'Swing states' kunnen koers VS van de komende jaren bepalen
WASHINGTON (ANP) - De meeste stemmen krijgen en toch de presidentverkiezingen verliezen. Het kan in de Verenigde Staten en het overkwam Hillary Clinton, de tegenstander van Donald Trump in 2016. Zij kreeg zo'n 2,9 miljoen stemmen meer. De strijd om het presidentschap draait ook dit jaar niet alleen om het winnen van de gunst van de meeste kiezers, maar ook vooral om het veroveren van strategisch belangrijke staten. Kiezers in de zogenoemde 'swing states' hebben grote invloed op wie er straks in het Witte Huis zit: Trump of zijn Democratische uitdager Joe Biden.
Dat de stem van sommige kiezers belangrijker kan zijn dan die van anderen, komt doordat de president niet direct wordt gekozen. Elke staat heeft een bepaald aantal kiesmannen. Het Kiescollege van de in totaal 538 kiesmannen kiest uiteindelijk de president. In vrijwel alle staten geldt het 'winner-take-all-principe': de kandidaat die de meeste stemmen in een staat krijgt, krijgt ook alle kiesmannen van die staat achter zich.
In sommige staten staat de uitslag vrijwel vast. New York en Californië gingen de afgelopen decennia steevast naar de Democraten. Zuidelijke staten als Mississippi en Alabama gelden als Republikeinse bolwerken. De staten die in de laatste verkiezingen niet telkens naar dezelfde partij zijn gegaan - de 'swing states' - gaan mogelijk de doorslag geven. Het gaat om staten als Florida (29 kiesmannen), Pennsylvania (20), Ohio (18), Michigan (16) en North Carolina (15), Arizona (11) en Wisconsin (10).
Verkiezingen Trump-Clinton
Het Amerikaanse kiesstelsel kan leiden tot een situatie waarin een kandidaat wel de meerderheid van de stemmen krijgt, maar niet een meerderheid aan kiesmannen. Clinton kreeg verreweg de meeste stemmen in staten als Californië en New York, maar die leverden haar evenveel kiesmannen op als wanneer ze nipt had gewonnen. Trump stelde daar krappe overwinningen tegenover in staten als Pennsylvania, Michigan en Wisconsin en kreeg alle kiesmannen uit die staten. Hoewel Clinton landelijk bijna 66 miljoen stemmen (48,2 procent) kreeg tegen bijna 63 miljoen (46,1 procent) voor Trump, bleef voor de Democraten de teller wat betreft kiesmannen steken op 232. Trump kreeg er 306.
Dat een 'swing state' de doorslag kan geven, bleek ook in 2000. Toen versloeg George W. Bush de Democraat Al Gore met 271 tegen 266 kiesmannen nadat Bush met enkele honderden stemmen verschil de staat Florida had gewonnen. Gore kreeg landelijk een half miljoen stemmen meer dan zijn Republikeinse rivaal, maar verloor toch. Het was de eerste keer sinds 1888 dat de kandidaat met de meeste stemmen niet de meeste kiesmannen kreeg.
Ook staten die niet als 'swing state' worden gezien, kunnen veranderen van politieke kleur. In Texas (38 kiesmannen) speelt bijvoorbeeld mee dat de Spaanstalige minderheid daar een steeds groter deel van de bevolking uitmaakt. In de laatste Senaatsverkiezing in 2018 wist de jonge Democraat Beto O'Rourke er bijna de Republikeinse senator Ted Cruz te verslaan. Een nederlaag in een staat als Texas zou dan ook zomaar Trumps lot kunnen bezegelen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - VVD-leider Dilan Yeşilgöz blijft erbij dat zij alleen in een "centrumrechts" kabinet stapt, en blijft GroenLinks-PvdA uitsluiten. "Dat gaat niet veranderen", zei ze na afloop van een gesprek met informateur Sybrand Buma. Ze zei dat samenwerking met die partij "op basis van de inhoud" niet mogelijk zou zijn.
12 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Tweede Kamerlid Ingrid Coenradie van JA21 heeft scherpe kritiek op het vonnis dat de rechtbank in Rotterdam vorige week uitsprak tegen de pleegouders van een meisje in Vlaardingen. Zij kregen celstraffen van acht jaar opgelegd voor onder meer het opsluiten van het meisje. Tijdens een Kamerdebat zei de politica dat die uitspraak "de plank zo grandioos misslaat dat je je afvraagt wie van al deze zogeheten deskundigen in vredesnaam nog enig besef heeft van realiteit".
39 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver zou het een "cruciale fout" vinden als D66 en CDA op basis van hun formatiestuk gaan onderhandelen over een minderheidskabinet. Daarmee zouden zij het "blokkeergedrag" van de VVD belonen, zei hij na afloop van een gesprek met informateur Sybrand Buma.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wil dat drones niet tot ongeveer 15, maar tot 5 kilometer van passagiersvliegvelden mogen komen zonder toestemming van luchtverkeersleiders. De nieuwe regels gaan naar verwachting in de loop van volgend jaar in.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het plan van het kabinet om kinderopvang vanaf 2029 nagenoeg gratis te maken, schiet tekort en moet daarom op deze manier niet worden ingevoerd, vindt het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR). Meer ouders of verzorgers zullen kinderen hierdoor naar de opvang sturen. Daar is ook meer personeel voor nodig, terwijl de sector al te maken heeft met tekorten.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Joost Eerdmans van JA21 vindt dat "een aantal goede punten" staat in het formatiestuk van D66 en CDA, maar dat dit "wel naar rechts getrokken" moet worden voordat zijn partij kan aansluiten. Voor zijn gesprek met informateur Sybrand Buma (CDA) laat de partijleider in het midden wat er precies anders aan moet. Desgevraagd herhaalt hij wel dat zijn partij tegen het voorstel van D66 en CDA is om rekeningrijden in te voeren.
3 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Nederlanders hebben dit jaar veel op Google gezocht naar informatie over de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober. Zoekopdrachten die met de verkiezingen te maken hebben, voeren het jaaroverzicht van de zoekmachine aan.
4 uur geleden