Schatting: Oranjes verdienden ruim half miljard euro aan kolonies
DEN HAAG (ANP) - De Oranjes hebben omgerekend naar hedendaagse prijzen zeker 545 miljoen euro verdiend aan de Nederlandse kolonies, waar slavernij wijdverbreid was. Dat is een van de resultaten van het onderzoek naar het slavernijverleden dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties uit heeft laten voeren op verzoek van Tweede Kamerleden. Het gaat om een eerste schatting over de periode van 1675 tot 1770.
Willem III, IV en V hadden als stadhouder een belangrijke politieke functie in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, een voorloper van Nederland. Hun "koloniaal profijt" maakt de helft uit van de nu bekende inkomsten van de stadhouders in genoemde periode.
De Oranjes hebben op uiteenlopende manieren geprofiteerd van de kolonies en dus van slavernij, valt te lezen in het onderzoek. De Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) was bijvoorbeeld een belangrijke koloniale inkomstenbron. De adellijke familie heeft niet geïnvesteerd in de VOC. Maar de aandeelhouders hebben bij oprichting geregeld dat de Oranjes kregen uitbetaald alsof zij circa 3 procent van de aandelen hadden. Zij hebben vervolgens regelmatig hun invloed gebruikt om problemen op te lossen voor de handelsonderneming.
Eerste schatting
Minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) heeft het boek, dat de basis moet vormen voor verder onderzoek, donderdag in ontvangst genomen in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Het onderzoek is uitgevoerd door meerdere instituten en onder aanvoering van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden.
Historici zeggen al langer dat de familie Van Oranje-Nassau zeer betrokken was bij de koloniale overheersing van het toenmalige Nederlands-Indië, Suriname en de Caraïbische eilanden. Het was nog niet bekend hoe groot de financiële belangen waren. De auteurs van het boek hebben een eerste inschatting gemaakt op basis van de nu bekende bronnen.
Gevoelig moment
De resultaten komen op een gevoelig moment naar buiten. Op 1 juli aanstaande wordt herdacht dat 150 jaar geleden feitelijk een einde kwam aan de slavernij onder Nederlands bewind. Bij een herdenking in het Oosterpark in Amsterdam zal de koning die dag een toespraak houden. Ingewijden verwachten dat hij de excuses die Mark Rutte eerder aanbood voor dit verleden zal herhalen.
Oud-hoogleraar Gert Oostindie (Universiteit Leiden) geeft leiding aan een uitgebreider onderzoek naar de rol van het Huis Oranje-Nassau in de koloniale geschiedenis. Hij is hier eind 2022 mee begonnen en verwacht drie jaar nodig te hebben.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Minister Ruben Brekelmans (Defensie, VVD) wil naar het Iraakse Hawija gaan om daar persoonlijk excuses aan te bieden. Dat zei hij donderdag in een debat in de Tweede Kamer over de commissie-Sorgdrager. Die deed onderzoek naar de Nederlandse luchtaanval op de Iraakse stad in 2015 waarbij tientallen burgerdoden vielen.
2 uur geleden
NIJMEGEN (ANP) - De Radboud Universiteit in Nijmegen heeft een bijeenkomst ter ere van de eigen 102e verjaardag afgelast vanwege een pro-Palestijns protest. Na de opening van de zogenoemde Dies Natalis "werd de ceremonie onderbroken door een demonstrant die in de aula het woord nam", schetst de universiteit. "Na enkele minuten geluisterd te hebben naar de demonstrant, gaf deze geen gehoor aan herhaalde verzoeken om het betoog te beëindigen." Daarop werd besloten de bijeenkomst te staken.
3 uur geleden
EINDHOVEN (ANP) - Mocht PSV zondag landskampioen worden in de Eredivisie, dan wordt de ploeg van Peter Bosz een dag later gehuldigd in Eindhoven. De huldiging is op het Stadhuisplein en is op verschillende plekken op grote schermen te volgen, maakte de gemeente donderdag bekend.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Milieuorganisaties blijven het "onverantwoord en onacceptabel" vinden om Lelystad Airport open te stellen voor vakantievluchten. Het kabinet heeft volgens ingewijden plannen om er maximaal 10.000 passagiersvluchten per jaar toe te staan én F-35-gevechtsvliegtuigen te stationeren. "Civiele en militaire luchtvaart zijn fundamenteel verschillende kwesties, maar worden nu bewust door elkaar gehaald", reageren Greenpeace en Milieudefensie.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De overheid moet de samenleving meer ruimte geven om te helpen bij de oplossingen voor taaie vraagstukken, bijvoorbeeld als het gaat om de woningcrisis of stikstofcrisis. Dat adviseert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) donderdag aan minister-president Dick Schoof. De raad heeft gekeken naar vastgelopen problemen die soms al tientallen jaren spelen in Nederland. De samenwerking tussen overheid en burgers kan veel beter, concludeert de Rli.
6 uur geleden
ROTTERDAM/LEIDEN (ANP) - De NL-Alerts die donderdagochtend werden verstuurd in Leiden en in het gebied van de Botlek tot Goeree-Overflakkee, zijn ingetrokken. In Leiden heeft de brandweer de uitstroom van biogas gestopt uit de overdrukbeveiliging van een opslagtank van een afvalwaterzuivering. En in het Botlekgebied is geen stankoverlast meer. Daar was een tijd een gaslucht te ruiken, doordat een kleine hoeveelheid geurstof was gelekt die aan aardgas wordt toegevoegd.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Oud-minister Ben Bot (87) heeft van de rechtbank in Den Haag een rijontzegging van zes maanden gekregen omdat hij in 2022 een meisje van 14 jaar oud had aangereden. Hij kreeg ook een voorwaardelijke taakstraf van 120 uur opgelegd. Het meisje brak haar neus en een been.
7 uur geleden