De toekomstige eiwitbronnen hangen aan lijnen in zee
Een harde, zilte zeewind waait langs grote blauwe tanks aan de kust van Yerseke bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). In die tanks experimenteert marien bioloog Klaas Timmermans met het kweken van duurzaam zeevoedsel. „Hier, pak hem maar vast, hij bijt niet hoor”, zegt de marien bioloog terwijl hij het deksel van een tank optilt en iets glimmends eruit pakt.
Het is geen vis, maar een gladde, bruine sliert zeewier van ongeveer een meter lang. Hij voelt aan als een plastic boodschappentas. „Dit is bruinwier, Saccharina latissima, hierin zit veel suiker en meer eiwit dan in melk. Bruinwier bevat zo’n 10 procent eiwit, koemelk ongeveer 3,5.”
Zeewier wordt een belangrijke eiwitbron voor mensen, als het aan hem ligt. Timmermans: „Nu consumeren we mondjesmaat zeewier. Bijvoorbeeld E-nummer 406, agaragar, wordt gebruikt in sommige merken chocolademelk en in sommige tandpasta om een gelachtige structuur te maken. En, de meeste mensen kennen zeewier van sushi.”
Maar zeewier zou een grotere rol in ons dieet kunnen spelen, zegt Timmermans: „Slechts 1 procent van ons voedsel komt uit oceanen, terwijl zo’n 70 procent van de aarde bedekt is met oceanen. En het voedsel dat wél uit zee komt, eten we niet efficiënt. De gezonde vetzuren in bijvoorbeeld tonijn komen indirect uit algen. Om één kilo tonijn te kweken, is ongeveer tienduizend kilo aan algen nodig. Hoe lager je in de voedselketen eet, hoe minder voedsel verloren gaat. Bovendien heb ik hier geen pesticiden nodig en ik hoefde hier geen oerwoud voor te kappen.”
Als een aardappelboerSinds 2012 onderzoekt Timmermans met collega’s onder meer de voortplanting van zeewier, om te kijken hoe ze jonge zeewierplantjes kunnen kweken met de juiste eigenschappen. „Net als hoe een aardappelboer pootaardappelen wil met bepaalde eigenschappen, wil een zeewierboer zeewier verbouwen met bijvoorbeeld zo veel mogelijk eiwit.”
De voortplanting van zeewier is complex, legt de bioloog uit: „Ze planten zich niet voort met bloemen en zaden. Meer zoals varens. Volwassen zeewier kan besluiten om sporen te vormen in het blad. Dat zijn microscopische, ronde cellen en zitten in de lichte vlekken in zeewier.”
Hij wijst naar lichte vlekken in de donkerbruine sliert, met een diameter van enkele centimeters. „Sporen groeien uit tot mannelijke óf vrouwelijke geslachtsdragers. Die heten gametofyten en kunnen een poosje individueel in het water leven. Na een tijdje bevrucht een gametofyt een vrouwelijke cel en zo ontstaat er nieuwe zeewier. Die groeit vervolgens door fotosynthese, net als planten.”
Door veredeling, het bij elkaar brengen van wieren van verschillende genetische oorsprong, proberen Timmermans en zijn collega’s om wieren met „betere” eigenschappen te krijgen. Dit werkt tot nu toe alleen nog bij bruinwier en groenwier. Bij roodwieren nog niet.
Binnen in de tanks controleren Timmermans en zijn collega’s de hoeveelheid turbulentie, stikstof, licht en temperatuur om te onderzoeken onder welke omstandigheden verschillende soorten het beste groeien.
Hoe verbouwen zeewierboeren straks zeewier búíten zulke tanks, op zee? Timmermans: „Aan een lijn onder water. Het handige is dat zeewier geen bindingsangst heeft. Kleine, pasgeboren zeewierplantjes hechten zich aan van alles, ook aan een draad die een zeewierboer in zee kan spannen. Wij kunnen hier kleine plantjes kweken in het lab en die kunnen in het zeewater uitgroeien tot wel twee meter.”
Dikke celwandenMaar dat klinkt makkelijker dan het is. Vóór zeewier grootschalig de markt op kan, moeten marien biologen nog een aantal problemen oplossen. Het eerste is dat eiwitten moeilijk uit zeewier te halen zijn. De marien bioloog opent een andere tank en vist daaruit een groene sliert. „In zeesla, Ulva lactuca, zit maar liefst zo’n 10 à 15 procent eiwit. Deze is mooi donkergroen. Hoe donkerder de zeesla, hoe meer eiwit.” Alleen: zeewier heeft dikke celwanden. Dat maakt het lastig om eiwit uit zeewier te halen. „We onderzoeken of we dat met enzymen uit mariene schimmels kunnen doen. Van die enzymen denken we dat ze de celwanden oplossen en opgeloste eiwitten kunnen vrijmaken.”
De marien bioloog loopt het NIOZ-gebouw binnen. „Geen veldwerkschoenen achter dit punt”, staat er op de deur. In zijn kantoorkamer heeft hij eindeloos uitzicht op een gladde Oosterschelde. „Vandaag ziet het er kalm uit, maar een zee is geen vriendelijke omgeving. Dat is het tweede probleem. Er zijn hoge golven die al talloze zeewierkweek-experimenten hebben weggespoeld. Wie wil er nu geen zeeboer worden?” zegt hij sarcastisch. Er zijn verschillende zeewierboerderijen in de Oosterschelde, maar dat is op een kleine, beschutte locatie zónder al te veel golven. Een gebied als de Oosterschelde is te klein voor grootschalige zeewierteelt.
Een ander probleem is dat zeewier snel gaat rotten. „Een aardappel kun je prima wekenlang bewaren, maar zeewierbladeren begin ik hier al na één dag te ruiken. We weten nog niet hoe we dat op een betaalbare, duurzame manier kunnen oplossen.”
Aan de muur in zijn kantoor hangt een foto van koning Willem-Alexander en Timmermans met een bruinwier bij een zeewiertank. Timmermans: „Hij vond het prachtig. Er komt steeds meer aandacht voor zeewier als voedsel. Ik denk dat het nog ongeveer vijf à tien jaar duurt voor zeewier grootschalig op de markt komt.”
Ligt er dan zeewier op ons boord zoals spinazie? „Nee”, zegt Timmermans. „Zeewier heeft een heel intense smaak. Ik verwacht eerder dat we zeewier vooral innemen als eiwitsupplement. Ik gebruik het wel regelmatig als smaakversterker tijdens het koken. Dat wel.”
(Bron: NRC 050922)
Meer uit Zeeland
Nu we de coronamaatregelen achter ons laten, gaan Nederlanders weer steeds vaker naar kantoor. Zeeuwen hebben de meeste baat bij (deels) thuiswerken, omdat zij met gemiddeld 31,8 kilometer de langste reis afleggen. Landelijk gezien reist een werknemer gemiddeld 22 kilometer naar de werkplek. Dit blijkt uit onderzoek van CVster.nl naar woon-werkafstand.
1 week geleden
HOPPAAA! Foodtruckfestival HOPPAAA! tijdens de meivakantie in Burgh Haamstede! Je hoeft drie dagen lang niet te bedenken wat je op het menu zet of waar je met de kids gaat eten. In de meivakantie strijkt namelijk weer het HOPPAAA! foodtruckfestival neer in Burgh Haamstede! Dit festival heeft het karakter van een grote familie reünie en kenmerkt zich door een heerlijk ongedwongen en gezellige sfeer. De leukste foodtrucks presenteren zich, er zijn diverse barretjes, je luistert naar nostalgische hits en voor de kids zijn er volop activiteiten. Het gezinsvriendelijke festival in Burgh Haamstede is van dinsdag 30 april t/m donderdag 2 mei, uiteraard is de toegang gratis. Borrelplanken en smikkelplateaus: Bij de foodtrucks haal je gerechten van over de hele wereld. Van Amerikaanse hotdogs tot Thaise wok gerechten en curry’s. Van loaded nacho’s, Duitse flammkuchen en Mexicaanse taco’s. Oer-Hollandse frietjes, poffertjes en tosti’s tot authentieke Italiaanse pasta’s, pizza’s en heerlijke anti pasti. Veel rijdende keukens bieden het shared dining principe aan door middel van een goed gevulde borrelplank of smikkelplateau. “We zien dat veel vriendenclubjes en gezinnen ervan houden om gerechten met elkaar te delen” aldus Gera van Vliet van evenementenorganisatie Bruisend. Lang tafelen met een drankje erbij en lekkere muziek op de achtergrond. Ondertussen kunnen de kids een sjoel competitie houden, zich laten schminken of een glitter tattoo laten zetten, dat is HOPPAAA!
2 weken geleden
Zeeland en Vlissingen in het bijzonder hebben woensdag 10 april kennisgemaakt met het Delta Climate Center. Met het evenement ‘Maak kennis met het Delta Climate Center’ in de Lasloods in Vlissingen heeft het nieuwe centrum zich voor het eerst aan de buitenwereld gepresenteerd. Het Delta Climate Center wil met onderzoek en onderwijs bijdragen aan een duurzame toekomst voor de Zeeuwse delta en daarmee delta’s over de wereld. Voor ruim 250 bezoekers vertelde wetenschappelijk directeur Albert Klein Tank, samen met een aantal medewerkers, hoe het centrum dit gaat doen. Klein Tank stipte vier punten aan die het centrum uniek maken: de samenwerking tussen mbo, hbo en wo in onderwijs en onderzoek, de thema’s water, energie en voedsel en hoe het hier invulling aan geeft, de innovatieve werkvormen waarmee het centrum haar doelen wil bereiken en dat ze de gehele provincie als een living lab ziet.
3 weken geleden
“We hebben binnen ons bedrijf aandacht voor veiligheid in de breedste zin van het woord. Iedereen moet immers na het werk weer gezond en veilig thuis kunnen komen. Aandacht voor verkeersveiligheid hoort daar zeker bij. Dat betekent voor ons bedrijf dat we alle voertuigen standaard uitrusten met uiteenlopende veiligheidssystemen, dat we mensen aanspreken op verkeersveilig weggedrag, dat we rekening houden met rust- en rijtijden en chauffeurs goed inwerken op een nieuw voertuig.” Ronald Wielemaker is directeur van het gelijknamige familiebedrijf Wielemaker BV. Dit is een Zeeuwse transportonderneming, waar ongeveer 90 medewerkers dagelijks actief zijn met het inzamelen van afvalstoffen. Daarnaast speelt het bedrijf, met het transport van deelstromen, een logistieke rol in de circulaire ontwikkeling van onze regio. Veel van het werk vindt logischerwijs plaats op de weg. Daarvoor beschikt Wielemaker over ongeveer 70 voertuigen, zoals vuilnisauto’s, haakarmauto’s, portaalauto’s en trekker/oplegger combinaties. Ronald vertelt dat bij de aanschaf van nieuwe voertuigen ‘alle vinkjes wat betreft veiligheidssystemen aangaan’. “Natuurlijk! Ik heb het altijd vreemd gevonden dat lichte personenauto’s eerder standaard voorzien werden van airbags dan grote vrachtwagencombinaties. Alle extra veiligheidsmogelijkheden omarmen we, dus zaken als remassistentie, rijbaanassistentie, dodehoeksensoren en camera’s beschouwen wij steevast als standaard.”
3 weken geleden
Op donderdag 11 april kwamen 18 geselecteerde bedrijven samen voor de kick-off van het opwerkprogramma van de energiechallenge 'Boost the Energy Transition', georganiseerd door Dockwize en Stichting Zeeuwse Publieke Belangen. Dit initiatief heeft als doel om ondernemers, onderzoekers en andere vernieuwers te stimuleren om innovatieve plannen te ontwikkelen voor de energietransitie in Zeeland. Het evenement markeert een belangrijke mijlpaal in de inspanningen om duurzame energieoplossingen te bevorderen, en komt op een cruciaal moment voor de provincie Zeeland, waar de vraag naar dergelijke oplossingen hoog is. Met de helft van de geselecteerde bedrijven uit Zeeland belooft deze challenge een aanzienlijke impact te hebben op het aanpakken van de energie-uitdagingen van de provincie.
3 weken geleden
Ervaar het gemak van zakelijk overnachten bij Otium Wellness Hotel Roosendaal. Op een centraal gelegen locatie, op slechts 2 autominuten van de A58 en A17 en op een korte 20 minuten rijden van Breda, is dit hotel de perfecte plek voor jouw zakelijke verblijf. De kamers De kamers bieden het comfort en de luxe die je nodig hebt na een lange werkdag. Met een kitchenette voorzien van een spoelbak en magnetron, hoef je niet elke avond uit eten te gaan. En dankzij de gratis wifi kun je ook in het hotel efficiënt werken aan jouw taken.
3 weken geleden
GOES - Goed nieuws voor werkend en ondernemend Zeeland: Uitgeverij de Bode, Zeeuwse Vacaturebank en reclamebureau LMG strategie+creatie bundelen hun krachten en lanceren samen de Zeeuwse Carrièrekrant. De drie partijen zijn, ieder vanuit hun eigen expertise, ervaren in het matchen van werkgevers en werkzoekenden. Jim Goedhart is bekend van de Zeeuwse Vacaturebank en De Zeeuwse Connectie, Perry Kentin van reclamebureau LMG strategie+creatie is bekend van het organiseren van de succesvolle netwerkbeurs Contacta en fysieke banenmarkten en Luuk Roozeboom brengt al vele jaren Weekblad de Bode uit in Zeeland en West-Brabant, inclusief speciale periodieke bijlagen over werk en vacatures.
1 maand geleden