VVD blijft de grootste, maar D66 is de grote winnaar
DEN HAAG (ANP) - De liberalen winnen de verkiezingen. De VVD van Mark Rutte wordt opnieuw de grootste partij. Maar de nieuwe D66-leider Sigrid Kaag is met een verrassende winst van 8 zetels de grote winnaar. De partij behaalt 27 zetels, het grootste aantal ooit. Verder verliezen linkse partijen en winnen rechtse partijen, aldus de exitpoll van Ipsos in opdracht van de NOS.
Rutte wint 3 zetels en komt uit op 36 zetels. Hij kan aan de slag gaan om zijn vierde kabinet te formeren. Daarbij zal hij eerst met D66 om de tafel gaan zitten. Ook andere partijleiders verklaarden al dat deze beide winnaars het voortouw moeten nemen bij de kabinetsformatie.
Vooraf verklaarde de VVD-leider in elk geval te willen optrekken met het CDA. Maar de partij van Wopke Hoekstra staat in de exitpoll op een verlies van 5 zetels. Hoekstra noemde de uitslag "zeer teleurstellend" en beaamt dat zijn partij bescheidenheid past na deze afstraffing.
Klimaatramp
Rutte zal in de formatie meer rekening moeten houden met de wensen van de sociaal-liberalen dan bij de formatie in 2017. Het beleid moet "progressiever, eerlijker en groener" dan de afgelopen vier jaar, verklaarde Kaag direct. Zij noemt met name de "klimaatramp", en investeringen in onderwijs en woningen als onderwerpen die niet langer kunnen wachten.
Een nieuwe kabinet kan al bestaan uit drie partijen. In de exitpoll hebben VVD, CDA en D66 samen een meerderheid van 77 zetels. De gekozen lijsttrekkers komen donderdagmiddag samen bij Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib om een verkenner aan te wijzen. Die komt normaal uit de grootste partij. De verkenner gaat met alle partijen praten en daarna kijken welke coalitie mogelijk is.
Linkse partijen
De voorlopige uitslag is een bittere pil voor de linkse partijen. SP en GroenLinks verloren elk 6 zetels en komen uit op 8 zetels. De partijleiders Jesse Klaver van GroenLinks en Lilian Marijnissen van SP denken er niet aan om op te stappen. De PvdA van Lilianne Ploumen verliest niets maar wint ook niets; ze blijft op 9 zetels.
Zowel Klaver als Ploumen sluit regeringsdeelname niet op voorhand uit. De leider van GroenLinks vindt dat "iedere partij verantwoordelijkheid moet nemen". Voor zijn collega van de PvdA is het belangrijkste: "waar kan ik het beste voor de belangen van mijn kiezers opkomen".
Verzet tegen coronamaatregelen
Op de rechterflank is er forse winst voor Forum voor Democratie. De partij gaat in de peiling van 2 naar 8 zetels. De partij implodeerde nog kort geleden, maar dat heeft Thierry Baudet geen kwaad gedaan. Hij profileerde zich tijdens de campagne, waarbij hij als enige partij het land doortrok in coronatijd, vooral met zijn verzet tegen de coronamaatregelen.
Nieuw in de Kamer wordt volgens de exitpoll JA21 van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Deze afscheiding van Forum voor Democratie verraste met 3 zetels. De PVV verloor 3 zetels en komt op 17. Geert Wilders vindt het desondanks een "prachtig resultaat" en verklaarde alvast "keihard oppositie" te gaan voeren tegen VVD en D66.
Volt
Een andere grote nieuwkomer is het progressieve en pro-Europese Volt met 3 zetels. De BoerBurgerBeweging en BIJ1 van Sylvana Simons mogen volgens de exitpoll hopen op elk 1 zetel. Bij de kleinere partijen zakt DENK van 3 naar 2 zetels en 50PLUS gaat terug van 4 naar 1 zetel. De partij voor de Dieren blijft op 5 zetels staan. Dat geldt ook voor de SGP met 3 zetels.
Er komen volgens de exitpoll zeventien partijen in de Tweede Kamer, dat zijn er vier meer dan in 2017. Het is geen record. Ook na de verkiezingen van 1918 zaten er zoveel partijen in de Kamer. Daarna is het nooit meer voorgekomen dat zoveel partijen de Kamer bevolkten.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - De overheidsfinanciën staan er iets gunstiger voor dan op Prinsjesdag werd gedacht. Het begrotingstekort komt dit jaar naar verwachting niet uit op 2,1 procent van de omvang van de economie, maar op 1,8 procent. Dat staat in de najaarsnota die demissionair minister Eelco Heinen (Financiën, VVD) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
2 uur geleden
MOERDIJK (ANP) - PVV-leider Geert Wilders vindt dat het dorp Moerdijk onder geen beding mag verdwijnen en zegt zich daar "met hand en tand" tegen te verzetten. Wilders hoopt een meerderheid in de Tweede Kamer te kunnen vinden om het besluit tegen te houden, zei hij vrijdag bij een bezoek aan Moerdijk.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Eerste Kamerlid Arie Griffioen stapt over van BBB naar D66 uit onvrede over de koers van zijn partij. In een brief aan Eerste Kamervoorzitter Mei Li Vos schrijft hij dat BBB zich "steeds nadrukkelijker" heeft "gepositioneerd aan de rechterzijde van het politieke spectrum" en dat dit hem tot een "diepgaande innerlijke en politieke afweging gebracht" heeft.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De oproep van een meerderheid in de Tweede Kamer om voor volgend jaar 2 miljard euro extra vrij te maken voor Oekraïne, "doorkruist" de pogingen van het demissionaire kabinet om tot een veel groter pakket in Europees verband te komen. Dat heeft minister Eelco Heinen (Financiën, VVD) gezegd voor aanvang van de ministerraad.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair minister Frank Rijkaart (Binnenlandse Zaken, BBB) "walgt" van de bedreigingen die steeds meer lokale bestuurders te verduren krijgen vanwege de komst van azc's. Afgelopen week werden bestuurders en raadsleden van de gemeente Venlo geïntimideerd om de komst van asielopvang. Ook stapte de burgemeester van Terneuzen op, nadat de gemeenteraad na druk van buitenaf toch geen azc meer wilde.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - VVD-vicepremier Sophie Hermans staat niet achter uitlatingen van haar BBB-collega Mona Keijzer over de NOS op X. Keijzer betichtte de publieke omroep daar indirect van het kritiekloos overtikken van Hamas-propaganda. "Ik zou deze tweet niet sturen", zei Hermans daarover voor aanvang van de ministerraad.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66-leider Rob Jetten vindt de verwijtende tweets richting de NOS van minister en vicepremier Mona Keijzer (BBB) "echt niet kunnen". De bewindsvrouw schreef eerder deze week dat de nieuwsorganisatie informatie van het ministerie van Gezondheid van Hamas kritiekloos overschrijft. D66 en GroenLinks-PvdA hebben daar Kamervragen over gesteld.
7 uur geleden