Verkenningschaos zorgt voor ongekende situatie
DEN HAAG (ANP) - De abrupt onderbroken verkenning leidt tot een nooit eerder vertoonde politieke situatie. Naar verwachting volgt woensdag een uniek Kamerdebat met de opgestapte verkenners, die zich moeten verantwoorden voor omstreden informatie die per ongeluk uitlekte via een foto. Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) zullen in de grote vergaderzaal letterlijk tegenover de andere hoofdrolspelers in de verkenning staan.
Vlak voor het debat zijn namelijk ook demissionair premier en VVD-leider Mark Rutte, vijf ministers en drie staatssecretarissen zelf beëdigd als Tweede Kamerlid. Net als Rutte zijn twee ministers ook partijleider: Sigrid Kaag (D66) en Wopke Hoekstra (CDA).
Deze tijdelijke dubbelrol van demissionair ministers is gebruikelijk en duurt tot een nieuw kabinet is gevormd. Deze bewindspersonen stemmen mee als Tweede Kamerlid en tegelijk moeten zij tegenover diezelfde Kamer hun beleid verdedigen. Normaliter behandelen beide Kamers in deze demissionaire periode dan ook geen politiek gevoelige zaken.
Opheldering
Door de geklapte verkenning is dat ditmaal volstrekt anders. Oud-verkenners Jorritsma en Ollongren zitten in het kabinetsvak en zullen op verzoek van de Kamer opheldering geven over hun uitgelekte aantekeningen. Vooral de opmerking achter de naam van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt - functie elders - leidde tot grote verontwaardiging. Niet duidelijk is wie dit punt heeft ingebracht en waarom. Zowel Rutte, Kaag als Hoekstra ontkent. De oude verkenners en hun opvolgers hebben al aangegeven dat het sowieso onjuist was om individuele Kamerleden in een verkenning te betrekken.
Nog niet alle fracties weten wie van hen de verkenners aan de tand gaan voelen. Mark Rutte zal als fractievoorzitter het debat zelf gaan doen, evenals onder andere Lilian Marijnissen (SP), Lilianne Ploumen (PvdA) en Jesse Klaver (GL), zeggen hun woordvoerders.
Informateur
Het huidige systeem van de verkenning - als voorbereiding op de formatie - is vrij nieuw. Sinds 2012 zijn er verkenners en die werken in opdracht van de Tweede Kamer. Tot 2010 was deze eerste ronde een taak van de koningin, maar die werkwijze was te ondoorzichtig, vond het parlement. Sindsdien voert een verkenner of verkenners - aangedragen door de grootste partij - de eerste gesprekken. Daarna brengt de verkenner verslag uit aan de Kamer, die daarover met hem of haar in debat gaat. In 2012 was dit Henk Kamp en in 2017 Edith Schippers (beiden VVD).
Als de Kamer akkoord gaat met de voorgestelde koers, wordt ook direct een informateur aangewezen. Die gaat met de beoogde coalitiepartijen de onderhandelingen inhoudelijk voeren. Als er zicht komt op een breed politiek draagvlak voor beleid en op een coalitie, wordt opnieuw verslag uitgebracht aan de Kamer en komt er een formateur. Dit is meestal de toekomstige premier, die in deze fase het kabinet in elkaar zet.
Door het echec loopt de vorming van een nieuwe coalitie zeker anderhalve week vertraging op. De nieuwe verkenners Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) gaan pas ná het debat weer met alle zeventien lijsttrekkers om tafel. Ze willen een hele nieuwe start maken, onder meer om het vertrouwen te herstellen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Informateur Sybrand Buma ziet "geen werkbare meerderheidsvariant" voor een mogelijke coalitie. Ook een minderheidscoalitie met voldoende steun om "aan het werk te gaan" ziet hij niet, zei hij donderdag na afloop van gesprekken met partijleiders.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Binnenkort gaat de Tweede Kamer in debat over het plan om een illegaal verblijf in Nederland strafbaar te stellen. Aan het begin van de zomer leidde het tot veel discussie toen de PVV dit wilde toevoegen aan een nieuwe strenge asielwet, en een Kamermeerderheid daarmee instemde. Het debat gaat over een aanpassing die demissionair asielminister David van Weel (VVD) voorstelt om tegemoet te komen aan de zorgen hierover.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Geert Wilders ziet "in geen enkel geval" voor zich dat de PVV steun zal verlenen aan een kabinet met D66 en CDA op basis van hun formatiestuk. Hij heeft geen goed woord over voor de plannen die de twee partijen dinsdag bekendmaakten.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - VVD-leider Dilan Yeşilgöz blijft erbij dat zij alleen in een "centrumrechts" kabinet stapt en ze blijft GroenLinks-PvdA uitsluiten. "Dat gaat niet veranderen", zei ze na afloop van een gesprek met informateur Sybrand Buma. Ze zei dat samenwerking met die partij "op basis van de inhoud" niet mogelijk zou zijn. Ook zou het niet voldoen aan de wens van "de kiezer".
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Tweede Kamerlid Ingrid Coenradie van JA21 heeft scherpe kritiek op het vonnis dat de rechtbank in Rotterdam vorige week uitsprak tegen de pleegouders van een meisje in Vlaardingen. Zij kregen celstraffen van acht jaar opgelegd voor onder meer het opsluiten van het meisje. Tijdens een Kamerdebat zei de politica dat die uitspraak "de plank zo grandioos misslaat dat je je afvraagt wie van al deze zogeheten deskundigen in vredesnaam nog enig besef heeft van realiteit".
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver zou het een "cruciale fout" vinden als D66 en CDA op basis van hun formatiestuk gaan onderhandelen over een minderheidskabinet. Daarmee zouden zij het "blokkeergedrag" van de VVD belonen, zei hij na afloop van een gesprek met informateur Sybrand Buma.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wil dat drones niet tot ongeveer 15, maar tot 5 kilometer van passagiersvliegvelden mogen komen zonder toestemming van luchtverkeersleiders. De nieuwe regels gaan naar verwachting in de loop van volgend jaar in.
11 uur geleden