VVD blijft de grootste, maar D66 is de grote winnaar
DEN HAAG (ANP) - De liberalen winnen de verkiezingen. De VVD van Mark Rutte wordt opnieuw de grootste partij. Maar de nieuwe D66-leider Sigrid Kaag is met een verrassende winst van 8 zetels de grote winnaar. De partij behaalt 27 zetels, het grootste aantal ooit. Verder verliezen linkse partijen en winnen rechtse partijen, aldus de exitpoll van Ipsos in opdracht van de NOS.
Rutte wint 3 zetels en komt uit op 36 zetels. Hij kan aan de slag gaan om zijn vierde kabinet te formeren. Daarbij zal hij eerst met D66 om de tafel gaan zitten. Ook andere partijleiders verklaarden al dat deze beide winnaars het voortouw moeten nemen bij de kabinetsformatie.
Vooraf verklaarde de VVD-leider in elk geval te willen optrekken met het CDA. Maar de partij van Wopke Hoekstra staat in de exitpoll op een verlies van 5 zetels. Hoekstra noemde de uitslag "zeer teleurstellend" en beaamt dat zijn partij bescheidenheid past na deze afstraffing.
Klimaatramp
Rutte zal in de formatie meer rekening moeten houden met de wensen van de sociaal-liberalen dan bij de formatie in 2017. Het beleid moet "progressiever, eerlijker en groener" dan de afgelopen vier jaar, verklaarde Kaag direct. Zij noemt met name de "klimaatramp", en investeringen in onderwijs en woningen als onderwerpen die niet langer kunnen wachten.
Een nieuwe kabinet kan al bestaan uit drie partijen. In de exitpoll hebben VVD, CDA en D66 samen een meerderheid van 77 zetels. De gekozen lijsttrekkers komen donderdagmiddag samen bij Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib om een verkenner aan te wijzen. Die komt normaal uit de grootste partij. De verkenner gaat met alle partijen praten en daarna kijken welke coalitie mogelijk is.
Linkse partijen
De voorlopige uitslag is een bittere pil voor de linkse partijen. SP en GroenLinks verloren elk 6 zetels en komen uit op 8 zetels. De partijleiders Jesse Klaver van GroenLinks en Lilian Marijnissen van SP denken er niet aan om op te stappen. De PvdA van Lilianne Ploumen verliest niets maar wint ook niets; ze blijft op 9 zetels.
Zowel Klaver als Ploumen sluit regeringsdeelname niet op voorhand uit. De leider van GroenLinks vindt dat "iedere partij verantwoordelijkheid moet nemen". Voor zijn collega van de PvdA is het belangrijkste: "waar kan ik het beste voor de belangen van mijn kiezers opkomen".
Verzet tegen coronamaatregelen
Op de rechterflank is er forse winst voor Forum voor Democratie. De partij gaat in de peiling van 2 naar 8 zetels. De partij implodeerde nog kort geleden, maar dat heeft Thierry Baudet geen kwaad gedaan. Hij profileerde zich tijdens de campagne, waarbij hij als enige partij het land doortrok in coronatijd, vooral met zijn verzet tegen de coronamaatregelen.
Nieuw in de Kamer wordt volgens de exitpoll JA21 van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Deze afscheiding van Forum voor Democratie verraste met 3 zetels. De PVV verloor 3 zetels en komt op 17. Geert Wilders vindt het desondanks een "prachtig resultaat" en verklaarde alvast "keihard oppositie" te gaan voeren tegen VVD en D66.
Volt
Een andere grote nieuwkomer is het progressieve en pro-Europese Volt met 3 zetels. De BoerBurgerBeweging en BIJ1 van Sylvana Simons mogen volgens de exitpoll hopen op elk 1 zetel. Bij de kleinere partijen zakt DENK van 3 naar 2 zetels en 50PLUS gaat terug van 4 naar 1 zetel. De partij voor de Dieren blijft op 5 zetels staan. Dat geldt ook voor de SGP met 3 zetels.
Er komen volgens de exitpoll zeventien partijen in de Tweede Kamer, dat zijn er vier meer dan in 2017. Het is geen record. Ook na de verkiezingen van 1918 zaten er zoveel partijen in de Kamer. Daarna is het nooit meer voorgekomen dat zoveel partijen de Kamer bevolkten.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Bewindspersonen die bij verkiezingen een Tweede Kamerzetel veroveren, zouden in het parlement tijdelijk vervangen moeten worden zolang ze nog in een demissionair kabinet zitten. Nu vervullen de betrokkenen een dubbele functie, omdat ze als parlementariër al worden geïnstalleerd terwijl ze ook nog bewindspersoon zijn tijdens de formatieperiode. Het kabinet wil een vervangingsregeling voor deze demissionaire bestuursperiode maken, schrijft minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken, NSC) vrijdag in een Kamerbrief.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Verenigde Staten zijn niet langer een bondgenoot, maar een rivaal van Europa geworden. Dat vindt Volt-leider Laurens Dassen. In zijn Europalezing vergelijkt hij het Amerika onder president Donald Trump met Duitsland uit de jaren 30 van de vorige eeuw.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De PVV-ministers scharen zich achter de brief van minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) waarin hij een onderzoek eist naar schending van een EU-verdrag door Israël. "Het kabinet heeft het vanochtend onderschreven", zei premier Dick Schoof vrijdag na de ministerraad.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Buitenlandminister Caspar Veldkamp heeft zijn collega-ministers beloofd hen voortaan "goed te informeren" over zijn beleidsbeslissingen. Dat heeft de NSC-bewindsman gezegd na afloop van de ministerraad. Hij kreeg kritische vragen vanuit het PVV-smaldeel in het kabinet over zijn openlijke kritiek op het optreden van Israël in de Gazastrook.
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Asielminister Marjolein Faber wil bezuinigen op het activiteitenbudget voor asielzoekers. Dat zei ze vrijdag na de ministerraad naar aanleiding van het geannuleerde Efteling-uitje voor jonge asielzoekers. "Overal waar ik kan bezuinigen zal ik dat zeker doen", zegt de PVV-bewindsvrouw. Nu moet dus de pot voor activiteiten bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) eraan geloven.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Buitenlandminister Caspar Veldkamp wil nog niet ingaan op Oekraïense beschuldigingen van spionage aan het adres van EU- en NAVO-lidstaat Hongarije. Hij sprak na afloop van de wekelijkse ministerraad van "hele zorgelijke berichten", maar wil eerst laten uitzoeken wat ervan klopt.
12 uur geleden
OSLO (ANP) - Met de militaire parade en het machtsvertoon in Moskou vrijdag probeert Rusland "imperialisme te ontplooien", zegt defensieminister Ruben Brekelmans. Hij is liever bij de top van Noord-Europese landen in Oslo, waar "bondgenoten en vrienden de vrijheid in Europa versterken".
14 uur geleden