Goedkoop in 4 mei-lezing: het komt nu aan op óns morele kompas
AMSTERDAM (ANP) - De noodzaak om te varen op een kompas voor goed en kwaad, zoals het bestond bij verzetsmensen en onderduikgevers in de Tweede Wereldoorlog, is opnieuw actueel geworden door de oorlog in Oekraïne. Dat zei historicus en presentator Hans Goedkoop in de 4 mei-voordracht in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. De lezing, getiteld Wat niet mag, gaat vooraf aan de Nationale Herdenking op de Dam.
"Nu komt het op ons aan, op ons kompas voor goed en kwaad. Alsof we nooit anders doen nemen we vluchtelingen op en sturen wapens. Hier moet het recht winnen. En toch zijn daar de tegenkrachten. Ook in ons land. Uit naam van dat recht steunen bedrijven sancties tegen de agressor, maar vragen ondertussen bij het ministerie of zij daar geen uitzondering op mogen zijn. Dat ministerie steunt de sancties ook, maar slaagt er ondertussen matig in ze uit te voeren", merkt Goedkoop op.
Hij stelt dat ieder van ons zich "de beschaving moet herinneren". "Nu we met een nieuw oog vaststellen wat er niet mag, blijkt dat we vastzitten aan regels en routines die zich voordoen als het recht, maar net de geest daarvan ontberen. De banaliteit van het kwaad - nazisme heb je er niet eens voor nodig. Is dat hoe we verder willen? En zo nee, gaan we er iets aan doen?" vraagt hij.
Abel Herzberg
In zijn lezing stond Goedkoop vooral stil bij het morele kompas dat de Joodse advocaat en schrijver Abel Herzberg aan de dag legde in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Hij en een aantal medegevangenen, ook juristen, openden een rechtbank, die eens in de week rechtsprak. Daarmee wilde Herzberg zijn medegevangenen herinneren aan de beschaving. "Zelfs in het kampleven van 1944 bleek het mogelijk je niet bij de omstandigheden neer te leggen en jezelf een opdracht mee te geven. Stel vast wat niet mag en leef ernaar."
Herzberg zag daarvan volgens Goedkoop indrukwekkende voorbeelden in het kamp: "Een rabbijn bijvoorbeeld, die vanwege zijn rabbijnenbaard steeds in elkaar geslagen wordt door kampbewakers. Scheer toch af, zegt iedereen. Hij doet het niet. Of een schoolmeester die ondanks de honger zijn soep laat staan, omdat die niet volgens de spijswetten is. Eet op, zegt iedereen. Hij verdomt het."
"Het zijn mensen die hun eigen grens tussen wat mag en niet mag nooit meer over zullen gaan. Ze weten dat het hun bestaan eenvoudiger zou maken en hun lichaam goed zou doen. Maar niet hun ziel, die zouden ze verliezen, en je ziet dat Herzberg dat herkent. Hij vindt een soortgelijk beginsel. Niet in God maar in het recht - en ook hij houdt daar absoluut aan vast, hoe zwaar het kamp ook wordt", memoreerde Goedkoop.
Meer uit Binnenland
AMSTERDAM (ANP) - De videoclip van het lied Echte liefde is te koop van Samuel Welten was dit jaar de best bekeken muziekvideo op YouTube in Nederland. Het lied, dat in maart werd geüpload, kreeg ruim 5,1 miljoen views. YouTube meldt niet hoeveel daarvan uit Nederland kwamen.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De SGP doet samen met VVD, CDA, BBB en ChristenUnie een nieuwe poging om de koning weer een rol te geven in het formatieproces. Aanleiding is het gedoe dat opnieuw is ontstaan rond een door de Tweede Kamer aangestelde informateur. D66'er Hans Wijers stapte op nadat een privébericht was uitgelekt waarin hij VVD-leider Dilan Yeşilgöz een feeks noemde.
2 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De gemeente Amsterdam wil de meldingsbereidheid rond antisemitisme vergroten. Dat staat in de dinsdag gepubliceerde Aanpak Antisemitisme. Ook moet er onder meer een Amsterdams-Jiddisch woordenboek komen. Dat "onderstreept niet alleen de langdurige aanwezigheid van de Joodse gemeenschap in de stad, maar ook de diepgaande invloed die zij heeft gehad op de ontwikkeling van de Amsterdamse taal en cultuur".
3 uur geleden
MAASTRICHT (ANP) - De provincie Limburg en het Rijk zouden met partners over de grens in België en Duitsland moeten samenwerken om de wasbeer te bestrijden. Dat is noodzakelijk om te voorkomen dat de invasieve soort zich verder in Limburg en de rest van Nederland verspreidt, zeggen wetenschappers in een rapport dat de provincie en het ministerie van Landbouw (LVVN) lieten opstellen over het bestrijden van de wasbeer.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer wil onderzoeken hoe elke leerling op school gelijk kan worden behandeld, ongeacht de "levensbeschouwelijke richting" van een school. Dinsdagmiddag werd tot frustratie van de SGP en ChristenUnie een motie van de VVD hiervoor aangenomen. Volgens de christelijke partijen is dit "ongrondwettig en illiberaal" en strijdig met de vrijheid van onderwijs.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Voor woningbouw van 2030 tot en met 2035 is naar schatting nog 3,9 miljard euro nodig. Dat heeft adviesbureau Rebel berekend in opdracht van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Het geld zou nodig zijn om in die jaren ruim een miljoen woningen te bouwen.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Inspectie Justitie en Veiligheid geeft toe dat zij fouten maakte in een onderzoek naar de geheime detentielocatie van Inez Weski (70). De voormalige advocate diende in oktober een klacht in tegen de inspectie. Die startte daarop een intern onderzoek.
5 uur geleden