Goedkoop in 4 mei-lezing: het komt nu aan op óns morele kompas
AMSTERDAM (ANP) - De noodzaak om te varen op een kompas voor goed en kwaad, zoals het bestond bij verzetsmensen en onderduikgevers in de Tweede Wereldoorlog, is opnieuw actueel geworden door de oorlog in Oekraïne. Dat zei historicus en presentator Hans Goedkoop in de 4 mei-voordracht in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. De lezing, getiteld Wat niet mag, gaat vooraf aan de Nationale Herdenking op de Dam.
"Nu komt het op ons aan, op ons kompas voor goed en kwaad. Alsof we nooit anders doen nemen we vluchtelingen op en sturen wapens. Hier moet het recht winnen. En toch zijn daar de tegenkrachten. Ook in ons land. Uit naam van dat recht steunen bedrijven sancties tegen de agressor, maar vragen ondertussen bij het ministerie of zij daar geen uitzondering op mogen zijn. Dat ministerie steunt de sancties ook, maar slaagt er ondertussen matig in ze uit te voeren", merkt Goedkoop op.
Hij stelt dat ieder van ons zich "de beschaving moet herinneren". "Nu we met een nieuw oog vaststellen wat er niet mag, blijkt dat we vastzitten aan regels en routines die zich voordoen als het recht, maar net de geest daarvan ontberen. De banaliteit van het kwaad - nazisme heb je er niet eens voor nodig. Is dat hoe we verder willen? En zo nee, gaan we er iets aan doen?" vraagt hij.
Abel Herzberg
In zijn lezing stond Goedkoop vooral stil bij het morele kompas dat de Joodse advocaat en schrijver Abel Herzberg aan de dag legde in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Hij en een aantal medegevangenen, ook juristen, openden een rechtbank, die eens in de week rechtsprak. Daarmee wilde Herzberg zijn medegevangenen herinneren aan de beschaving. "Zelfs in het kampleven van 1944 bleek het mogelijk je niet bij de omstandigheden neer te leggen en jezelf een opdracht mee te geven. Stel vast wat niet mag en leef ernaar."
Herzberg zag daarvan volgens Goedkoop indrukwekkende voorbeelden in het kamp: "Een rabbijn bijvoorbeeld, die vanwege zijn rabbijnenbaard steeds in elkaar geslagen wordt door kampbewakers. Scheer toch af, zegt iedereen. Hij doet het niet. Of een schoolmeester die ondanks de honger zijn soep laat staan, omdat die niet volgens de spijswetten is. Eet op, zegt iedereen. Hij verdomt het."
"Het zijn mensen die hun eigen grens tussen wat mag en niet mag nooit meer over zullen gaan. Ze weten dat het hun bestaan eenvoudiger zou maken en hun lichaam goed zou doen. Maar niet hun ziel, die zouden ze verliezen, en je ziet dat Herzberg dat herkent. Hij vindt een soortgelijk beginsel. Niet in God maar in het recht - en ook hij houdt daar absoluut aan vast, hoe zwaar het kamp ook wordt", memoreerde Goedkoop.
Meer uit Binnenland
ARNHEM (ANP) - Een man uit Apeldoorn is veroordeeld tot zestien jaar cel voor het ruim twintig jaar lang seksueel misbruiken en mishandelen van zijn vier dochters. De moeder moet van de rechter tien maanden de gevangenis in voor het medeplegen van de mishandelingen. Het Openbaar Ministerie omschreef het gezin tijdens de zitting als "zeer gesloten en gelovig", het hield "de schijn naar buiten op".
13 minuten geleden
PARAMARIBO (ANP) - De Surinaamse president Jennifer Simons heeft koning Willem-Alexander en koningin Máxima officieel verwelkomd in Suriname. Met een ceremonie werd het koningspaar maandag ontvangen bij het presidentieel paleis in Paramaribo. De koning zei daarbij tegen de president dat hij "zo dankbaar" was om in Suriname te zijn.
37 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Een 49-jarige man is woensdag opgepakt omdat hij voor ruim acht miljoen euro zou hebben gefraudeerd met de subsidieregeling Coronabanen in de Zorg (COZO), meldt de Nederlandse Arbeidsinspectie maandag. Met die regeling kon extra zorgpersoneel worden ingehuurd tijdens de coronapandemie. Hij wordt ook verdacht van witwassen en valsheid in geschrifte.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet en de Tweede Kamer hebben maandag een uitgebreid advies ontvangen van het Nationaal Burgerberaad Klimaat, opgesteld door 175 burgers die daar in zeven weekenden aan hebben gewerkt. Volgens onderzoeksbureau CE Delft kan het voorgestelde maatregelenpakket de broeikasgasuitstoot met 4 tot 12 procent verlagen.
3 uur geleden
UTRECHT (ANP) - De verdachte van de koperdiefstal op het treintraject tussen 't Harde en Zwolle heeft in totaal zeven kabels langs het spoor vernield. Halverwege maandagochtend zijn zes van de zeven kabels gerepareerd. "Vanwege de omvang van de schade kost het een hoop tijd om alles te repareren", meldt een woordvoerder van ProRail.
3 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Het kabinet trekt nog eens 250 miljoen euro uit om defensiemateriaal uit de VS voor Oekraïne te kopen. Dat heeft demissionair minister Ruben Brekelmans (Defensie) maandag in Brussel aangekondigd. Aankopen via de VS zijn "de enige manier om in heel korte tijd meer munitie voor luchtverdediging die kant op te krijgen", zei Brekelmans.
5 uur geleden
AMERSFOORT (ANP) - Reizigersvereniging Rover en Translink, het bedrijf achter de ov-chipkaart, zijn een rechtszaak gestart tegen Kings Online, dat via twee websites ov-chipkaarten verkoopt voor "buitensporig hoge tarieven". Volgens de aanklagers zijn meerdere exploitanten door hun toedoen gestopt met het via websites aanbieden van te dure ov-chipkaarten en is Kings Online de laatste uitbater die een halt toegeroepen moet worden.
6 uur geleden