De vele functies van ‘t Soepuus
GOES - Aan de Kleine Kade in Goes is de restauratie van het historische Soepuus, inclusief torentje, in volle gang. Tot 1809 had dit gebouw een hele andere functie: het was een getijdenwatermolen. Bert Boonman, de vroegere molenaar van de nabijgelegen Koornbloem in Goes, heeft zich verdiept in de geschiedenis van de watermolen. Het inspireerde hem om er een boekje én maquette aan te wijden.
Goes had tot 1810 een haven met een verbinding naar open water, het Schenge en Goese Diep. Het was een getijhaven met eb en vloed. “In 1484, en waarschijnlijk al eerder, is er aan de Molendijk een watermolen gebouwd”, ontdekte Boonman in de archieven. “Bij hoogwater werd water ingelaten in de Achterhaven en bij eb werd het water met flinke kracht afgevoerd naar de haven. De stroming bracht een waterwiel in beweging, voor het malen van graan. Omdat de molen op het getij werkte, verschoven de werktijden elke dag bijna een uur. Er werd zowel overdag als ‘s nachts gemalen, gemiddeld vier uur per getij. Alleen ‘s zondags had de molenaar een rustdag. De molen had een koppel maalstenen om tarwe en rogge te malen.”
Krijgsgevangenen
In 1809 kwam de watermolen stil te liggen na de bedijking van de Lodewijkpolder, later Wilhelminapolder genoemd. Door de aanleg van een sluis verdween het getij in de stadshaven. In die tijd heerste er grote armoede onder de bevolking van Nederland, schetst Boonman. “Levensmiddelen waren erg duur. In 1816 is de voorloper van de voedselbank opgericht; de ‘oecumenische spijsuitdeling’ aan minvermogenden’. Het was een ‘zuunige’ bedeling in de wintermaanden, die hoofdzakelijk bestond uit erwtensoep. Dat werd tweemaal per week uitgedeeld.” De soepkokerij was eerst in het Gasthuis gevestigd en in 1850 verhuisde het naar de watermolen. “In 1940 richtten de Duitsers een militaire keuken in het gebouw in. Op 19 mei 1940 is er voor het allerlaatst soep uitgedeeld, aan ongeveer duizend Franse krijgsgevangen.”
Zeldzaam
De watermolen is meerdere keren grondig verbouwd. Op basis van oude tekeningen uit 1735 en 1736 begon Boonman aan zijn maquette. “In 1853 zijn de kaaitoren en twee waterpoorten afgebroken. De poortklok, kaaiklokje - ook wel ‘Arbeidersklokje’ genoemd - dat daarvoor op vastgestelde uren in de ochtend en avond luidde, was overbodig geworden. In 1854 zijn het kaaiklokje en torentje met de windwijzer overgebracht naar de soepkokerij. Het kaaiklokje is in 1630 gegoten door Michael Burgerhuijs in Middelburg en weegt 202 Goese pond. Eén Goese pond is ongeveer 437 gram. Op het kaaiklokje staat het randschrift: ‘Michael.Burgerhuys.Me.Fecit.1630.Soli.Deo.Gloria’.”
In 1977 verleende Monumentenzorg subsidie voor de restauratie van de nokruitertoren met de windwijzer. “In 1980 is het monumentale en uiterst zeldzame uurwerk overgebracht naar Historisch Museum de Bevelanden in Goes. Het huidige uurwerk op het Soepuus is nieuw. De luidklok is niet het originele kaaiklokje. Op de huidige exemplaar is ‘soephuis’ te lezen. Het originele kaaiklokje is met vele andere klokken in 1943 door de Duitsers weggehaald en na enige omzwervingen na de oorlog in Sluis opgehangen.”
In 1991 was er weer een verbouwing. “De eerste verdieping van het gebouw is verhuurd aan de sociëteit Van Ongenugten Vrij en op de begane grond is de gaarkeuken veranderd in een douche- en toiletruimte voor havengebruikers. De Stichting Stadshaven heeft een aparte ingang in de aanbouw boven de vroegere sluis.” In 2001 is de kademuur voor de watermolen gerestaureerd. “Het gewelf in de kademuur is opnieuw aangebracht naar de bestektekening van 1735 en voorzien van een schildmuur, want er hoeft geen water meer door te stromen.”
Meer uit Beveland
GOES - Op het spoortraject tussen Roosendaal en Vlissingen rijden sinds maandag veel minder treinen. De oorzaak is een koperdiefstal, meldt de NS. Reizigers van en naar Bergen op Zoom ondervinden flinke hinder.
6 uur geleden
GOES - Petje af wil groeien in Zeeland. Petje af is een initiatief dat kinderen in de laatste drie klassen van de basisschool helpt hun talenten te ontdekken. In Goes draait al vier jaar succesvol één groep succesvol. De organisatie hoopt daar binnenkort een tweede groep in Zeeland aan toe te voegen.
11 uur geleden
GOES - Adrz en Melius Klinieken hebben hun krachten op het gebied van pijngeneeskunde gebundeld. Met de samenwerking willen beide zorginstellingen de wachttijden terugdringen, het pijnzorgaanbod in Zeeland behouden en patiënten sneller de juiste zorg op de juiste plek bieden.
16 uur geleden
KWADENDAMME - Burgemeester Gerben Dijksterhuis bracht maandagochtend een bezoekje aan echtpaar Beulens in Kwadendamme. Zij vieren dat zij 65 jaar getrouwd zijn.
1 dag geleden
Verwijspraktijk Zeeland is sinds begin februari actief in het hart van Goes. De praktijk is opgericht door Alexander Verhelst - gespecialiseerd in parodontologie, implantologie en slaapstoornissen, en zijn vrouw Marjolein van Ulsen, tandarts-pedodontoloog. Inmiddels is het uitgegroeid tot een regionaal centrum voor gespecialiseerde mondzorg. Patiënten komen hier op verwijzing van hun eigen tandarts of mondhygiënist terecht voor behandelingen die in reguliere praktijken niet mogelijk zijn.
1 dag geleden
COLIJNSPLAAT - Een plek waar kinderen kunnen ravotten, spelen met natuurlijke materialen, er veel natuurlijke materialen zijn én een plek die ook toegankelijk is voor mindervaliden. Dat is de natuurinclusieve speelplek 'De Valle' in Colijnsplaat. Donderdag 17 juli wordt de speeltuin geopend door wethouder Van der Maas van de gemeente Noord-Beveland én kinderburgemeester Valentijn.
1 dag geleden
KAMPERLAND- Aan de Sint Felixweg heeft in de nacht van zaterdag op zondag een grote hoop snoeiafval in brand gestaan. Vanwege de omvang van de brand en het risico op overslag naar een aangrenzend tarweveld werd er met spoed opgeschaald. De brandweer van Kamperland en de brandweer van Serooskerke gingen ter plaatse. Met behulp van de dakmonitor werd de brand geblust. Ook het resterende hout werd natgemaakt om herontsteking te voorkomen. Het is niet duidelijk waardoor de brand ontstaan is.
2 dagen geleden