'Swing states' kunnen koers VS van de komende jaren bepalen
WASHINGTON (ANP) - De meeste stemmen krijgen en toch de presidentverkiezingen verliezen. Het kan in de Verenigde Staten en het overkwam Hillary Clinton, de tegenstander van Donald Trump in 2016. Zij kreeg zo'n 2,9 miljoen stemmen meer. De strijd om het presidentschap draait ook dit jaar niet alleen om het winnen van de gunst van de meeste kiezers, maar ook vooral om het veroveren van strategisch belangrijke staten. Kiezers in de zogenoemde 'swing states' hebben grote invloed op wie er straks in het Witte Huis zit: Trump of zijn Democratische uitdager Joe Biden.
Dat de stem van sommige kiezers belangrijker kan zijn dan die van anderen, komt doordat de president niet direct wordt gekozen. Elke staat heeft een bepaald aantal kiesmannen. Het Kiescollege van de in totaal 538 kiesmannen kiest uiteindelijk de president. In vrijwel alle staten geldt het 'winner-take-all-principe': de kandidaat die de meeste stemmen in een staat krijgt, krijgt ook alle kiesmannen van die staat achter zich.
In sommige staten staat de uitslag vrijwel vast. New York en Californië gingen de afgelopen decennia steevast naar de Democraten. Zuidelijke staten als Mississippi en Alabama gelden als Republikeinse bolwerken. De staten die in de laatste verkiezingen niet telkens naar dezelfde partij zijn gegaan - de 'swing states' - gaan mogelijk de doorslag geven. Het gaat om staten als Florida (29 kiesmannen), Pennsylvania (20), Ohio (18), Michigan (16) en North Carolina (15), Arizona (11) en Wisconsin (10).
Verkiezingen Trump-Clinton
Het Amerikaanse kiesstelsel kan leiden tot een situatie waarin een kandidaat wel de meerderheid van de stemmen krijgt, maar niet een meerderheid aan kiesmannen. Clinton kreeg verreweg de meeste stemmen in staten als Californië en New York, maar die leverden haar evenveel kiesmannen op als wanneer ze nipt had gewonnen. Trump stelde daar krappe overwinningen tegenover in staten als Pennsylvania, Michigan en Wisconsin en kreeg alle kiesmannen uit die staten. Hoewel Clinton landelijk bijna 66 miljoen stemmen (48,2 procent) kreeg tegen bijna 63 miljoen (46,1 procent) voor Trump, bleef voor de Democraten de teller wat betreft kiesmannen steken op 232. Trump kreeg er 306.
Dat een 'swing state' de doorslag kan geven, bleek ook in 2000. Toen versloeg George W. Bush de Democraat Al Gore met 271 tegen 266 kiesmannen nadat Bush met enkele honderden stemmen verschil de staat Florida had gewonnen. Gore kreeg landelijk een half miljoen stemmen meer dan zijn Republikeinse rivaal, maar verloor toch. Het was de eerste keer sinds 1888 dat de kandidaat met de meeste stemmen niet de meeste kiesmannen kreeg.
Ook staten die niet als 'swing state' worden gezien, kunnen veranderen van politieke kleur. In Texas (38 kiesmannen) speelt bijvoorbeeld mee dat de Spaanstalige minderheid daar een steeds groter deel van de bevolking uitmaakt. In de laatste Senaatsverkiezing in 2018 wist de jonge Democraat Beto O'Rourke er bijna de Republikeinse senator Ted Cruz te verslaan. Een nederlaag in een staat als Texas zou dan ook zomaar Trumps lot kunnen bezegelen.
Meer uit Politiek
LONDEN (ANP) - De vooral Europese bondgenoten die Oekraïne na een staakt-het-vuren willen beschermen zaten donderdag veel op één lijn met hun Amerikaanse gesprekspartners, constateert demissionair premier Dick Schoof. Hij zag bij een videovergadering van de zogenoemde coalitie van bereidwillige landen "brede overeenstemming dat de druk op Rusland verder opgevoerd moet worden". Voor het eerst schoven vertegenwoordigers van de Amerikaanse regering en kringen rond president Donald Trump aan.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair minister Eelco Heinen (Financiën) is blij met de nieuwe economische ramingen van het Centraal Planbureau (CPB). Die laten zien dat de economie ondanks alle geopolitieke spanningen blijft groeien, al gaat het wel langzamer dan eerder gedacht. Ook de nog altijd stijgende koopkracht stemt de VVD-bewindsman tevreden.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De helft van de Nederlanders heeft minder vertrouwen in de politiek na de val van het kabinet. Bij NSC-kiezers is de impact van de kabinetsval op het vertrouwen het grootst. Dit blijkt uit een enquête van Kieskompas en het ANP die is ingevuld door bijna 20.000 mensen.
2 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - Met extra belastingvrijstellingen wil de VVD een koopwoning voor meer mensen bereikbaar maken. Starters moeten wat de liberalen betreft tot 75.000 euro belastingvrij kunnen sparen voor de koop van een eigen woning. Ook wil de partij de mogelijkheden verruimen voor ouders om voor dit doel belastingvrij te schenken aan hun kinderen.
3 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - De petitie van GroenLinks-PvdA tegen de twee strenge asielwetten is ruim 110.000 keer ondertekend. De wetten kregen vorige week steun van een meerderheid van de Tweede Kamer. De opstellers roepen mensen op om de petitie te ondertekenen om de Eerste Kamer - die de wetten na de zomervakantie behandelt - op andere gedachten te brengen.
3 dagen geleden
PARAMARIBO (ANP) - In het Surinaamse parlement is Jennifer Simons (71) zondagmiddag gekozen tot president. Omdat er geen tegenkandidaat was, gebeurde dat zonder stemming. Gregory Rusland is gekozen tot vicepresident." Op 16 juli neemt Simons de leiding van het land officieel over van Chan Santokhi. Zij zal leiding geven aan een coalitie van zes partijen.
4 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair staatssecretaris Teun Struycken (Justitie, NSC) weet nog niet wat de strengere asielwet gaat betekenen voor het al nijpende cellentekort. De Tweede Kamer stemde na een chaotische dag in met de asielwet, waarin nu ook staat dat illegaliteit en hulp aan illegalen strafbaar zijn. Illegalen of helpers kunnen tot zes maanden celstraf krijgen, terwijl het kabinet vanwege het cellentekort nu al toestaat dat gevangenen tot twee weken eerder de cel mogen verlaten.
6 dagen geleden