'Swing states' kunnen koers VS van de komende jaren bepalen
WASHINGTON (ANP) - De meeste stemmen krijgen en toch de presidentverkiezingen verliezen. Het kan in de Verenigde Staten en het overkwam Hillary Clinton, de tegenstander van Donald Trump in 2016. Zij kreeg zo'n 2,9 miljoen stemmen meer. De strijd om het presidentschap draait ook dit jaar niet alleen om het winnen van de gunst van de meeste kiezers, maar ook vooral om het veroveren van strategisch belangrijke staten. Kiezers in de zogenoemde 'swing states' hebben grote invloed op wie er straks in het Witte Huis zit: Trump of zijn Democratische uitdager Joe Biden.
Dat de stem van sommige kiezers belangrijker kan zijn dan die van anderen, komt doordat de president niet direct wordt gekozen. Elke staat heeft een bepaald aantal kiesmannen. Het Kiescollege van de in totaal 538 kiesmannen kiest uiteindelijk de president. In vrijwel alle staten geldt het 'winner-take-all-principe': de kandidaat die de meeste stemmen in een staat krijgt, krijgt ook alle kiesmannen van die staat achter zich.
In sommige staten staat de uitslag vrijwel vast. New York en Californië gingen de afgelopen decennia steevast naar de Democraten. Zuidelijke staten als Mississippi en Alabama gelden als Republikeinse bolwerken. De staten die in de laatste verkiezingen niet telkens naar dezelfde partij zijn gegaan - de 'swing states' - gaan mogelijk de doorslag geven. Het gaat om staten als Florida (29 kiesmannen), Pennsylvania (20), Ohio (18), Michigan (16) en North Carolina (15), Arizona (11) en Wisconsin (10).
Verkiezingen Trump-Clinton
Het Amerikaanse kiesstelsel kan leiden tot een situatie waarin een kandidaat wel de meerderheid van de stemmen krijgt, maar niet een meerderheid aan kiesmannen. Clinton kreeg verreweg de meeste stemmen in staten als Californië en New York, maar die leverden haar evenveel kiesmannen op als wanneer ze nipt had gewonnen. Trump stelde daar krappe overwinningen tegenover in staten als Pennsylvania, Michigan en Wisconsin en kreeg alle kiesmannen uit die staten. Hoewel Clinton landelijk bijna 66 miljoen stemmen (48,2 procent) kreeg tegen bijna 63 miljoen (46,1 procent) voor Trump, bleef voor de Democraten de teller wat betreft kiesmannen steken op 232. Trump kreeg er 306.
Dat een 'swing state' de doorslag kan geven, bleek ook in 2000. Toen versloeg George W. Bush de Democraat Al Gore met 271 tegen 266 kiesmannen nadat Bush met enkele honderden stemmen verschil de staat Florida had gewonnen. Gore kreeg landelijk een half miljoen stemmen meer dan zijn Republikeinse rivaal, maar verloor toch. Het was de eerste keer sinds 1888 dat de kandidaat met de meeste stemmen niet de meeste kiesmannen kreeg.
Ook staten die niet als 'swing state' worden gezien, kunnen veranderen van politieke kleur. In Texas (38 kiesmannen) speelt bijvoorbeeld mee dat de Spaanstalige minderheid daar een steeds groter deel van de bevolking uitmaakt. In de laatste Senaatsverkiezing in 2018 wist de jonge Democraat Beto O'Rourke er bijna de Republikeinse senator Ted Cruz te verslaan. Een nederlaag in een staat als Texas zou dan ook zomaar Trumps lot kunnen bezegelen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Onderwijsminister Eppo Bruins zou eigenlijk meer geld willen uitgeven aan onderzoek en innovatie, maar dat is door de krappe overheidsfinanciën volgens hem niet mogelijk. Hij wil vasthouden aan de Europese norm dat de overheid en het bedrijfsleven 3 procent van de economie (bbp) in onderzoek en innovatie steken. Maar hij geeft toe dat die uit zicht blijft door de bezuinigingen van circa 1 miljard euro op hoger onderwijs. Dat leidde tijdens een debat over onderzoeks- en wetenschapsbeleid weer tot verbazing bij de oppositie.
19 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De lokale VVD-fracties in Den Haag, Leeuwarden, Alkmaar, Groningen en Enschede dringen er bij de NS op aan om voor maandag aangekondigde sit-in-acties op stations in hun gemeente in te perken waar mogelijk. Meerdere pro-Palestijnse actiegroepen zijn van plan op 7 oktober op zestien stations in het land een sit-in te houden. De VVD-politici vinden dat respectloos en onverdraagzaam, onder meer omdat het op die datum een jaar geleden is dat Hamas een dodelijke aanval uitvoerde in Israël. Ook vrezen zij dat reizigers zich onveilig voelen door de acties en dat looproutes worden geblokkeerd.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De coalitiepartijen steunen de bezuinigingen die onderwijsminister Eppo Bruins wil doorvoeren, maar ze willen wel weten hoe in het hoger onderwijs het geld precies wordt uitgegeven. In een debat verwezen PVV en VVD naar een opiniestuk van een hoogleraar die stelde dat slechts een derde van het budget wordt besteed aan onderzoek en onderwijs. De rest zou gaan naar ondersteunende zaken. Als dat klopt, dan vindt de VVD dat "onwenselijk", zei Kamerlid Claire Martens-America.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De AIVD en MIVD vinden "het zeer waarschijnlijk" dat een ander land achter de recente grote politiehack zit. De inlichtingen- en veiligheidsdiensten hebben de politie daarover geïnformeerd, meldt justitieminister David van Weel in een Kamerbrief. De politie heeft direct beveiligingsmaatregelen getroffen nadat ze hiervan op de hoogte was gesteld, schrijft hij.
19 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het nieuwe kabinet gaat niet aan de slag met een motie van de Tweede Kamer die vraagt om de Grondwet te wijzigen, zodat leden van het Koninklijk Huis inkomstenbelasting kunnen gaan betalen. De ontraden motie van D66'er Joost Sneller is al in januari aangenomen, maar nog nooit was er een officiële reactie opgekomen.
21 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Als het aan het kabinet ligt, mag PostNL er straks een dag langer over doen om brieven te bezorgen. De termijn gaat van maximaal 24 uur naar 48 uur. Een brief die op maandag op de bus gaat, moet - waarschijnlijk vanaf 2026 - uiterlijk op woensdag worden bezorgd, staat in het voorstel van minister Dirk Beljaarts van Economische Zaken. De bewindsman verbindt daar wel voorwaarden aan. PostNL moet zich verder wel aan de wettelijke regels houden, en krijgt geen financiële steun van de overheid. Voor medische post en rouwpost blijft gelden dat ze binnen een dag bezorgd moeten zijn.
21 uur geleden
LELYSTAD (ANP) - Premier Dick Schoof leek niet onder de indruk van Geert Wilders' waarschuwing dat de PVV mogelijk uit het kabinet stapt als er geen noodwet komt voor asielmaatregelen. Volgens hem hebben de partijleiders van coalitiepartijen "die vrije ruimte" om kritiek te hebben op het kabinet. "En die moeten ze ook volop benutten", zei Schoof tegenover RTL Nieuws tijdens een werkbezoek aan Lelystad. Verder wilde hij niks zeggen over de uitspraken van Wilders.
22 uur geleden