Verkenningschaos zorgt voor ongekende situatie
DEN HAAG (ANP) - De abrupt onderbroken verkenning leidt tot een nooit eerder vertoonde politieke situatie. Naar verwachting volgt woensdag een uniek Kamerdebat met de opgestapte verkenners, die zich moeten verantwoorden voor omstreden informatie die per ongeluk uitlekte via een foto. Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) zullen in de grote vergaderzaal letterlijk tegenover de andere hoofdrolspelers in de verkenning staan.
Vlak voor het debat zijn namelijk ook demissionair premier en VVD-leider Mark Rutte, vijf ministers en drie staatssecretarissen zelf beëdigd als Tweede Kamerlid. Net als Rutte zijn twee ministers ook partijleider: Sigrid Kaag (D66) en Wopke Hoekstra (CDA).
Deze tijdelijke dubbelrol van demissionair ministers is gebruikelijk en duurt tot een nieuw kabinet is gevormd. Deze bewindspersonen stemmen mee als Tweede Kamerlid en tegelijk moeten zij tegenover diezelfde Kamer hun beleid verdedigen. Normaliter behandelen beide Kamers in deze demissionaire periode dan ook geen politiek gevoelige zaken.
Opheldering
Door de geklapte verkenning is dat ditmaal volstrekt anders. Oud-verkenners Jorritsma en Ollongren zitten in het kabinetsvak en zullen op verzoek van de Kamer opheldering geven over hun uitgelekte aantekeningen. Vooral de opmerking achter de naam van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt - functie elders - leidde tot grote verontwaardiging. Niet duidelijk is wie dit punt heeft ingebracht en waarom. Zowel Rutte, Kaag als Hoekstra ontkent. De oude verkenners en hun opvolgers hebben al aangegeven dat het sowieso onjuist was om individuele Kamerleden in een verkenning te betrekken.
Nog niet alle fracties weten wie van hen de verkenners aan de tand gaan voelen. Mark Rutte zal als fractievoorzitter het debat zelf gaan doen, evenals onder andere Lilian Marijnissen (SP), Lilianne Ploumen (PvdA) en Jesse Klaver (GL), zeggen hun woordvoerders.
Informateur
Het huidige systeem van de verkenning - als voorbereiding op de formatie - is vrij nieuw. Sinds 2012 zijn er verkenners en die werken in opdracht van de Tweede Kamer. Tot 2010 was deze eerste ronde een taak van de koningin, maar die werkwijze was te ondoorzichtig, vond het parlement. Sindsdien voert een verkenner of verkenners - aangedragen door de grootste partij - de eerste gesprekken. Daarna brengt de verkenner verslag uit aan de Kamer, die daarover met hem of haar in debat gaat. In 2012 was dit Henk Kamp en in 2017 Edith Schippers (beiden VVD).
Als de Kamer akkoord gaat met de voorgestelde koers, wordt ook direct een informateur aangewezen. Die gaat met de beoogde coalitiepartijen de onderhandelingen inhoudelijk voeren. Als er zicht komt op een breed politiek draagvlak voor beleid en op een coalitie, wordt opnieuw verslag uitgebracht aan de Kamer en komt er een formateur. Dit is meestal de toekomstige premier, die in deze fase het kabinet in elkaar zet.
Door het echec loopt de vorming van een nieuwe coalitie zeker anderhalve week vertraging op. De nieuwe verkenners Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) gaan pas ná het debat weer met alle zeventien lijsttrekkers om tafel. Ze willen een hele nieuwe start maken, onder meer om het vertrouwen te herstellen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Dit jaar maakt het demissionaire kabinet nog eens 5 miljoen euro vrij om de humanitaire nood te lenigen in Soedan. Staatssecretaris Aukje de Vries (Ontwikkelingshulp, VVD) kwam daarmee de Tweede Kamer tegemoet, die om extra steun had gevraagd.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - De nieuwe informateur Rianne Letschert wil de komende weken opnieuw vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en uitvoeringsinstanties uitnodigen. Ook verwacht zij alle fractievoorzitters in de Tweede Kamer te spreken. Zij heeft tot 30 januari de tijd om met D66, CDA en VVD de basis te leggen voor een regeerakkoord.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Oud-informateur Sybrand Buma vindt de inhoudelijke verschillen tussen D66, CDA, VVD, GroenLinks-PvdA en JA21 "overbrugbaar". Dat was zijn conclusie na een gesprek dat hij vorige week had met de vijf partijleiders, toen de kabinetsformatie vast leek te lopen op onderlinge blokkades.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Nederlandse baby's krijgen ook in de toekomst niet vlak na de geboorte een injectie met vitamine K. Demissionair staatssecretaris Judith Tielen, die over jeugd- en preventiebeleid gaat, heeft dat aan de Tweede Kamer laten weten. Ze legt daarmee een wetenschappelijk onderbouwd advies van de Gezondheidsraad naast zich neer. In een brief aan de Kamer legt Tielen uit dat ze niet anders kan, omdat verloskundigenorganisatie KNOV het voorstel niet ziet zitten.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Volgens Henri Bontenbal is er "een andere politieke cultuur nodig", herhaalde hij nog eens in het debat over de formatie. "Daar moeten we allemaal aan werken, en dan geldt dat ook voor de VVD," zei de CDA-leider.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Jesse Klaver van GroenLinks-PvdA verwacht dat het tot veel "onzekerheid" leidt als de gesprekken tussen D66, CDA en VVD in de volgende fase van de formatie uitmonden in een minderheidskabinet. "En voordat je het weet, krijgt de oppositie hier breed de schuld van deze onzekerheid. En die verantwoordelijkheid, die zullen we niet op ons nemen", waarschuwt de linkse partijleider bij het debat over het verslag van informateur Sybrand Buma.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - De ChristenUnie en de SGP vroegen D66-leider Rob Jetten woensdag bij het debat over de formatie om "zelfbeheersing" met onderwijsvrijheid. Hierover is dinsdag opnieuw discussie ontstaan, nadat een Kamermeerderheid en ook D66 voor een motie van de VVD hadden gestemd, tot onvrede van de christelijke partijen. Hierin werd opgeroepen om het grondrecht om onderwijs te geven dat aansluit bij de eigen levensbeschouwing, nooit ten koste te laten gaan van de gelijke behandeling van leerlingen.
1 dag geleden