'Swing states' kunnen koers VS van de komende jaren bepalen
WASHINGTON (ANP) - De meeste stemmen krijgen en toch de presidentverkiezingen verliezen. Het kan in de Verenigde Staten en het overkwam Hillary Clinton, de tegenstander van Donald Trump in 2016. Zij kreeg zo'n 2,9 miljoen stemmen meer. De strijd om het presidentschap draait ook dit jaar niet alleen om het winnen van de gunst van de meeste kiezers, maar ook vooral om het veroveren van strategisch belangrijke staten. Kiezers in de zogenoemde 'swing states' hebben grote invloed op wie er straks in het Witte Huis zit: Trump of zijn Democratische uitdager Joe Biden.
Dat de stem van sommige kiezers belangrijker kan zijn dan die van anderen, komt doordat de president niet direct wordt gekozen. Elke staat heeft een bepaald aantal kiesmannen. Het Kiescollege van de in totaal 538 kiesmannen kiest uiteindelijk de president. In vrijwel alle staten geldt het 'winner-take-all-principe': de kandidaat die de meeste stemmen in een staat krijgt, krijgt ook alle kiesmannen van die staat achter zich.
In sommige staten staat de uitslag vrijwel vast. New York en Californië gingen de afgelopen decennia steevast naar de Democraten. Zuidelijke staten als Mississippi en Alabama gelden als Republikeinse bolwerken. De staten die in de laatste verkiezingen niet telkens naar dezelfde partij zijn gegaan - de 'swing states' - gaan mogelijk de doorslag geven. Het gaat om staten als Florida (29 kiesmannen), Pennsylvania (20), Ohio (18), Michigan (16) en North Carolina (15), Arizona (11) en Wisconsin (10).
Verkiezingen Trump-Clinton
Het Amerikaanse kiesstelsel kan leiden tot een situatie waarin een kandidaat wel de meerderheid van de stemmen krijgt, maar niet een meerderheid aan kiesmannen. Clinton kreeg verreweg de meeste stemmen in staten als Californië en New York, maar die leverden haar evenveel kiesmannen op als wanneer ze nipt had gewonnen. Trump stelde daar krappe overwinningen tegenover in staten als Pennsylvania, Michigan en Wisconsin en kreeg alle kiesmannen uit die staten. Hoewel Clinton landelijk bijna 66 miljoen stemmen (48,2 procent) kreeg tegen bijna 63 miljoen (46,1 procent) voor Trump, bleef voor de Democraten de teller wat betreft kiesmannen steken op 232. Trump kreeg er 306.
Dat een 'swing state' de doorslag kan geven, bleek ook in 2000. Toen versloeg George W. Bush de Democraat Al Gore met 271 tegen 266 kiesmannen nadat Bush met enkele honderden stemmen verschil de staat Florida had gewonnen. Gore kreeg landelijk een half miljoen stemmen meer dan zijn Republikeinse rivaal, maar verloor toch. Het was de eerste keer sinds 1888 dat de kandidaat met de meeste stemmen niet de meeste kiesmannen kreeg.
Ook staten die niet als 'swing state' worden gezien, kunnen veranderen van politieke kleur. In Texas (38 kiesmannen) speelt bijvoorbeeld mee dat de Spaanstalige minderheid daar een steeds groter deel van de bevolking uitmaakt. In de laatste Senaatsverkiezing in 2018 wist de jonge Democraat Beto O'Rourke er bijna de Republikeinse senator Ted Cruz te verslaan. Een nederlaag in een staat als Texas zou dan ook zomaar Trumps lot kunnen bezegelen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Het kabinetsplan om de NPO meer tijd te laten inruimen voor reclame, moet jaarlijks ongeveer 12 miljoen euro opleveren. De ministerraad is vrijdag akkoord gegaan met dit plan van demissionair minister Gouke Moes (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, BBB), waar media donderdag al over berichtten.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Landbouwminister Femke Wiersma verwacht een "positieve grondhouding" van de Europese Commissie als het gaat om een nieuwe uitzondering die Nederlandse boeren ruimte geeft meer mest uit te rijden. Dat zei de demissionaire BBB-minister vrijdag voor het begin van de ministerraad. Ze legt een verband tussen de mestregels en een internationaal handelsverdrag.
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Nederland is gebaat bij een "gretig" kabinet dat voortvarend aan de slag wil met klimaatbeleid. Met die boodschap is voorzitter Kees Vendrik van het Nationaal Klimaat Platform aangeschoven bij informateur Sybrand Buma en de onderhandelaars over een nieuw kabinet namens D66 en CDA.
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Hoge verkeersboetes blijven nodig om "de politie, de brandweer en andere veiligheidsvraagstukken" te betalen. Dat zei demissionair justitieminister Foort van Oosten (VVD) voorafgaand aan de ministerraad. "Het zijn hoge boetes, dat erken ik. Dat heeft enerzijds te maken met het naleven van de verkeersregels, en anderzijds met een financieringsvraagstuk dat we hieruit betalen."
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Defensieminister Ruben Brekelmans heeft "grote vraagtekens" bij "een aantal elementen" van het Amerikaanse vredesplan voor Oekraïne. Welke punten dat precies zijn, wilde de demissionaire VVD-bewindsman niet zeggen.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet gaat kijken wat de gevolgen zijn als het bedrijf Solvinity, dat onder meer een belangrijke rol speelt bij het gebruik van DigiD, wordt overgenomen door een Amerikaans bedrijf. Het Amerikaanse bedrijf Kyndryl staat op het punt Solvinity over te nemen, meldde de Autoriteit Consument & Markt vrijdag.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Voormalig ASML-topman Peter Wennink maakt zich zorgen over het tempo waarin elders in de wereld wordt ingespeeld op grote maatschappelijke veranderingen, zoals digitalisering, vergrijzing, oplopende zorgkosten en de energietransitie. Europa en Nederland blijven daarbij achter, zei hij voor aanvang van een gesprek met informateur Sybrand Buma en de onderhandelaars over een nieuw kabinet namens D66 en CDA.
12 uur geleden