'Swing states' kunnen koers VS van de komende jaren bepalen
WASHINGTON (ANP) - De meeste stemmen krijgen en toch de presidentverkiezingen verliezen. Het kan in de Verenigde Staten en het overkwam Hillary Clinton, de tegenstander van Donald Trump in 2016. Zij kreeg zo'n 2,9 miljoen stemmen meer. De strijd om het presidentschap draait ook dit jaar niet alleen om het winnen van de gunst van de meeste kiezers, maar ook vooral om het veroveren van strategisch belangrijke staten. Kiezers in de zogenoemde 'swing states' hebben grote invloed op wie er straks in het Witte Huis zit: Trump of zijn Democratische uitdager Joe Biden.
Dat de stem van sommige kiezers belangrijker kan zijn dan die van anderen, komt doordat de president niet direct wordt gekozen. Elke staat heeft een bepaald aantal kiesmannen. Het Kiescollege van de in totaal 538 kiesmannen kiest uiteindelijk de president. In vrijwel alle staten geldt het 'winner-take-all-principe': de kandidaat die de meeste stemmen in een staat krijgt, krijgt ook alle kiesmannen van die staat achter zich.
In sommige staten staat de uitslag vrijwel vast. New York en Californië gingen de afgelopen decennia steevast naar de Democraten. Zuidelijke staten als Mississippi en Alabama gelden als Republikeinse bolwerken. De staten die in de laatste verkiezingen niet telkens naar dezelfde partij zijn gegaan - de 'swing states' - gaan mogelijk de doorslag geven. Het gaat om staten als Florida (29 kiesmannen), Pennsylvania (20), Ohio (18), Michigan (16) en North Carolina (15), Arizona (11) en Wisconsin (10).
Verkiezingen Trump-Clinton
Het Amerikaanse kiesstelsel kan leiden tot een situatie waarin een kandidaat wel de meerderheid van de stemmen krijgt, maar niet een meerderheid aan kiesmannen. Clinton kreeg verreweg de meeste stemmen in staten als Californië en New York, maar die leverden haar evenveel kiesmannen op als wanneer ze nipt had gewonnen. Trump stelde daar krappe overwinningen tegenover in staten als Pennsylvania, Michigan en Wisconsin en kreeg alle kiesmannen uit die staten. Hoewel Clinton landelijk bijna 66 miljoen stemmen (48,2 procent) kreeg tegen bijna 63 miljoen (46,1 procent) voor Trump, bleef voor de Democraten de teller wat betreft kiesmannen steken op 232. Trump kreeg er 306.
Dat een 'swing state' de doorslag kan geven, bleek ook in 2000. Toen versloeg George W. Bush de Democraat Al Gore met 271 tegen 266 kiesmannen nadat Bush met enkele honderden stemmen verschil de staat Florida had gewonnen. Gore kreeg landelijk een half miljoen stemmen meer dan zijn Republikeinse rivaal, maar verloor toch. Het was de eerste keer sinds 1888 dat de kandidaat met de meeste stemmen niet de meeste kiesmannen kreeg.
Ook staten die niet als 'swing state' worden gezien, kunnen veranderen van politieke kleur. In Texas (38 kiesmannen) speelt bijvoorbeeld mee dat de Spaanstalige minderheid daar een steeds groter deel van de bevolking uitmaakt. In de laatste Senaatsverkiezing in 2018 wist de jonge Democraat Beto O'Rourke er bijna de Republikeinse senator Ted Cruz te verslaan. Een nederlaag in een staat als Texas zou dan ook zomaar Trumps lot kunnen bezegelen.
Meer uit Politiek
HILVERSUM (ANP) - D66-leider Rob Jetten is door WNL-programma Goedemorgen Nederland uitgeroepen tot politicus van het jaar. Hij leidde de sociaalliberalen naar een winst van zeventien zetels bij de verkiezingen en werd daarmee voor het eerst de grootste partij in de Tweede Kamer. Jetten kan de eerste premier van D66 worden.
33 minuten geleden
BRUSSEL (ANP) - Premier Dick Schoof is "buitengewoon tevreden" met de afspraak dat de EU 90 miljard euro leent om Oekraïne uit geldnood te helpen. Ook al is Nederland traditioneel huiverig voor gezamenlijke Europese leningen en kwam Schoof naar de EU-top in Brussel om de bevroren Russische tegoeden voor Oekraïne te gebruiken.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer wil pas weer debatteren over de aanpassing van de zogenoemde Wet betaalbare huur met een nieuw kabinet. Demissionair minister Mona Keijzer (Wonen, BBB) wil de wet die een maximale prijs bepaalt voor huur in het middensegment versoepelen.
10 uur geleden
BEMOWO PISKIE (ANP) - "Het pad van Oekraïne naar de NAVO is onomkeerbaar", benadrukt NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte op de NAVO-basis in het Poolse Bemowo Piskie. De NAVO-topman is daar om de eenheid binnen het militaire bondgenootschap en aan de oostflank van het NAVO-gebied kracht bij te zetten.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet en de NS spreken elkaar tegen over de bodycams die conducteurs krijgen. NS-conducteurs krijgen in januari bodycams, zei demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen (Openbaar Vervoer, VVD) in een debat over het spoor. De NS verwacht dat de bodycams eind maart of begin april worden geleverd en dat de eerste conducteurs ze rond de zomer inzetten.
19 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Een meerderheid in de Tweede Kamer ziet vaccinaties voor pluimvee als dé oplossing tegen de vogelgriep, maar vreest dat producten van gevaccineerde dieren in het buitenland momenteel nog niet worden geaccepteerd. Tijdens een Kamerdebat roepen het CDA en de VVD demissionair landbouwminister Femke Wiersma (BBB) op ervoor te zorgen dat de handelsbelemmeringen hiervoor worden opgeheven.
20 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66-leider Rob Jetten hoopt "ruim" voor 30 januari klaar te zijn met de inhoudelijke gesprekken tussen D66, VVD en CDA over een coalitieakkoord zodat "voldoende tijd" overblijft om te praten met andere partijen over een vorm van samenwerking. Dat zei Jetten donderdag voor aanvang van een nieuwe dag van formatieoverleg.
22 uur geleden