vastzitten aan regels en routines die zich voordoen als het recht, maar net de geest daarvan ontberen. De banaliteit van het kwaad - nazisme heb je er niet eens voor nodig. Is dat hoe we verder willen? En zo nee, gaan we er iets aan doen?" vraagt hij.
Abel Herzberg
In zijn lezing stond Goedkoop vooral stil bij het morele kompas dat de Joodse advocaat en schrijver Abel Herzberg aan de dag legde in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Hij en een aantal medegevangenen, ook juristen, openden een rechtbank, die eens in de week rechtsprak. Daarmee wilde Herzberg zijn medegevangenen herinneren aan de beschaving. "Zelfs in het kampleven van 1944 bleek het mogelijk je niet bij de omstandigheden neer te leggen en jezelf een opdracht mee te geven. Stel vast wat niet mag en leef ernaar."
Herzberg zag daarvan volgens Goedkoop indrukwekkende voorbeelden in het kamp: "Een rabbijn bijvoorbeeld, die vanwege zijn rabbijnenbaard steeds in elkaar geslagen wordt door kampbewakers. Scheer toch af, zegt iedereen. Hij doet het niet. Of een schoolmeester die ondanks de honger zijn soep laat staan, omdat die niet volgens de spijswetten is. Eet op, zegt iedereen. Hij verdomt het."
"Het zijn mensen die hun eigen grens tussen wat mag en niet mag nooit meer over zullen gaan. Ze weten dat het hun bestaan eenvoudiger zou maken en hun lichaam goed zou doen. Maar niet hun ziel, die zouden ze verliezen, en je ziet dat Herzberg dat herkent. Hij vindt een soortgelijk beginsel. Niet in God maar in het recht - en ook hij houdt daar absoluut aan vast, hoe zwaar het kamp ook wordt", memoreerde Goedkoop.
Meer uit Binnenland
PARAMARIBO (ANP) - Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn zondagavond rond 19.30 uur lokale tijd op de nationale luchthaven van Suriname aangekomen. Het koningspaar begint maandag in hoofdstad Paramaribo aan een driedaags staatsbezoek aan de voormalige Nederlandse kolonie.
15 minuten geleden
UTRECHT (ANP) - De treindienst van en naar Noord-Nederland is zeker tot eind maandagochtend verstoord door een poging tot koperdiefstal. Dat meldt spoorbeheerder ProRail. In ieder geval tot eind maandagochtend rijden er geen treinen tussen 't Harde en Zwolle en tussen Zwolle en Lelystad.
2 uur geleden
ALMERE (ANP) - De woning aan de Swingstraat in Almere waar in de nacht van zaterdag op zondag een zware aanslag met explosieven werd uitgevoerd, is op last van de burgemeester gesloten. Bij die explosie raakte een 49-jarige man zwaargewond en er brak brand uit.
2 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Twee leden van de actiegroep Kick Out Zwarte Piet hebben een Andreaspenning ontvangen. Ze kregen deze voor hun inzet om het sinterklaasfeest in Amsterdam inclusiever te maken. Jerry Afriyie en Raul Balai ontvingen hun penning zondag uit handen van locoburgemeester Touria Meliani van Amsterdam.
3 uur geleden
HOUTEN (ANP) - Het winterse weer laat nog even op zich wachten in december. Door de toevoer van zachte lucht blijft de temperatuur in de eerste helft van december naar verwachting rond de 5 tot 10 graden. Slechts in een enkele nacht is er kans op vorst. Dat laat Weeronline weten in een voorlopige maandverwachting.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Bij de anti-immigratiedemonstratie in Den Haag zijn zaterdag 36 mensen aangehouden. Ze worden verdacht van verschillende strafbare feiten, waaronder het dragen van gezichtsbedekkende kleding, het in bezit hebben van wapens zoals steekwapens en zwaar vuurwerk, meldt de politie.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Zo'n tweehonderd demonstranten hebben zich zaterdagmiddag verzameld op de Koekamp in Den Haag. De betogers, die protesteren tegen het huidige immigratiebeleid, lopen vanaf de locatie een mars door het centrum van Den Haag. De organisatie Nationaal Protest noemt dit de Mars voor Veilig Nederland.
1 dag geleden