Echte foto's van Zeeuwen vereeuwigd in een boek

Toon van Daalen is amateurfotograaf en heeft zich, op enkele workshops na, als autodidact de kunst eigen gemaakt. “Het viel me op dat veel portretfoto’s op internet en televisie geen echte foto’s zijn. Ze zijn bewerkt, waardoor een beeld van schoonheid ontstaat dat onhaalbaar is. Het geeft mensen het gevoel dat ze er niet toe doen.”

Echt

In juli 2016 ging Van Daalen van start met zijn project Vaders en Zonen, om meer te leren over portretfotografie. “De ogen zijn het belangrijkste bij portretfotografie, die moeten scherp zijn. Ik begon met een zoomlens, maar merkte gaandeweg dat een 35 mm lens met vast brandpunt prettiger werkt.” Toon wil de mensen vastleggen zoals ze echt zijn; geen omkleedsessies, uitgedachte poses of visagie. “Om iemand op de foto te zetten zoals hij of zij echt is, moet je geen veranderingen aanbrengen. Sommige mensen wilden dat wel, maar ik heb er altijd op aangestuurd hen zo gewoon mogelijk te laten zijn. Het is zoals het is.”

Generaties

De meer dan zestig jongens en mannen die Van Daalen fotografeerde voor het project komen uit twintig families van tenminste drie generaties. Van iedere familie heeft Van Daalen eerst het oudste lid gefotografeerd, samen met een foto van zijn vader. De afgedrukte foto ging in een lijst mee naar de zoon, die samen met die foto op de gevoelige plaat werd vastgelegd. Op de laatste foto uit die familiereeks staat de foto van de vader niet op een kastje of tafeltje. “Ik heb de jongens de foto laten vasthouden als symbool voor het meenemen van de oudere generaties in jezelf.”

Vanwege het mooie resultaat besloot Van Daalen er een groter project van te maken om er mee te kunnen exposeren en een fotoboek te kunnen uitgeven. Mensen vroegen hem of hij eenzelfde project met vrouwen zou doen. “Begin 2018 begon ik met ‘Moeders en Dochters’. Door de ervaring met de mannen gaat dat veel vlugger. Dat is fijn, want ik heb dubbel zoveel aanmeldingen. Ik had gedacht dat vrouwen fotograferen moeilijker zou zijn, omdat zij meer met hun uiterlijk bezig zijn, maar dat bleek niet zo. Het gaat heel goed en ik heb bij dit project ook close-ups van de gezichten en handen gemaakt. Handen zeggen veel over een mens, daarom wilde ik die ook graag in beeld brengen.”

Lijstjeswand

Voor dit project kwam Van Daalen terecht bij een mevrouw van negentig jaar in Axel. “Haar woning boven een winkel was klein, maar gezellig. Aan de muur hingen fotolijstjes met getrouwde stelletjes erop. Het was een mooie ervaring om daar ontvangen te worden. Toen ik later het bericht kreeg dat ze was overleden en dat de familie ‘mijn’ foto had gebruikt bij de uitvaart, omdat ze vonden dat ze er precies op stond zoals ze was, voelde ik me vereerd. Een groter compliment konden ze me niet maken.” De Axelse bracht Van Daalen met haar fotowand op het idee hoe hij zijn expositie wil vormgeven. Al die fotolijstjes, hoe verschillend ze ook waren, vormen samen een geheel. “Voor mijn expositie ben ik op zoek naar allerlei verschillende soorten lijstjes in de afmeting 20X30 centimeter. Er hoeft geen glas in te zitten, want dat ga ik niet gebruiken. Mijn foto’s zijn mat afgedrukt, als ik er dan glas voor zet, gaan ze alsnog glimmen en verdwijnt het matte effect. Bovendien heb je zonder glas geen gedoe met vingerafdrukken of vlekken.” Van Daalen heeft ongeveer tweehonderd lijsten nodig. Daarnaast zoekt hij een locatie om de foto’s te exposeren.

Meer informatie over fotograaf Toon van Daalen, zijn boek en het aanleveren van fotolijsten is te vinden op www.fotoongrafie.nl.

BIJDRAGE MARIELJA TEN BRUGGENCATE