VVD blijft de grootste, maar D66 is de grote winnaar
DEN HAAG (ANP) - De liberalen winnen de verkiezingen. De VVD van Mark Rutte wordt opnieuw de grootste partij. Maar de nieuwe D66-leider Sigrid Kaag is met een verrassende winst van 8 zetels de grote winnaar. De partij behaalt 27 zetels, het grootste aantal ooit. Verder verliezen linkse partijen en winnen rechtse partijen, aldus de exitpoll van Ipsos in opdracht van de NOS.
Rutte wint 3 zetels en komt uit op 36 zetels. Hij kan aan de slag gaan om zijn vierde kabinet te formeren. Daarbij zal hij eerst met D66 om de tafel gaan zitten. Ook andere partijleiders verklaarden al dat deze beide winnaars het voortouw moeten nemen bij de kabinetsformatie.
Vooraf verklaarde de VVD-leider in elk geval te willen optrekken met het CDA. Maar de partij van Wopke Hoekstra staat in de exitpoll op een verlies van 5 zetels. Hoekstra noemde de uitslag "zeer teleurstellend" en beaamt dat zijn partij bescheidenheid past na deze afstraffing.
Klimaatramp
Rutte zal in de formatie meer rekening moeten houden met de wensen van de sociaal-liberalen dan bij de formatie in 2017. Het beleid moet "progressiever, eerlijker en groener" dan de afgelopen vier jaar, verklaarde Kaag direct. Zij noemt met name de "klimaatramp", en investeringen in onderwijs en woningen als onderwerpen die niet langer kunnen wachten.
Een nieuwe kabinet kan al bestaan uit drie partijen. In de exitpoll hebben VVD, CDA en D66 samen een meerderheid van 77 zetels. De gekozen lijsttrekkers komen donderdagmiddag samen bij Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib om een verkenner aan te wijzen. Die komt normaal uit de grootste partij. De verkenner gaat met alle partijen praten en daarna kijken welke coalitie mogelijk is.
Linkse partijen
De voorlopige uitslag is een bittere pil voor de linkse partijen. SP en GroenLinks verloren elk 6 zetels en komen uit op 8 zetels. De partijleiders Jesse Klaver van GroenLinks en Lilian Marijnissen van SP denken er niet aan om op te stappen. De PvdA van Lilianne Ploumen verliest niets maar wint ook niets; ze blijft op 9 zetels.
Zowel Klaver als Ploumen sluit regeringsdeelname niet op voorhand uit. De leider van GroenLinks vindt dat "iedere partij verantwoordelijkheid moet nemen". Voor zijn collega van de PvdA is het belangrijkste: "waar kan ik het beste voor de belangen van mijn kiezers opkomen".
Verzet tegen coronamaatregelen
Op de rechterflank is er forse winst voor Forum voor Democratie. De partij gaat in de peiling van 2 naar 8 zetels. De partij implodeerde nog kort geleden, maar dat heeft Thierry Baudet geen kwaad gedaan. Hij profileerde zich tijdens de campagne, waarbij hij als enige partij het land doortrok in coronatijd, vooral met zijn verzet tegen de coronamaatregelen.
Nieuw in de Kamer wordt volgens de exitpoll JA21 van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Deze afscheiding van Forum voor Democratie verraste met 3 zetels. De PVV verloor 3 zetels en komt op 17. Geert Wilders vindt het desondanks een "prachtig resultaat" en verklaarde alvast "keihard oppositie" te gaan voeren tegen VVD en D66.
Volt
Een andere grote nieuwkomer is het progressieve en pro-Europese Volt met 3 zetels. De BoerBurgerBeweging en BIJ1 van Sylvana Simons mogen volgens de exitpoll hopen op elk 1 zetel. Bij de kleinere partijen zakt DENK van 3 naar 2 zetels en 50PLUS gaat terug van 4 naar 1 zetel. De partij voor de Dieren blijft op 5 zetels staan. Dat geldt ook voor de SGP met 3 zetels.
Er komen volgens de exitpoll zeventien partijen in de Tweede Kamer, dat zijn er vier meer dan in 2017. Het is geen record. Ook na de verkiezingen van 1918 zaten er zoveel partijen in de Kamer. Daarna is het nooit meer voorgekomen dat zoveel partijen de Kamer bevolkten.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Demissionair minister-president Dick Schoof had PVV-leider Geert Wilders terecht moeten wijzen toen die in het debat over de miljoenennota onder meer de in de Grondwet verankerde vrijheid van godsdienst ter discussie stelde. Partijleiders Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Rob Jetten (D66) misten "normerend optreden" van de partijloze premier.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister Mona Keijzer (Asiel, BBB) gaat in gesprek met COA-baas Milo Schoenmaker over het aantal asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel. Dat was afgelopen nacht voor de vierde keer in korte tijd boven de grens van 2000 uitgestegen, waardoor de boete die de asielopvangorganisatie moet betalen, is opgelopen naar 200.000 euro. "Ik vind echt dat we alles uit de kast moeten halen om te zorgen dat het én onder de 2000 blijft én dat we Ter Apel ontlasten van de overlastgevers."
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen hebben meerdere partijen Joost Eerdmans aangevallen vanwege de wens van JA21 om op termijn weer naar gas te boren in Groningen. SP-fractievoorzitter Jimmy Dijk noemde Eerdmans onbetrouwbaar, omdat de Groningers was beloofd dat er nooit meer naar gas geboord zou worden.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Partijleider Joost Eerdmans (JA21) is in harde aanvaring gekomen met BBB-leider Caroline van der Plas vanwege het nieuwe pensioenstelsel. Van der Plas verweet hem geen inspraak te willen regelen voor pensioengerechtigden die zich willen uitspreken tegen het nieuwe stelsel. Het voorstel van Kamerlid Agnes Joseph, die van NSC overstapte naar de BBB, wilde daar de wet voor aanpassen. Volgens Van der Plas was de stem van Eerdmans doorslaggevend.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66-leider Rob Jetten verwijt Joost Eerdmans van JA21 dat hij in Europa op de nee-stand staat. Hij zegt "nee tegen Europese samenwerking om ons veilig te houden", zei Jetten tijdens de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen. Eerdmans antwoordde dat hij wel degelijk voor meer samenwerking is, maar dat hij een Europees leger of gezamenlijke schulden niet ziet zitten.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Bij het vervolg van de Algemene Politieke Beschouwingen hielden de overgebleven kleine partijen die woensdag niet aan de beurt kwamen zonder veel discussie hun betoog. Pas na drie kwartier stond het eerste Tweede Kamerlid bij de interruptiemicrofoon. BBB-leider Caroline van der Plas vroeg Mirjam Bikker van de ChristenUnie of ze landbouwonderwerpen ook niet meer wil behandelen voor de verkiezingen. Andere partijen willen dat, tot onvrede van BBB.
5 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - VVD, D66 en JA21 kruipen in zeteltal naar elkaar toe in een nieuwe peiling van Ipsos I&O. De drie liberale partijen staan ongeveer op gelijke hoogte, nu de VVD is gezakt naar 14 virtuele zetels (nu 24 in de Kamer). De sociaalliberale D66 stijgt naar 13 zetels (nu 9) en het conservatief-liberale JA21 volgt met 12 zetels. De partij van de huidige eenling Joost Eerdmans blijft flink in de lift met weer 3 zetels erbij sinds begin september.
17 uur geleden