'Swing states' kunnen koers VS van de komende jaren bepalen
WASHINGTON (ANP) - De meeste stemmen krijgen en toch de presidentverkiezingen verliezen. Het kan in de Verenigde Staten en het overkwam Hillary Clinton, de tegenstander van Donald Trump in 2016. Zij kreeg zo'n 2,9 miljoen stemmen meer. De strijd om het presidentschap draait ook dit jaar niet alleen om het winnen van de gunst van de meeste kiezers, maar ook vooral om het veroveren van strategisch belangrijke staten. Kiezers in de zogenoemde 'swing states' hebben grote invloed op wie er straks in het Witte Huis zit: Trump of zijn Democratische uitdager Joe Biden.
Dat de stem van sommige kiezers belangrijker kan zijn dan die van anderen, komt doordat de president niet direct wordt gekozen. Elke staat heeft een bepaald aantal kiesmannen. Het Kiescollege van de in totaal 538 kiesmannen kiest uiteindelijk de president. In vrijwel alle staten geldt het 'winner-take-all-principe': de kandidaat die de meeste stemmen in een staat krijgt, krijgt ook alle kiesmannen van die staat achter zich.
In sommige staten staat de uitslag vrijwel vast. New York en Californië gingen de afgelopen decennia steevast naar de Democraten. Zuidelijke staten als Mississippi en Alabama gelden als Republikeinse bolwerken. De staten die in de laatste verkiezingen niet telkens naar dezelfde partij zijn gegaan - de 'swing states' - gaan mogelijk de doorslag geven. Het gaat om staten als Florida (29 kiesmannen), Pennsylvania (20), Ohio (18), Michigan (16) en North Carolina (15), Arizona (11) en Wisconsin (10).
Verkiezingen Trump-Clinton
Het Amerikaanse kiesstelsel kan leiden tot een situatie waarin een kandidaat wel de meerderheid van de stemmen krijgt, maar niet een meerderheid aan kiesmannen. Clinton kreeg verreweg de meeste stemmen in staten als Californië en New York, maar die leverden haar evenveel kiesmannen op als wanneer ze nipt had gewonnen. Trump stelde daar krappe overwinningen tegenover in staten als Pennsylvania, Michigan en Wisconsin en kreeg alle kiesmannen uit die staten. Hoewel Clinton landelijk bijna 66 miljoen stemmen (48,2 procent) kreeg tegen bijna 63 miljoen (46,1 procent) voor Trump, bleef voor de Democraten de teller wat betreft kiesmannen steken op 232. Trump kreeg er 306.
Dat een 'swing state' de doorslag kan geven, bleek ook in 2000. Toen versloeg George W. Bush de Democraat Al Gore met 271 tegen 266 kiesmannen nadat Bush met enkele honderden stemmen verschil de staat Florida had gewonnen. Gore kreeg landelijk een half miljoen stemmen meer dan zijn Republikeinse rivaal, maar verloor toch. Het was de eerste keer sinds 1888 dat de kandidaat met de meeste stemmen niet de meeste kiesmannen kreeg.
Ook staten die niet als 'swing state' worden gezien, kunnen veranderen van politieke kleur. In Texas (38 kiesmannen) speelt bijvoorbeeld mee dat de Spaanstalige minderheid daar een steeds groter deel van de bevolking uitmaakt. In de laatste Senaatsverkiezing in 2018 wist de jonge Democraat Beto O'Rourke er bijna de Republikeinse senator Ted Cruz te verslaan. Een nederlaag in een staat als Texas zou dan ook zomaar Trumps lot kunnen bezegelen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Politieke partijen moeten stoppen met "geblèr" naar elkaar en vooral snel aan het werk gaan om Nederland beter te maken. Dat zegt ChristenUnie-leider Mirjam Bikker na een felle woordenwisseling tussen DENK en Forum voor Democratie in het NOS-verkiezingsdebat. Stephan van Baarle (DENK) verweet Lidewij de Vos (FvD) dat haar partij racistisch is, waarna De Vos betoogde "dat Nederland niet langer Nederland is".
16 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal voelt weinig voor een centrumrechts kabinet dat gesteund wordt door JA21 en BBB. Hij blijft inzetten op een grote coalitie in het midden, zei hij dinsdag in het Radio 1 Journaal.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De VVD zou een voorstel voor een verbod op politieke partijen met maar één lid niet zonder meer afwijzen. Dat heeft partijleider Dilan Yeşilgöz gezegd in het RTL Ontbijtnieuws. D66 wil in de wet vastleggen dat partijen verplicht leden moeten toelaten, en weet zich gesteund door onder meer GroenLinks-PvdA en CDA. Ook Yeşilgöz ziet daar de mogelijke meerwaarde van. "Inmiddels wel", zei zij.
10 uur geleden
KYIV (ANP) - Demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken, VVD) bezoekt Oekraïne. Hij is dinsdag aangekomen in de hoofdstad Kyiv, laat hij op sociale media weten. De bewindsman zal de Oekraïense regering opnieuw verzekeren van de onverminderde Nederlandse steun.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Ov-boa's moeten de identiteit van asielzoekers kunnen controleren, vindt het kabinet. Demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen (Openbaar Vervoer, VVD) meldt in een brief aan de Tweede Kamer dat het ministerie van Asiel en Migratie onderzoekt of het mogelijk is om gegevens over asielzoekers beschikbaar te maken voor boa's.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - De partijen die de spreidingswet willen behouden, hebben samen een meerderheid in de peilingen. Daarom is het de vraag of de wet na de verkiezingen woensdag inderdaad wordt ingetrokken, zoals het huidige demissionaire kabinet-Schoof van plan is. In de huidige Tweede Kamer zijn de tegenstanders nog in de meerderheid.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Frans Timmermans neemt niet zonder meer genoegen met de excuses die PVV-voorman Geert Wilders heeft aangeboden voor het gedrag van twee van zijn fractiegenoten. De leider van GroenLinks-PvdA noemt die "gratuit" zolang Wilders geen actie onderneemt tegen de Kamerleden die met AI gemaakte nepbeelden van hem zouden hebben verspreid.
1 dag geleden