'Swing states' kunnen koers VS van de komende jaren bepalen
WASHINGTON (ANP) - De meeste stemmen krijgen en toch de presidentverkiezingen verliezen. Het kan in de Verenigde Staten en het overkwam Hillary Clinton, de tegenstander van Donald Trump in 2016. Zij kreeg zo'n 2,9 miljoen stemmen meer. De strijd om het presidentschap draait ook dit jaar niet alleen om het winnen van de gunst van de meeste kiezers, maar ook vooral om het veroveren van strategisch belangrijke staten. Kiezers in de zogenoemde 'swing states' hebben grote invloed op wie er straks in het Witte Huis zit: Trump of zijn Democratische uitdager Joe Biden.
Dat de stem van sommige kiezers belangrijker kan zijn dan die van anderen, komt doordat de president niet direct wordt gekozen. Elke staat heeft een bepaald aantal kiesmannen. Het Kiescollege van de in totaal 538 kiesmannen kiest uiteindelijk de president. In vrijwel alle staten geldt het 'winner-take-all-principe': de kandidaat die de meeste stemmen in een staat krijgt, krijgt ook alle kiesmannen van die staat achter zich.
In sommige staten staat de uitslag vrijwel vast. New York en Californië gingen de afgelopen decennia steevast naar de Democraten. Zuidelijke staten als Mississippi en Alabama gelden als Republikeinse bolwerken. De staten die in de laatste verkiezingen niet telkens naar dezelfde partij zijn gegaan - de 'swing states' - gaan mogelijk de doorslag geven. Het gaat om staten als Florida (29 kiesmannen), Pennsylvania (20), Ohio (18), Michigan (16) en North Carolina (15), Arizona (11) en Wisconsin (10).
Verkiezingen Trump-Clinton
Het Amerikaanse kiesstelsel kan leiden tot een situatie waarin een kandidaat wel de meerderheid van de stemmen krijgt, maar niet een meerderheid aan kiesmannen. Clinton kreeg verreweg de meeste stemmen in staten als Californië en New York, maar die leverden haar evenveel kiesmannen op als wanneer ze nipt had gewonnen. Trump stelde daar krappe overwinningen tegenover in staten als Pennsylvania, Michigan en Wisconsin en kreeg alle kiesmannen uit die staten. Hoewel Clinton landelijk bijna 66 miljoen stemmen (48,2 procent) kreeg tegen bijna 63 miljoen (46,1 procent) voor Trump, bleef voor de Democraten de teller wat betreft kiesmannen steken op 232. Trump kreeg er 306.
Dat een 'swing state' de doorslag kan geven, bleek ook in 2000. Toen versloeg George W. Bush de Democraat Al Gore met 271 tegen 266 kiesmannen nadat Bush met enkele honderden stemmen verschil de staat Florida had gewonnen. Gore kreeg landelijk een half miljoen stemmen meer dan zijn Republikeinse rivaal, maar verloor toch. Het was de eerste keer sinds 1888 dat de kandidaat met de meeste stemmen niet de meeste kiesmannen kreeg.
Ook staten die niet als 'swing state' worden gezien, kunnen veranderen van politieke kleur. In Texas (38 kiesmannen) speelt bijvoorbeeld mee dat de Spaanstalige minderheid daar een steeds groter deel van de bevolking uitmaakt. In de laatste Senaatsverkiezing in 2018 wist de jonge Democraat Beto O'Rourke er bijna de Republikeinse senator Ted Cruz te verslaan. Een nederlaag in een staat als Texas zou dan ook zomaar Trumps lot kunnen bezegelen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Het plan om de sociale huren twee jaar te bevriezen is voor minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting (BBB) een "gegeven". Dat schrijft haar ministerie in een reactie nadat ongeveer tweehonderd woningcorporaties een eerste juridische stap hebben gezet richting een rechtszaak om de huurbevriezing terug te draaien. Wel erkent Keijzer dat het huurplan "grote gevolgen heeft voor de investeringscapaciteit van woningcorporaties".
16 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Staatssecretaris Jean Rummenie (Natuur, BBB) heeft een wetsvoorstel klaarliggen om in Nederland probleemwolven in uitzonderlijke gevallen af te kunnen schieten. Dat laat een woordvoerder van het ministerie weten, in reactie op de Europese verlaagde status van de wolf.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister Caspar Veldkamp heeft een "belangrijke stap" gezet met zijn brief aan EU-buitenlandchef Kaja Kallas waarin hij kritiek uit op de Israëlische blokkade van Gaza, vindt Karel Hendriks. De directeur van Artsen zonder Grenzen hoopt dat de "streep in het zand" waar de NSC-bewindsman over spreekt "een harde rode lijn zal blijken".
1 dag geleden
WARSCHAU (ANP) - Minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) wil niet als enige in het kabinet dat de EU onderzoekt of Israël zich nog wel houdt aan afgesproken regels over mensenrechten en democratische principes. "Je mag ervan uitgaan dat ik dit niet alleen doe", zei hij bij de inloop van een informele bijeenkomst van EU-ministers in Warschau.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Milieuorganisaties zijn kritisch op het besluit van luchtvaartminister Barry Madlener (PVV), die maatregelen wil treffen om de geluidsoverlast van Schiphol te verminderen. Als het doel van 2028 is gehaald, mag de luchthaven weer groeien, schrijft Madlener in de brief aan de Tweede Kamer.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - De nieuwe plannen van de Israëlische regering over de Gazastrook zijn "zorgelijk", zei premier Dick Schoof dinsdag. Hij roept de Israëlische regering op "een andere koers te varen en gesprekken over een staakt-het-vuren te hervatten".
2 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister-president Dick Schoof heeft de nieuwe Duitse bondskanselier Friedrich Merz via X gefeliciteerd met zijn aantreden. De christendemocraat kreeg dinsdag voldoende steun in de Bondsdag om aan de slag te kunnen als regeringsleider.
2 dagen geleden