Verkenningschaos zorgt voor ongekende situatie
DEN HAAG (ANP) - De abrupt onderbroken verkenning leidt tot een nooit eerder vertoonde politieke situatie. Naar verwachting volgt woensdag een uniek Kamerdebat met de opgestapte verkenners, die zich moeten verantwoorden voor omstreden informatie die per ongeluk uitlekte via een foto. Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) zullen in de grote vergaderzaal letterlijk tegenover de andere hoofdrolspelers in de verkenning staan.
Vlak voor het debat zijn namelijk ook demissionair premier en VVD-leider Mark Rutte, vijf ministers en drie staatssecretarissen zelf beëdigd als Tweede Kamerlid. Net als Rutte zijn twee ministers ook partijleider: Sigrid Kaag (D66) en Wopke Hoekstra (CDA).
Deze tijdelijke dubbelrol van demissionair ministers is gebruikelijk en duurt tot een nieuw kabinet is gevormd. Deze bewindspersonen stemmen mee als Tweede Kamerlid en tegelijk moeten zij tegenover diezelfde Kamer hun beleid verdedigen. Normaliter behandelen beide Kamers in deze demissionaire periode dan ook geen politiek gevoelige zaken.
Opheldering
Door de geklapte verkenning is dat ditmaal volstrekt anders. Oud-verkenners Jorritsma en Ollongren zitten in het kabinetsvak en zullen op verzoek van de Kamer opheldering geven over hun uitgelekte aantekeningen. Vooral de opmerking achter de naam van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt - functie elders - leidde tot grote verontwaardiging. Niet duidelijk is wie dit punt heeft ingebracht en waarom. Zowel Rutte, Kaag als Hoekstra ontkent. De oude verkenners en hun opvolgers hebben al aangegeven dat het sowieso onjuist was om individuele Kamerleden in een verkenning te betrekken.
Nog niet alle fracties weten wie van hen de verkenners aan de tand gaan voelen. Mark Rutte zal als fractievoorzitter het debat zelf gaan doen, evenals onder andere Lilian Marijnissen (SP), Lilianne Ploumen (PvdA) en Jesse Klaver (GL), zeggen hun woordvoerders.
Informateur
Het huidige systeem van de verkenning - als voorbereiding op de formatie - is vrij nieuw. Sinds 2012 zijn er verkenners en die werken in opdracht van de Tweede Kamer. Tot 2010 was deze eerste ronde een taak van de koningin, maar die werkwijze was te ondoorzichtig, vond het parlement. Sindsdien voert een verkenner of verkenners - aangedragen door de grootste partij - de eerste gesprekken. Daarna brengt de verkenner verslag uit aan de Kamer, die daarover met hem of haar in debat gaat. In 2012 was dit Henk Kamp en in 2017 Edith Schippers (beiden VVD).
Als de Kamer akkoord gaat met de voorgestelde koers, wordt ook direct een informateur aangewezen. Die gaat met de beoogde coalitiepartijen de onderhandelingen inhoudelijk voeren. Als er zicht komt op een breed politiek draagvlak voor beleid en op een coalitie, wordt opnieuw verslag uitgebracht aan de Kamer en komt er een formateur. Dit is meestal de toekomstige premier, die in deze fase het kabinet in elkaar zet.
Door het echec loopt de vorming van een nieuwe coalitie zeker anderhalve week vertraging op. De nieuwe verkenners Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) gaan pas ná het debat weer met alle zeventien lijsttrekkers om tafel. Ze willen een hele nieuwe start maken, onder meer om het vertrouwen te herstellen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - "We staan naast de wereldwijde Joodse gemeenschap en blijven strijden tegen antisemitisme en haat", laat demissionair premier Dick Schoof op X weten in een nieuwe reactie op de aanslag op een chanoekaviering op het strand in de Australische stad Sydney. Bij de schietpartij vielen zondag twaalf doden, onder wie een van de daders. Een tweede dader raakte zwaargewond.
14 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair premier Dick Schoof heeft de Australische ambtgenoot Anthony Albanese zijn steun betuigd na de schietpartij in Sydney. Dat gebeurde bij het populaire strand Bondi Beach. Daar vond ook een Chanoeka-viering plaats. Er vielen zeker tien doden en elf gewonden. Schoof spreekt van een "zwarte dag voor Australië".
17 uur geleden
BUSSUM (ANP) - De VVD heeft geld nodig. Een manier om het op te lossen is volgens het hoofdbestuur een afdracht vragen aan de politieke bestuurders van de partij. Tijdens de algemene ledenvergadering in Bussum zaterdag bleek uit een peiling onder de aanwezige leden dat zij vooral willen inzetten op werving van nieuwe leden.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - De Eerste en Tweede Kamer krijgen een half jaar de tijd om het wetsvoorstel over het EU-migratiepact te behandelen, voordat dit op 12 juni 2026 in werking treedt. Demissionair asielminister David van Weel (VVD) meldde vrijdag dat het voorstel naar de Tweede Kamer wordt gestuurd en verzocht om de behandeling "prioriteit" te geven. Normaal gesproken duurt een wetsbehandeling veel langer.
2 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair minister Robert Tieman van Infrastructuur en Waterstaat bespreekt alternatieven voor de bezuiniging op infrastructuur die bij Prinsjesdag is doorgevoerd, zei hij vrijdag na de ministerraad. Hij wil met het ministerie van Financiën zoeken naar manieren om te voorkomen dat zijn ministerie "disproportioneel zwaar wordt geraakt".
2 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - Staatssecretaris Thierry Aartsen (Openbaar Vervoer, VVD) denkt dat het "verstandig" is om meer geld te steken in het spoor, maar vindt het aan het volgende kabinet om daarover te besluiten. Donderdag meldde ProRail dat de spoorbeheerder de komende jaren steeds vaker alleen noodzakelijk onderhoud kan plegen. Maar voor klussen om het spoor 'toekomstklaar' te maken is geen budget.
2 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - Een coalitie met D66, CDA, VVD en JA21 is momenteel het meest realistische scenario voor Henri Bontenbal. Dat zei de CDA-leider na besprekingen met D66, VVD en de nieuwe informateur Rianne Letschert. Hij benadrukte dat de gesprekken nog lopen, maar dat hij verwacht dat er eerst naar JA21 wordt gekeken en dus niet naar GroenLinks-PvdA.
2 dagen geleden