Schatting: Oranjes verdienden ruim half miljard euro aan kolonies
DEN HAAG (ANP) - De Oranjes hebben omgerekend naar hedendaagse prijzen zeker 545 miljoen euro verdiend aan de Nederlandse kolonies, waar slavernij wijdverbreid was. Dat is een van de resultaten van het onderzoek naar het slavernijverleden dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties uit heeft laten voeren op verzoek van Tweede Kamerleden. Het gaat om een eerste schatting over de periode van 1675 tot 1770.
Willem III, IV en V hadden als stadhouder een belangrijke politieke functie in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, een voorloper van Nederland. Hun "koloniaal profijt" maakt de helft uit van de nu bekende inkomsten van de stadhouders in genoemde periode.
De Oranjes hebben op uiteenlopende manieren geprofiteerd van de kolonies en dus van slavernij, valt te lezen in het onderzoek. De Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) was bijvoorbeeld een belangrijke koloniale inkomstenbron. De adellijke familie heeft niet geïnvesteerd in de VOC. Maar de aandeelhouders hebben bij oprichting geregeld dat de Oranjes kregen uitbetaald alsof zij circa 3 procent van de aandelen hadden. Zij hebben vervolgens regelmatig hun invloed gebruikt om problemen op te lossen voor de handelsonderneming.
Eerste schatting
Minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) heeft het boek, dat de basis moet vormen voor verder onderzoek, donderdag in ontvangst genomen in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Het onderzoek is uitgevoerd door meerdere instituten en onder aanvoering van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden.
Historici zeggen al langer dat de familie Van Oranje-Nassau zeer betrokken was bij de koloniale overheersing van het toenmalige Nederlands-Indië, Suriname en de Caraïbische eilanden. Het was nog niet bekend hoe groot de financiële belangen waren. De auteurs van het boek hebben een eerste inschatting gemaakt op basis van de nu bekende bronnen.
Gevoelig moment
De resultaten komen op een gevoelig moment naar buiten. Op 1 juli aanstaande wordt herdacht dat 150 jaar geleden feitelijk een einde kwam aan de slavernij onder Nederlands bewind. Bij een herdenking in het Oosterpark in Amsterdam zal de koning die dag een toespraak houden. Ingewijden verwachten dat hij de excuses die Mark Rutte eerder aanbood voor dit verleden zal herhalen.
Oud-hoogleraar Gert Oostindie (Universiteit Leiden) geeft leiding aan een uitgebreider onderzoek naar de rol van het Huis Oranje-Nassau in de koloniale geschiedenis. Hij is hier eind 2022 mee begonnen en verwacht drie jaar nodig te hebben.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet gaat niet mee in de conclusie van de onderzoekscommissie van de Verenigde Naties die stelt dat Israël genocide pleegt in de Gazastrook. In reactie op het rapport schrijft minister David van Weel (Buitenlandse Zaken, VVD) in een Kamerbrief dat "Nederland in de regel terughoudend" is om de kwalificatie genocide te gebruiken.
14 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Het gerechtshof doet op 6 november uitspraak in de zaak tegen de Nederlandse Staat, waarin organisaties eisen dat Nederland meer moet doen om een genocide in de Gazastrook te voorkomen. Eerder had het hof nog gezegd dat er 8 oktober een uitspraak zou komen.
1 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - Demissionair premier Dick Schoof is als getuige gehoord in een strafzaak tegen een voormalig medewerker van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) die wordt verdacht van het doorspelen van staatsgeheimen aan Marokkaanse inlichtingendiensten. Schoof was voorheen hoofd van de NCTV.
2 uur geleden
DE BILT (ANP) - Toen begin 2023 een asteroïde uiteenviel in de lucht boven Frankrijk, was dat in Nederland te horen. Niet door mensen, maar wel door gevoelige detectoren. Die hebben het onhoorbare geluid opgepikt. Volgens het KNMI is het de eerste keer dat de ondergang van een asteroïde zo uitgebreid is gevolgd, van de ontdekking in de ruimte tot het bergen van brokstukken achteraf.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Steeds meer mensen stappen vanuit andere beroepen over naar een baan als docent in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Het aantal zij-instromers is in tien jaar tijd verdubbeld tot ruim achthonderd per jaar, meldt de Inspectie van het Onderwijs. Die is positief over de toename, maar oordeelt ook dat de scholing en begeleiding van mensen die vanuit ander werk in het mbo aan de slag gaan beter moeten.
2 uur geleden
TER APEL (ANP) - In het aanmeldcentrum in het Groningse Ter Apel hebben afgelopen nacht 2015 asielzoekers geslapen. Dat is boven de 2000 mensen, de grens van een dwangsom.
3 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Amsterdam maakt voor 2026 "forse bedragen vrij" voor onder meer jeugdzorg, de aanpak van armoede en dakloosheid, opvang en een goede verbinding over het IJ, het water tussen de binnenstad en stadsdeel Noord. Om dat te kunnen betalen, is onder meer een besparing voorzien op de eigen "ambtelijke organisatie". Dat maakte wethouder Hester van Buren (Financiën) donderdag bekend bij de presentatie van de Amsterdamse begroting van volgend jaar.
4 uur geleden