Boek 'Hoeden en petten en dameskorsetten' heeft Zeeuws tintje

“Ik heb het boek met veel plezier geschreven en ben blij dat ik heb uitgezocht hoe de dingen zijn gegaan”, vertelt Frank Bokern. “Binnen de familie was er altijd schaamte over de teloorgang van de bedrijven van mijn overgrootouders en daarom was het verhaal een soort taboe. Maar als je de feiten op een rij zet, komt er juist een hartverwarmende geschiedenis naar voren van een tweede generatie die de ellende van die tijd probeerde te pareren en alles deed om zijn waardigheid te behouden.”

Vorst

Frank Bokern (1957) werkte lang als journalist, onder meer voor de NOS en de Haagse Post. In 2015 startte hij het onderzoek naar de verzwegen geschiedenis van zijn voorvaderen. Dat Bokern ook Middelburg aandoet is geen toeval. Hoeden en petten en dameskorsetten speelt zich grotendeels af in Noord-Holland, maar in het vijftiende hoofdstuk maakt de schrijver een uitstapje naar Zeeland. Naar de Middelburgse middenstand rond 1921, om precies te zijn. Een zwager van de familie, Piet Exler, woonde daar in die periode in het pand aan Langeviele K 206, nu nummer 26, waar tegenwoordig kledingwinkel Mundo Concept is gevestigd. Exler leefde als een vorst, maar betaalde daar nooit enige cent voor. Hij reed rond in twee geleende T-Fords, en kocht werkelijk alles op krediet. Het faillissement volgde dan ook al snel. De totale schuld bleek enorm, en de Middelburgse middenstand zat met een strop.

Massaconsumptie

Het bewuste hoofdstuk maakt het boek interessant voor iedereen die is geïnteresseerd in de geschiedenis van Middelburg en de plaatselijke middenstand, maar Hoeden en petten en dameskorsetten is ook een aanrader voor iedereen die iets wil leren over de wereld van kleine middenstanders in Nederland in de genoemde periode. Van de achterflap: ‘Economische vluchtelingen zouden we ze nu noemen, jongens als Anton Dreesmann, Johann Peek, Heinrich Cloppenburg en Anton Kreijmborg. Ze nemen geen genoegen met het schrale bestaan in Westfalen en trekken naar Nederland om hun geld te verdienen met de handel in hoeden en petten en dameskorsetten. Met de mode en nouveautés die ze introduceren geven zij ons land een frivoliteit die lang had ontbroken en ze leggen de basis voor de massaconsumptie.’

Drogisterij

Ook Heinrich Bokern trekt in 1870 naar Nederland en begint een keten van manufacturenzaken. Gaandeweg slaat de sector die hij zelf heeft helpen opbouwen, een richting in die het voor zijn kinderen niet meer aantrekkelijk maakt om het familiebedrijf over te nemen. Zoon Bernard kiest voor de branche die dan de voorbode is van de nieuwe tijd: de drogisterij. Maar crisis en oorlog vermalen zijn ambities. Tergend traag gaan winkel en winkelier ten onder.

Verzwegen

Hoeden en petten en dameskorsetten vertelt het verhaal van kleine middenstanders met grote dromen en begint in een tijd dat zulke dromen vaak werkelijkheid werden. Maar de familie heeft zelfs de succesverhalen verzwegen uit gêne over de teloorgang die later volgde. Frank Bokern laveert tussen journalistieke nieuwsgierigheid en compassie bij het reconstrueren van deze wervelende familiegeschiedenis.

Het boek is in Zeeland onder meer verkrijgbaar bij boekhandels De Drvkkery in Middelburg, ’t Spui in Vlissingen en De Koperen Tuin in Goes.

BIJDRAGE EDWIN MIJNSBERGEN