'Zwarte Zee Initiatief' moet Oekraïense graanexport garanderen
ISTANBUL (ANP) - De Turkse president Erdogan is er naar het zich laat aanzien samen met de VN in geslaagd Oekraïne en Rusland ervan te overtuigen dat ze zich moeten inspannen om de Oekraïense graanexport ondanks de oorlog mogelijk te maken. In het Dolmabahce Paleis aan de Bosporus in Istanbul zetten volgens de Turkse regering alle betrokkenen om 15.30 uur hun handtekening onder het Zwarte Zee Initiatief. Het paleis staat aan de zeestraat waar volgens de akkoorden straks weer een heleboel graan uit Oekraïne voorbij komt varen. VN-topman António Guterres is naar Istanbul gegaan om bij de ondertekening van het akkoord te zijn. Erdogan is als gastheer ook aanwezig.
Dat graan gaat veelal over de Zwarte Zee en de belangrijkste Oekraïense havens zijn door de oorlog geblokkeerd. Er ligt zeker 20 miljoen ton graan opgeslagen. Oekraïners hebben mijnen gelegd om Russische marinevaartuigen uit de buurt te houden en Rusland blokkeert havens. Moskou heeft altijd gezegd dat het de hervatting van de Oekraïense graanexport wil, maar stelde als eis dat ook de Russische export makkelijker moet worden gemaakt door het schrappen van westerse financiële sancties.
Volgens Turkse zegslieden zijn er toezeggingen gedaan door de EU en westerse mogendheden dat handelssancties die Russische voedselexport belemmeren, worden ingetrokken. Daar hebben de Verenigde Naties onder leiding van Guterres zich ook voor ingespannen. De oorlog in Oekraïne veroorzaakt sterke prijsstijgingen door voedselschaarste. Oekraïne en Rusland behoren tot de grootste graanexporteurs ter wereld en zijn samen goed voor zeker een derde van de productie van tarwe.
Coördinatiecentrum
De VN gaan volgens de plannen een coördinatiecentrum opzetten in Istanbul. Daar zullen medewerkers van de VN samen met afgezanten uit Oekraïne, Rusland en het gastland Turkije toezien op de export van graan over de Zwarte Zee en ze zullen de lading van de betrokken schepen inspecteren, zowel de schepen die door de Bosporus richting Oekraïne gaan als die beladen terugkeren. Er mag bijvoorbeeld geen wapentuig aan boord zijn. Dat zou in eerste instantie door Turkse marineschepen worden gedaan, naar verluidt in wateren dicht bij de territoriale wateren van Oekraïne.
Het initiatief is een succes voor de inspanningen van Erdogan om de oorlogvoerende landen nader tot elkaar te brengen. Hij heeft goede betrekkingen met zowel Moskou als Kiev en doet niet mee aan anti-Russische sancties. Het initiatief is ook het belangrijkste succes dat de diplomaten van de VN hebben bereikt sinds Rusland Oekraïne op 24 februari aanviel.
Meer uit Buitenland
AOMORI (ANP/AFP/RTR) - Ten oosten van de Japanse stad Aomori, in het Kamikita-district, heeft voor de kust een aardbeving plaatsgevonden met een kracht van ruim 7. De beving was aanleiding om direct een tsunamiwaarschuwing uit te vaardigen, meldt het Japanse NHK. Zeker enkele duizenden mensen moesten een veilig heenkomen zoeken.
4 uur geleden
SANTA CRUZ (ANP/DPA) - Een vierde persoon is overleden door het jongste incident met hoge golven op het Canarische eiland Tenerife. Een vrouw die zondag na een hartstilstand werd opgenomen in een ziekenhuis, stierf daar. Naar een andere vrouw wordt nog gezocht. Eerder waren al drie lichamen geborgen. Onder de doden zijn twee Slovaken.
5 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De EU-ministers van Asiel en Migratie hebben maandag ingestemd met nieuwe, strengere terugkeerregels voor asielzoekers die niet in de EU mogen blijven. Een van de onderdelen van het akkoord is dat EU-lidstaten 'terugkeerhubs' in derde landen mogen realiseren voor afgewezen asielzoekers. Nederland wil zo'n centrum in Oeganda opzetten en is daarover al een paar maanden met het Afrikaanse land in gesprek.
5 uur geleden
JERUZALEM (ANP) - De Israëlische politie heeft een inval gedaan bij het kantoor van de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) in Oost-Jeruzalem, meldt UNRWA-chef Philippe Lazzarini. Hij schrijft op X dat de agenten de VN-vlag hebben neergehaald en vervangen door een Israëlische vlag.
6 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De EU-ministers van Asiel en Migratie hebben een politiek akkoord bereikt over de verdeling van asielzoekers over de EU, de zogeheten solidariteitspool. Daarin wordt jaarlijks aangegeven welke landen asielzoekers moeten overnemen van landen die de instroom niet aankunnen. In 2026 moeten 21.000 asielzoekers worden overgenomen, zo is afgesproken. Landen kunnen ook kiezen voor het afkopen ervan, voor 20.000 euro per asielzoeker.
6 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky gaat maandag naar Brussel om met NAVO-topman Mark Rutte en EU-kopstukken te overleggen over de nieuwste Amerikaanse vredesplannen. Behalve Rutte spreekt Zelensky de voorzitters van de Europese Commissie en van de raad van EU-regeringsleiders, Ursula von der Leyen en António Costa.
7 uur geleden
KYIV (ANP/AFP/BLOOMBERG) - Grondgebied is nog steeds het "meest problematische onderwerp" in de onderhandelingen over vrede in Oekraïne. Dat meldt een ingewijde aan persbureau AFP. Volgens de bron is Rusland nog altijd niet van plan een akkoord te tekenen waarin Oekraïne geen grondgebied inlevert.
7 uur geleden