Cato Blok-Kwaak (96) en haar gezin overleefden de Ramp in Kruiningen, maar haar schoonouders niet

De Watersnoodramp voltrok zich zeventig jaar geleden. Met het verstrijken van de jaren zijn er steeds minder mensen nog in leven die de Ramp hebben meegemaakt. Op hun verhalen moeten we zuinig zijn, des te meer omdat het pijnlijk is voor ooggetuigen als Cato Blok om ze te vertellen en de vreselijke gebeurtenissen te moeten herbeleven. Maar Cato is bereid om terug te gaan in de tijd, omdat we haar verhaal dan kunnen bewaren. En de Kruiningse heeft nog een feilloos geheugen, blijkt uit haar relaas. 

‘Hier komt het water niet’

Cato en haar man Rinus wonen in de Nieuwstraat - nu de Nijverheidstraat - in Kruiningen met hun drie jaar oude zoontje wanneer zij in de stormachtige nacht van 31 januari op 1 februari wakker schrikken. “Er rijdt een auto door de straten waaruit geroepen wordt dat alle mannen naar de dijk moeten komen, want het water staat heel hoog”, vertelt Cato. Daar, in de kou en duisternis, aangekomen wordt Rinus gerustgesteld met de boodschap dat hij niet bang hoeft te zijn dat Kruiningen onder water loopt, want in de Tweede Wereldoorlog bleef het ook droog. “Maar in de oorlog waren de sluizen dicht”, legt Cato met de kennis van nu het grote verschil uit. En ongeveer een uur nadat Rinus is weggeroepen ziet ze het onvoorstelbare gebeuren; ijskoud water stroomt hun huis binnen. “Dan word je wel benauwd…”

‘Armen om elkaar heen’

Als Rinus even later thuiskomt, proberen hij en Cato hun meubels met behulp van een ladder bij de trap zo snel mogelijk naar boven te brengen, waar hun zoontje Ko nietsvermoedend ligt te slapen. “Als mijn man naar beneden gaat om de radio te halen, slaat opeens de voordeur open door een grote golf. Het is dat hij de ladder had vastgezet, anders was hij meegesleurd en verdronken. Die radio kon hij niet meer pakken.”

De familie van Cato woont in Rotterdam, maar Rinus’ ouders en broers wonen vlakbij. Als Rinus poolshoogte gaat nemen bij zijn ouderlijk huis, doet hij een verschrikkelijke ontdekking. Zijn vader en moeder zijn verdronken. “Ze waren in de keuken en konden niet naar boven, omdat ze door de druk van het water de deur niet open kregen. Rinus heeft ze gevonden met hun armen om elkaar heen.”

Sinaasappel

Tegen een uur of tien, het wordt al licht, begint het water een beetje te zakken. “Met sloepjes komen mannen uit Yerseke te hulp. Je ziet mensen door dakramen in de bootjes stappen.” Ook Cato, Rinus en Ko worden gered en samen met andere overlevenden naar Engel Witte op de Snelle Markt, in het deel van het dorp dat zo’n meter hoger ligt, gebracht. “Daar kreeg ik een kommetje thee, nou, dat smaakte nog nooit zo lekker. Het was zondagavond en sinds zaterdagavond hadden we niets meer gedronken.”

Later worden Rinus, Cato en Ko geëvacueerd naar familie in Goes. Ook Rinus’ broers overleven de Watersnoodramp gelukkig. “In Goes hebben we de oude koningin Wilhelmina gezien. Ik zie haar nog zitten. Ko kreeg een sinaasappel en was daar heel blij mee, want die at je toen nog niet zo vaak.”

‘Halfjaar eb en vloed’

Het zal nog tot november duren, voordat ze kunnen terugkeren naar hun dorp. Er is dan, met hulp uit het hele land en zelfs daarbuiten, ontzettend veel werk verzet door onder andere ‘moddermeisjes’ om bijvoorbeeld het water weg te pompen en de huizen te ontdoen van alle modder. Het is een halfjaar eb en vloed geweest in Kruiningen. Cato, Rinus en Ko betrekken de woning van Rinus’ ouders, nadat het helemaal verbouwd is vanwege de waterschade. “Rinus is geboren en getogen in Kruiningen en wilde hier niet weg, maar ons huis was verwoest. In het begin was het moeilijk om in het huis van zijn ouders te wonen, maar het zag er anders uit door de verbouwing. Vooral mijn man heeft het heel moeilijk gehad, maar er was geen tijd om te treuren. We moesten door. De tijd na de Ramp had iedereen het erover in het dorp. Er zijn hier 58 mensen verdronken.” Rinus’ ouders zijn eerst begraven in Goes en later herbegraven in Kruiningen.

Storm

21 jaar geleden is Rinus, op tachtigjarige leeftijd, gestorven. Cato woont op haar 96e nog zelfstandig. Na de Ramp kreeg ze met Rinus nog drie kinderen. Samen met Ko bezoekt ze ieder jaar de herdenking in haar dorp. “Ik herinner me de Watersnoodramp als de dag van gisteren. Sommige mensen zijn daarna altijd bang gebleven voor het water. Dat heb ik niet, ik ging vroeger gewoon zwemmen. Maar als het écht stormt, word ik wel bang. Dat zit er zó in...”