Dammen en vluchtplaats helpen natuur en archeologie

Hoe dat werk eruit ziet, was donderdag te bekijken bij een bijeenkomst in buurthuis De Tobbe in Bath. Hier kwamen tientallen mensen op af.

Strekdammen

Zij konden lezen dat het aannemingsbedrijf met een kraanschip als eerste van februari tot en met mei de bestaande dam herstelt. Hieromheen realiseert ze met breuksteen acht nieuwe strekdammen. Die zijn honderdvijftig tot driehonderd meter lang. De strekdammen worden over een lengte van 2,5 kilometer aangelegd om de stroming in de Westerschelde te verlagen. Door onder andere baggerwerk en klimaatverandering neemt de stroomsnelheid al jaren toe, aldus de provincie Zeeland. Zij is een van de partijen in deze aanpak.

Rust

“De aannemer verhoogt de vooroeververdediging van de Westerschelde met een meter, zodat de vaargeul beter op zijn plek blijft”, legt projectleider Dirk-Jan Visser van de provincie Zeeland uit. “Getijdennatuur ontwikkelt zich het beste op locaties met weinig dynamiek. De strekdammen verlagen de stroomsnelheid van het water, waardoor zand en slib kunnen bezinken op de bodem. Zo ontstaat waardevolle getijdennatuur met slikken. Dat zijn vlaktes die bij vloed overstromen en bij eb droogvallen. In het slib kunnen vele bodemdiertjes leven en die zijn weer een feestmaal voor vogels. Het is dan ook de bedoeling dat het 38 voetbalvelden grote gebied straks meer vogels aantrekt. “Bij zes van de acht dammen doen we een proef met het storten van lavasteen. Dit is poreus en we hopen dat hierin bijvoorbeeld kreeftjes en zeewier gaan leven.”

Vogeltellingen

Er is voor de vogels nog meer goed nieuws, want de aannemer realiseert ook een hoogwatervluchtplaats voor vogels. Waar de nieuwe strekdammen bij vloed overstromen, blijft de hoogwatervluchtplaats droog, zodat vogels hier bij vloed kunnen rusten, terwijl ze bij eb naar eten zoeken in het gebied.
De aanleg van de hoogwatervluchtplaats begint in juli. Omdat het werk hiervoor en voor de strekdammen vanaf het water gebeurt, is er nauwelijks overlast voor omwonenden in Bath en omgeving, verwacht Visser. “Zo zijn er geen transporten door het dorp nodig.” Op een andere locatie in de Westerschelde, bij Baalhoek en Knuitershoek in Zeeuws-Vlaanderen, zijn al strekdammen aangelegd en dit leverde volgens Visser weinig overlast op.
“Daarnaast zien we daar dat de maatregelen effect hebben. Ook bij Bath monitoren we de komende tien jaar of de natuur zich ontwikkelt, zoals we beoogd hebben. We meten of het slib toeneemt en houden vogeltellingen.”

Oud-Rilland

De strekdammen zijn ook belangrijk voor behoud van de archeologische waarde van de Westerschelde-oever, dat het verdronken dorp Oud-Rilland herbergt. De slikken ter hoogte van Bath en Rilland bevatten een schat aan archeologische sporen uit de Late Middeleeuwen (1050-1500) en de Nieuwe Tijd van 1500 tot 1900. Als slik neerdaalt tussen de strekdammen beschermt dat de historische resten, zodat die zo goed mogelijk bewaard blijven. De vele resten in het gebied zijn volgens Erfgoed Zeeland (EZ) ook waardevol door wat ze prijsgeven over vroegere bewoning en het (cultuur)landschap. “Meestal vinden archeologen resten van bebouwing, maar hier komen we over een groot oppervlak ook veel te weten over de inrichting en het gebruik van het landschap”, aldus Robert van Dierendonck van EZ. “Die samenhang maakt het bijzonder.”