
'Eldorado aan kennis in verdronken dorpen'
YERSEKE - De verdronken dorpen in de Oosterschelde en Westerschelde zijn eeuwenoud en kunnen ons nog veel leren, vertelt archeologisch adviseur van de gemeente Reimerswaal Karel-Jan Kerckhaert. Daarom is hij blij dat er onderzoek naar verdronken dorp Tolsende, dat in de Oosterschelde tussen Yerseke en Krabbendijke ligt, op stapel staat. “De stormvloeden van 1530 en 1532 vaagden een heel dorp in één keer weg, maar je ziet het nog wel liggen. Dat is bijna onvoorstelbaar.”
Archeologen van Erfgoed Zeeland hebben het onderzoek bij Tolsende voor dit jaar op de planning staan. Graven doen ze daarbij niet, licht Kerckhaert toe. “Dat kan hier alleen in uitzonderlijke gevallen, wanneer archeologische resten helemaal verloren dreigen te gaan.” De waardevolle tastbare herinneringen aan Tolsende blijven volgens hem goed bewaard in de bodem van de Oosterschelde. “Maar toch zijn er altijd bedreigingen, zoals door het opschonen van de bodem van oesters. Hierbij gaan buitendijkse archeologische resten wel deels verloren. Daarom is het belangrijk om ze nu te documenteren.”
Huizen
Verdronken dorpen herbergen volgens Kerckhaert ‘een eldorado aan kennis’. Dat weten de archeologen, omdat bij laag water historische resten gedeeltelijk bloot komen te liggen. “Je ziet dan de fundamenten van het dorp, met resten van bebouwing, maar ook van aardewerk. De contour van het dorp komt zo in beeld en je krijgt een indicatie van het aantal huizen en hoe de straatjes liepen.”
Hoeveel inwoners Tolsende telde, tot de Sint Felixvloed van 1530 en Allerheiligenvloed van 1532 het dorp overspoelde, zal volgens Kerckhaert schatten blijven. “Daarvoor moet je weten hoeveel mensen er in een huis woonden. Het is wel bekend dat (groot)ouders in die tijd meestal bij hun kinderen en kleinkinderen woonden. Daardoor woonden er meer mensen in een huis dan tegenwoordig.”
Vissen
De restanten vertellen ook dat mensen na de watersnoden in hun levensonderhoud gingen voorzien door te vissen, verwacht Kerckhaert. Vorig jaar is het onderzoek voor verdronken dorp Oud-Rilland, in de Westerschelde bij Bath, voltooid en daar stuitten de archeologen op sporen van visweren.
Ze vonden rijen houten paaltjes en stokjes in de klei. Die vormen bij afgaand water een steeds smaller wordende fuik waarin de vis gevangen wordt. Deze vismethode - weervissen - gebruiken vissers ook in deze tijd nog, voor kleine vissoorten, zoals ansjovis.
Ontstaan
Kerckhaert hoopt ook meer te ontdekken over het ontstaan van Tolsende. Er is een landkaart van Zuid-Beveland uit de zeventiende eeuw waarop het dorp is afgebeeld. De kracht van het water van de Ooster- en Westerschelde heeft grote invloed gehad op hoe de gemeente Reimerswaal er nu uitziet. “Misschien komen de archeologen ook nog wel vondsten en sporen tegen uit de periode voordat Tolsende hier lag.” In 2017 is er in de grond bij het gemeentehuis in Kruiningen een speld gevonden die dateert uit de negende tot elfde eeuw. “Die vondst toonde aan dat Kruiningen veel ouder is dan tot dan toe gedacht.”
Reconstructie
De huidige Olzendepolder tussen Yerseke en Krabbendijke verwijst in verbasterde vorm naar Tolsende. Ook liggen hier de 1e en 2e Tholseindeweg. De gemeente Reimerswaal hoopt na het archeologische onderzoek meer historische informatie te kunnen tonen aan inwoners en toeristen. Daarom werkt de gemeente mee aan het onderzoek. “Het gebied zelf is beperkt toegankelijk, maar je kunt bijvoorbeeld aan de rand van het verdronken dorp informatiepanelen of doorkijkborden plaatsen. En misschien kan Tolsende met de nieuwe documentatie deels gereconstrueerd worden.”
Meer uit Middelburg
MIDDELBURG - The Diamond Baritones, bekend van André Rieu en als finalist van Holland's Got Talent, zijn op zoek naar jong zangtalent (tot ca. 18 jaar) voor een bijzonder optreden in hun nieuwe theatershow: The Circle of Life.
22 uur geledenMIDDELBURG - De laatste week van augustus wordt de nazomer gevierd op het Abdijplein. Poppodium de Spot is blij om de muziekprogrammering op het Abdijplein in leven te houden. Onder de nieuwe naam Abdij Zomeravonden organiseert De Spot dit festival - met livemuziek, picknick én gratis toegang. Abdij Zomeravonden vindt plaats van 25 tot en met 31 augustus. Het plein is iedere avond vanaf 19:00 uur geopend en om 20:00 uur start het muziekprogramma.
1 dag geledenVROUWENPOLDER - Tijdens de Nationale Archeologiedagen op zaterdag 14 juni is in Vrouwenpolder een bijzondere archeologische collectie officieel overgedragen aan het Zeeuws Archeologisch Depot. Het gaat om tientallen strandvondsten uit de Romeinse tijd. Gedeputeerde Harry van der Maas nam de schenking in ontvangst.
1 dag geledenARNEMUIDEN - In de jachthaven Oranjeplaat bij Arnemuiden zijn zaterdagmiddag twee personen gewond geraakt bij een explosie op een plezierjacht. Eén van de slachtoffers liep ernstige brandwonden op en is met een traumahelikopter naar het ziekenhuis vervoerd.
1 dag geledenMIDDELBURG - Het NPO Radio 1-programma Dijkstra & Evenblij Ter Plekke strijkt zondag 15 juni neer in Middelburg. Vanuit Café Cliché aan de Markt presenteren Frank Evenblij en Anna Pleijsier een live-uitzending vol gesprekken, verhalen en livemuziek.
2 dagen geledenMIDDELBURG - Van maandag 16 juni tot en met vrijdag 11 juli vindt groot asfaltonderhoud plaats vanaf het kantoor van waterschap Scheldestromen aan de Kanaalweg in Middelburg tot aan de kruising van de Kleverskerkseweg met de Nieuwlandseweg (spoorwegovergang). 'Zo kunnen de wegen weer lang mee', laat de gemeente Middelburg weten in een persbericht.
2 dagen geledenVLISSINGEN/MIDDELBURG - Zeven studenten van de HZ University of Applied Sciences in Vlissingen hebben met hun sociale onderneming genaamd Zilverlicht alle 240 door ouderen handgemaakte onderzetters verkocht. De opbrengsten hiervan houden ze niet zelf maar gebruiken ze om een verbindende middag tussen jong en oud te organiseren bij zorginstelling Ter Reede.
2 dagen geleden