'Eldorado aan kennis in verdronken dorpen'
YERSEKE - De verdronken dorpen in de Oosterschelde en Westerschelde zijn eeuwenoud en kunnen ons nog veel leren, vertelt archeologisch adviseur van de gemeente Reimerswaal Karel-Jan Kerckhaert. Daarom is hij blij dat er onderzoek naar verdronken dorp Tolsende, dat in de Oosterschelde tussen Yerseke en Krabbendijke ligt, op stapel staat. “De stormvloeden van 1530 en 1532 vaagden een heel dorp in één keer weg, maar je ziet het nog wel liggen. Dat is bijna onvoorstelbaar.”
Archeologen van Erfgoed Zeeland hebben het onderzoek bij Tolsende voor dit jaar op de planning staan. Graven doen ze daarbij niet, licht Kerckhaert toe. “Dat kan hier alleen in uitzonderlijke gevallen, wanneer archeologische resten helemaal verloren dreigen te gaan.” De waardevolle tastbare herinneringen aan Tolsende blijven volgens hem goed bewaard in de bodem van de Oosterschelde. “Maar toch zijn er altijd bedreigingen, zoals door het opschonen van de bodem van oesters. Hierbij gaan buitendijkse archeologische resten wel deels verloren. Daarom is het belangrijk om ze nu te documenteren.”
Huizen
Verdronken dorpen herbergen volgens Kerckhaert ‘een eldorado aan kennis’. Dat weten de archeologen, omdat bij laag water historische resten gedeeltelijk bloot komen te liggen. “Je ziet dan de fundamenten van het dorp, met resten van bebouwing, maar ook van aardewerk. De contour van het dorp komt zo in beeld en je krijgt een indicatie van het aantal huizen en hoe de straatjes liepen.”
Hoeveel inwoners Tolsende telde, tot de Sint Felixvloed van 1530 en Allerheiligenvloed van 1532 het dorp overspoelde, zal volgens Kerckhaert schatten blijven. “Daarvoor moet je weten hoeveel mensen er in een huis woonden. Het is wel bekend dat (groot)ouders in die tijd meestal bij hun kinderen en kleinkinderen woonden. Daardoor woonden er meer mensen in een huis dan tegenwoordig.”
Vissen
De restanten vertellen ook dat mensen na de watersnoden in hun levensonderhoud gingen voorzien door te vissen, verwacht Kerckhaert. Vorig jaar is het onderzoek voor verdronken dorp Oud-Rilland, in de Westerschelde bij Bath, voltooid en daar stuitten de archeologen op sporen van visweren.
Ze vonden rijen houten paaltjes en stokjes in de klei. Die vormen bij afgaand water een steeds smaller wordende fuik waarin de vis gevangen wordt. Deze vismethode - weervissen - gebruiken vissers ook in deze tijd nog, voor kleine vissoorten, zoals ansjovis.
Ontstaan
Kerckhaert hoopt ook meer te ontdekken over het ontstaan van Tolsende. Er is een landkaart van Zuid-Beveland uit de zeventiende eeuw waarop het dorp is afgebeeld. De kracht van het water van de Ooster- en Westerschelde heeft grote invloed gehad op hoe de gemeente Reimerswaal er nu uitziet. “Misschien komen de archeologen ook nog wel vondsten en sporen tegen uit de periode voordat Tolsende hier lag.” In 2017 is er in de grond bij het gemeentehuis in Kruiningen een speld gevonden die dateert uit de negende tot elfde eeuw. “Die vondst toonde aan dat Kruiningen veel ouder is dan tot dan toe gedacht.”
Reconstructie
De huidige Olzendepolder tussen Yerseke en Krabbendijke verwijst in verbasterde vorm naar Tolsende. Ook liggen hier de 1e en 2e Tholseindeweg. De gemeente Reimerswaal hoopt na het archeologische onderzoek meer historische informatie te kunnen tonen aan inwoners en toeristen. Daarom werkt de gemeente mee aan het onderzoek. “Het gebied zelf is beperkt toegankelijk, maar je kunt bijvoorbeeld aan de rand van het verdronken dorp informatiepanelen of doorkijkborden plaatsen. En misschien kan Tolsende met de nieuwe documentatie deels gereconstrueerd worden.”
Meer uit Reimerswaal
KRABBENDIJKE - Speel/ leercentrum De Klimroos verraste deze week tientallen gezinnen met een goedgevulde zomerse boodschappentas.
16 uur geleden
YERSEKE - Bij de opening van de jachthaven viel een bijzondere band binnen het aannemersbedrijf op: de jongste en oudste medewerker zijn familie. Tom Klop, achttien jaar, is sinds vorig jaar actief betrokken bij de werkzaamheden aan de haven, terwijl zijn opa, Teus Klop, ook nog steeds af en toe meedraait bij het bedrijf.
1 dag geleden
YERSEKE - Tijdens de feestelijke opening is ook een bijzonder monument onthuld ter ere van de 313 schippers en redders die tijdens de Watersnoodramp met gevaar voor eigen leven vele mensen wisten te redden. Het monument is een initiatief van Anneke Jumelet-Vette, die met haar boek 'Het water is kwaad' het verhaal van deze helden verzamelde en een blijvende herinnering wilde creëren.
1 dag geleden
YERSEKE - Na jaren van plannen, ontwerpen en bouwen is de vernieuwde jachthaven van Yerseke officieel geopend. Op vrijdag 27 juni werd het project feestelijk afgerond en werd de haven geopend vanaf een boot, door wethouder Martien van Overloop en Jan Huijbers van aannemer Van den Herik-Sliedrecht.
1 dag geleden
De dag dat ik voor het eerst naar school ging, herinner ik me nog als dedag van gisteren. Samen met mijn moeder wandelde ik naar het gebouwtjeaan de Tulpstraat in Goes.Amper een kilometer van ons huis, maar voor een ventje van vier wasdat een hele tippel.Ik was zenuwachtig en het viel mijn moeder zwaar om afscheid te nemenvan haar kind, ook al was dat maar voor een halve dag.Zo bleef ze nog minutenlang voor het raam staan, om te kijkenof ik in het lokaal mijn plaats aan een tafeltje had gevonden.Het eerste jaar kreeg ik les van juffrouw Boonman, een vriendelijk mensbij wie ik me gelijk op mijn gemak voelde. Haar collega, zuster Manja,was echter uit heel ander hout gesneden. Die beschikte over een kortlontje, voor haar kwamen orde en discipline op de eerste plaats, en wienaast de pot pieste hoefde op geen enkel mededogen te rekenen.Ik herinner me nog die ene keer toen ze razend en tierend terugkwam uithet jongenstoilet, waar ze een plasje naast de pot had ontdekt en vanons wilde weten wie dat op zijn geweten had. Omdat een reactie uitbleef,gooide ze het over een andere boeg. Wij werden één voor één uit hetlokaal gehaald en naar de plek des onheils geleid. Toen het mijn beurt was, deed ik het bijna in mijn broek van angst. In het toiletaangekomen, trok ze aan mijn oor en vroeg, met de vinger gericht op hetplasje, of ik 'dat had gedaan'. Onschuldig, maar verlamd door angst gafik maar toe dat ik de dader was.Misschien heeft deze schuldbekentenis me voor verder onheil bespaard. Ikkwam er in elk geval met een lichte straf van af. Er volgde geenpublieke veroordeling, zoals ik wel eens had meegemaakt toen een andereovertreder gedwongen werd zijn schuld te bekennen ten overstaan van dehele klas. Mijn 'zaak' werd, zogezegd, in de doofpot gestopt.Een vervelend incident weliswaar, toch had ik zeker geen hekel aanschool. Thuis was alles natuurlijk leuker. Daar kon je tenslotte vrijwelalles doen waar je zin in had. Zoals op zolder spelen met de velespeelgoedautootjes van Matchbox en Dinky Toys. Of zo maar lekkerravotten in de tuin.
2 dagen geleden
KAPELLE - Op woensdag 9 juli 2025 organiseert Bibliotheek Kapelle een leuke bordspellenmiddag voor kinderen van 8 tot en met 12 jaar. Tussen 14.00 en 17.00 uur kunnen ze gratis meedoen aan allerlei leuke spellen.
2 dagen geleden
REIMERSWAAL - De gemeenteraad van Reimerswaal heeft de Kadernota goedgekeurd voor de komende jaren. In 2026 en 2027 lijkt de gemeente het financieel goed te doen: er blijft dan geld over. Maar vanaf 2028 krijgt Reimerswaal minder geld van de overheid. Dat betekent dat er daarna waarschijnlijk bezuinigd moet worden.
3 dagen geleden