Column architect Martin Fierloos: ‘Duurzaam?’
Veel opdrachtgevers vragen mij een gebouw te ontwerpen dat duurzaam moet zijn. Wat is dan duurzaam, vraag ik hen. Nou, nul-op-de-meter, energie nul, passief, bijna-energie-neutraal, heel veel isolatie. Veel termen die met duurzaamheid te maken hebben, maar met verschillende uitlegmogelijkheden.Sinds kort vraagt men ook naar circulair: ik wil graag dat de woning, of het gebouw, circulair is. Circulair bouwen is de nieuwe trend in de bouwwereld. Voorheen was het hot om duurzaam te bouwen, maar dat is geen hip thema meer. Circulair in vervolg op de lineaire economie. Om het simpel uit te leggen: eerst maken we een baksteen van klei, bakken het in een oven tot een blokvorm en stapelen het met wat cement op tot een muurtje, waarna het na vijftig jaar weer wordt afgebroken en als puin onder een wegdek wordt hergebruikt. De ‘take-make-waste’ methode. Dat is weliswaar toch nog een mooie vorm van hergebruik van grondstoffen, echter het zou nog mooier zijn als het verder werd teruggebracht naar zijn oorspronkelijke vorm: het klei. En dát nu beoogd het circulair bouwen. Alle grondstoffen die gebruikt worden in het maakproces zouden na de gebruiksfase weer teruggebracht moeten kunnen worden tot zijn oorspronkelijke grondstoffen. Dat heet honderd procent circulair.
De rijksoverheid ambieert het plan dat de economie in 2050 volledig circulair zal zijn. Dat lijkt mij vrij ambitieus als we nu al discussies voeren over hoe we ons plastic verzamelen: op de grote hoop of toch apart. En hoe recyclen we dit weer met zo min mogelijk energie tot nieuw plastic of andere ‘wegwerp’ producten?
Ik hou mij liever bezig met losmaakbaarheid. Ervoor zorgen dat als we iets bouwen het in eerste instantie uit pure materialen bestaat (hout, aluminium, staal), zodat na een gebruiksperiode het materiaal weer in zijn groep, ofwel in zijn geheel, hergebruikt kan worden, en daarmee teruggebracht kan worden naar zijn oorspronkelijke grondstof. Dus geen klont gebouw bestaand uit tegels, kit, schilderwerk en kalkzandsteen. Of betonvloer met polystyreenisolatie bekisting, die niet meer te scheiden zijn.
Maar dat is geen gemakkelijke opgave. Het probleem met gebouwen is dat ze eigenlijk helemaal niet demontabel zijn. Het is toch eigenlijk vreemd dat we met veel energie klei tot steen verwerken en vervolgens de klinker weer vergruizen tot mors om er met veel energie weer wat anders van te maken?
Misschien moeten we gebouwen maar niet meer slopen. In die zin zouden we elk gebouw gelijk tot monument moeten uitroepen. Elk gebouw verdient een prijs en daarmee eeuwigheid. Alleen nu nog op een makkelijke manier de functie ervan veranderen, maar tja… daar staat het bestemmingsplan weer voor in de weg. Het valt niet mee om duurzaam, laat staan circulair, ‘zuiver’ te denken.
Meer uit Beveland
BORSELE - Van vrijdag 7 november tot en met donderdag 18 december kunnen inwoners en bedrijven reageren op de concept-voorkeursroute voor het waterstofnetwerk in Zuidwest-Nederland. Het netwerk, ontwikkeld door Hynetwork in opdracht van het ministerie van Klimaat en Groene Groei, moet een belangrijke schakel worden in de verduurzaming van de Nederlandse industrie.
4 uur geleden
REIMERSWAAL/ KAPELLE - De vijf Bevelandse gemeenten - Borsele, Goes, Kapelle, Noord-Beveland en Reimerswaal - staan ook dit jaar samen op Contacta 2025. Bezoekers vinden hen bij stand 219, waar zij laten zien hoe ze samenwerken aan een toekomstbestendige regio. De thema's dit jaar zijn Beleving, Water en Arbeidsintegratie.
21 uur geleden
U raadt het al, we zijn in de Wijngaardstraat. Die is dermate smal dat het me niet lukte om de totale Sint Josephschool breeduit op de foto te krijgen. Aldus een stijve nek geriskeerd, maar.... het kruis bovenin is zichtbaar! Vorige keer zagen we al dat het vergelijkbare stenen kruis op de Sint Jacobusschool aan de Vlasmarkt - om de hoek dus - is verdwenen, helaas. De Sint Josephschool werd begin vorige eeuw gebouwd als rooms-katholieke jongensschool voor ULO. Het gebouw grenst dus links aan de Sint Jacobusschool en aan de achterkant aan de rooms-katholieke 'bewaar- en fröbelschool' (met inwonende zusters) aan de Stalstraat. Alle drie de gebouwen kwamen uit op dezelfde binnentuin, zodat je bij wijze van spreken een katholieke enclave in het centrum van Goes had. Zeker als we weten dat er ook een kapel bij hoorde én een imitatie-Lourdesgrot, waarover straks meer. Sinds 1986 herbergen de fraaie gebouwen appartementen. De Sint Jozefschool functioneert momenteel als Jongerenhuis de Bevelanden, waar 17-23-jarigen zonder thuis met begeleiding wonen, voor een paar jaar.
23 uur geleden
GOES/ROOSENDAAL- NS-medewerkers van Veiligheid en Service hebben donderdag aan het einde van de middag en het begin van de avond een veiligheidsactie gehouden op treinen en in stations in Brabant, Zeeland en Limburg. Dit gebeurde in samenwerking met de AVIM (Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel) en Arriva. In Brabant en Zeeland werd de actie gehouden op de Zeeuwse Lijn, tussen Roosendaal en Goes. Het doel: aanpakken van overlast en criminaliteit èn het station veilig houden voor iedereen.
1 dag geleden
GOES - Handhavers in Goes hebben meerdere Cobra-6's in beslag genomen na meldingen van vuurwerkoverlast in verschillende wijken. De gemeente kreeg de afgelopen tijd steeds meer klachten over harde knallen en onveilige situaties.
1 dag geleden
Op 3 september 2025 werd Hugo de Jonge officieel gei¨nstalleerd tot Commissaris van de Koning in Zeeland. Sindsdien reist hij door de provincie, spreekt hij ondernemers, bestuurders en inwoners - en ziet hij een gebied dat volgens hem bol staat van de mogelijkheden. "Je kunt naar Zeeland kijken als een regio met uitdagingen," zegt hij, "maar je kunt ook zien hoeveel kansen er liggen. Wij hebben hier alles wat Nederland in de toekomst nodig heeft: ruimte, energie, water en ondernemerschap." De Jonge erkent dat Zeeland te maken heeft met duidelijke demografische uitdagingen. De bevolking vergrijst en jongeren trekken weg. "Het is lastig om voorzieningen overeind te houden," zegt hij. "Maar als je iets verder uitzoomt, zie je dat we juist nu een unieke positie hebben. In een tijd waarin Nederland minder afhankelijk wil worden van het buitenland voor energie, voedsel en veiligheid, kan Zeeland daarin een sleutelrol spelen."
1 dag geleden
BEVELANDEN - Vanaf 1 december 2025 krijgen inwoners van de vijf Bevelandse gemeenten toegang tot de VoorzieningenWijzer: een online hulpmiddel dat helpt om snel en overzichtelijk inzicht te krijgen in regelingen, toeslagen en voorzieningen waar men recht op heeft.
2 dagen geleden