Verkenningschaos zorgt voor ongekende situatie
DEN HAAG (ANP) - De abrupt onderbroken verkenning leidt tot een nooit eerder vertoonde politieke situatie. Naar verwachting volgt woensdag een uniek Kamerdebat met de opgestapte verkenners, die zich moeten verantwoorden voor omstreden informatie die per ongeluk uitlekte via een foto. Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) zullen in de grote vergaderzaal letterlijk tegenover de andere hoofdrolspelers in de verkenning staan.
Vlak voor het debat zijn namelijk ook demissionair premier en VVD-leider Mark Rutte, vijf ministers en drie staatssecretarissen zelf beëdigd als Tweede Kamerlid. Net als Rutte zijn twee ministers ook partijleider: Sigrid Kaag (D66) en Wopke Hoekstra (CDA).
Deze tijdelijke dubbelrol van demissionair ministers is gebruikelijk en duurt tot een nieuw kabinet is gevormd. Deze bewindspersonen stemmen mee als Tweede Kamerlid en tegelijk moeten zij tegenover diezelfde Kamer hun beleid verdedigen. Normaliter behandelen beide Kamers in deze demissionaire periode dan ook geen politiek gevoelige zaken.
Opheldering
Door de geklapte verkenning is dat ditmaal volstrekt anders. Oud-verkenners Jorritsma en Ollongren zitten in het kabinetsvak en zullen op verzoek van de Kamer opheldering geven over hun uitgelekte aantekeningen. Vooral de opmerking achter de naam van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt - functie elders - leidde tot grote verontwaardiging. Niet duidelijk is wie dit punt heeft ingebracht en waarom. Zowel Rutte, Kaag als Hoekstra ontkent. De oude verkenners en hun opvolgers hebben al aangegeven dat het sowieso onjuist was om individuele Kamerleden in een verkenning te betrekken.
Nog niet alle fracties weten wie van hen de verkenners aan de tand gaan voelen. Mark Rutte zal als fractievoorzitter het debat zelf gaan doen, evenals onder andere Lilian Marijnissen (SP), Lilianne Ploumen (PvdA) en Jesse Klaver (GL), zeggen hun woordvoerders.
Informateur
Het huidige systeem van de verkenning - als voorbereiding op de formatie - is vrij nieuw. Sinds 2012 zijn er verkenners en die werken in opdracht van de Tweede Kamer. Tot 2010 was deze eerste ronde een taak van de koningin, maar die werkwijze was te ondoorzichtig, vond het parlement. Sindsdien voert een verkenner of verkenners - aangedragen door de grootste partij - de eerste gesprekken. Daarna brengt de verkenner verslag uit aan de Kamer, die daarover met hem of haar in debat gaat. In 2012 was dit Henk Kamp en in 2017 Edith Schippers (beiden VVD).
Als de Kamer akkoord gaat met de voorgestelde koers, wordt ook direct een informateur aangewezen. Die gaat met de beoogde coalitiepartijen de onderhandelingen inhoudelijk voeren. Als er zicht komt op een breed politiek draagvlak voor beleid en op een coalitie, wordt opnieuw verslag uitgebracht aan de Kamer en komt er een formateur. Dit is meestal de toekomstige premier, die in deze fase het kabinet in elkaar zet.
Door het echec loopt de vorming van een nieuwe coalitie zeker anderhalve week vertraging op. De nieuwe verkenners Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) gaan pas ná het debat weer met alle zeventien lijsttrekkers om tafel. Ze willen een hele nieuwe start maken, onder meer om het vertrouwen te herstellen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer heeft dinsdag meerdere moties aangenomen waarin staat dat Nederland de Amerikaanse militaire acties in het Caribisch gebied niet moet steunen. De Kamer wil niet dat Nederland militaire steun biedt, helpt bij de voorbereidingen of inlichtingen deelt met de Verenigde Staten. Ook heeft de Kamer militaire steun voor het Caribische deel van het koninkrijk uitgesproken.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer wil nog deze week in debat met de ministers Femke Wiersma (Landbouw, BBB), Robert Tieman (Infrastructuur, BBB) en staatssecretaris Thierry Aartsen (Milieu, VVD) over mestregels. Vorige week kwam naar buiten dat tussen deze drie demissionaire bewindspersonen een conflict is ontstaan over mestregels die vanaf 1 januari 2026 moeten ingaan. Of het plan nog voor de kerstvakantie in het kabinet wordt besproken, is onzeker.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De oprichting van de commissie die de schadeclaims van Oekraïners gaat beoordelen is een "duidelijke boodschap" richting Rusland, zei demissionair premier Dick Schoof bij de conferentie hierover in Den Haag. "Dat nadat de vrede is bereikt, gerechtigheid zijn beloop moet krijgen."
18 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Geert Wilders heeft na de toespraak van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky herhaald dat de PVV geen financiële steun meer aan Oekraïne wil geven. Hij zei ook dat Oekraïne wat hem betreft nooit lid mag worden van de NAVO en de Europese Unie.
18 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66, VVD en CDA moeten 30 januari ook een akkoord hebben over financiën. Dat heeft informateur Rianne Letschert gezegd nadat ze zondagavond en maandag gesprekken heeft begeleid tussen de drie partijen op landgoed De Zwaluwenberg.
1 dag geleden
HILVERSUM (ANP) - Het vertrouwen tussen de partijleiders van D66, VVD en CDA is volgens henzelf gegroeid met hun overleg op landgoed De Zwaluwenberg. Dat benadrukten ze alle drie toen ze na een overleg met overnachting naar buiten kwamen. Over wat er inhoudelijk is besproken, wilden ze niets kwijt.
1 dag geleden
SCHIPHOL (ANP) - Premier Dick Schoof is "positief gestemd" over de onderhandelingen tussen Oekraïne en de Verenigde Staten over een einde aan de oorlog, waarbij hij maandagavond aanschuift. Hij hoort dat de besprekingen goed verlopen "en ik hoop dat we dat vanavond ook met elkaar kunnen afronden", zei Schoof voor vertrek naar Berlijn.
1 dag geleden