Delta Archieven op Unesco erfgoedlijst

De Delta Archieven zijn samen met zeven andere documentaire werken van nationaal belang opgenomen in het Nederlands Memory of the World Register. Dat heeft Unesco’s Nederlandse Memory of the World Comité  1 november 2022 bekendgemaakt. Het Comité heeft het register in het leven geroepen om aandacht te vragen voor Nederlands documentair erfgoed.

Watersnoodramp
Na de watersnoodramp van 1953 veranderde de Nederlandse overheid voorgoed haar beleid. De bescherming van land en inwoners tegen hoogwater uit zee werd voortaan een nationale aangelegenheid. Bij de ramp verloren 1836 inwoners het leven nadat in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 de dijken braken als gevolg van een zware storm en springtij. Via 67 dijkgaten, met verlies van 200 kilometer aan dijken, overstroomden delen van de provincies Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant. Ternauwernood werd voorkomen dat het water de Randstad bereikte.

Deltaplan
Om Nederland voor dergelijke rampen in de toekomst te behoeden, ontwierp de speciaal daartoe opgerichte Deltacommissie het Deltaplan. Belangrijke onderdelen waren het spectaculair inkorten van de kustlijn door afsluiting van de zeearmen, het ophogen van dijken tot Deltahoogte en het ontwerp van innovatieve, grote en complexe waterkeringen. In deze werken – internationaal bekend als Deltawerken – komen tal van disciplines bij elkaar: waterbouw, civiele techniek, landbouw, recreatie, landschapsontwerp en cultuurhistorie.

Deltadienst
De ontwikkeling van het Deltaplan, evenals de implementatie en de aanpassingen in beleid en uitvoering, zijn vastgelegd in de archieven van de Deltadienst (1956-1986) van Rijkswaterstaat. Belangrijke vooronderzoeken zijn gedocumenteerd in de archieven van voorgangers zoals het archief Dienst Dijkherstel Zeeland (1953-1956) en het Archief Dienst Droogmaking Walcheren (1944-1953). In woord en in beeld documenteren de archieven de internationaal baanbrekende geschiedenis van Nederlands grootste revolutionaire waterbouwwerken uit de 20e eeuw.

Nederlandse inschrijvingen
Het Nederlandse Memory of the World Comité bezoekt vrijdag 4 november 2022 alle instellingen met inschrijvingen in het nieuwe register. Ter ere van de plaatsing ontvangen zij de speciale Unesco Memory of the World Vlag. De feestelijk reis voert dwars door Nederland, begint in Leeuwarden en eindigt – via Amsterdam, Den Haag en Rotterdam – om 17.30 uur in Middelburg. Begin dit jaar deed het Comité een oproep om documentair erfgoed te nomineren voor de nieuwe lijst. Vanaf de zomer zijn de ingediende nominaties beoordeeld op hun inhoud en waarde.

Unesco Memory of the World
Memory of the World stimuleert het behoud en de toegankelijkheid van documentair erfgoed en wil dat iedereen op de wereld zich bewust is van de waarde van deze documenten. Met de nieuwe Nederlandse erfgoedlijst wordt het dertigjarig bestaan van het Unesco-programma gevierd. Voorzitter Martin Berendse van het Nederlandse Memory of the World Comité: “Met dit register plaatsen we een aantal zeer gevarieerde collecties en stukken in de spotlight. Dat helpt ons beseffen hoe bijzonder en divers ons Nederlandse documentaire erfgoed is.”