Rutte zinspeelt op NAVO-norm van 3 procent
BRUSSEL (ANP) - De NAVO-landen zouden zich moeten spiegelen aan de Koude Oorlog, toen "Europeanen veel meer dan 3 procent" van hun bruto binnenlands product (bbp) aan hun defensie besteedden, vindt NAVO-topman Mark Rutte. "De gevaren voor onze vrijheid en veiligheid zijn net zo groot - zo niet groter."
De NAVO-landen spraken onder grote Amerikaanse druk tien jaar geleden af minstens 2 procent van hun bbp in defensie te steken. Maar "we zullen veel meer dan 2 procent nodig hebben", zei Rutte in zijn eerste grote toespraak sinds zijn aantreden als secretaris-generaal. "We zijn niet klaar voor wat in vier tot vijf jaar op ons af komt."
Rutte verbindt zich nog niet met zoveel woorden aan dit concrete nieuwe streefdoel, zei hij. "We hebben meer tijd nodig om dat met de bondgenoten te bespreken." De Financial Times berichtte donderdag dat de 32 NAVO-landen zich inmiddels beraden over het opkrikken van de norm naar 3 procent in 2030. Volgens de Britse zakenkrant is er ook sprake van een tussendoel van 2,5 procent.
Wettelijk vastleggen
Van de NAVO-landen voldoen er inmiddels 23 aan de oude afspraak van 2 procent. Nederland lukt dat ook voor het eerst, en de Tweede Kamer is bezig de norm nu ook wettelijk vast te leggen.
Rutte riep ook Europese burgers op om hun politici te manen om meer in defensie te steken. Het verhogen van het defensiebudget is momenteel zijn "belangrijkste punt", onderstreepte hij. "Het is tijd om op een oorlogsmentaliteit over te gaan en de turbo te zetten op onze defensieproductie en defensie. We zijn niet in oorlog, maar ook zeker niet in vredestijd", waarschuwde de oud-premier voor een gehoor van honderden Brusselse beleidsmakers, veiligheidsexperts en journalisten. We moeten "de volgende grote oorlog op NAVO-grondgebied voorkomen".
Donald Trump
De aankomende Amerikaanse president Donald Trump heeft gedreigd dat Europese bondgenoten niet meer op de VS kunnen rekenen als zij hun defensie-uitgaven niet opschroeven. Maar grote NAVO-landen als Spanje en Italië zijn nog ver van de norm verwijderd. Laat staan van een mogelijk verhoogd doel. Bij een verhoging naar 3 procent zou Nederland al gauw 10 miljard euro extra aan defensie moeten spenderen.
Critici waarschuwen dat te veel haast kwakkelende Europese economieën in het nauw kan brengen. Ook zou er te weinig menskracht en wapentuig voorhanden zijn om het geld goed te kunnen uitgeven. Verder zouden al te voortvarende NAVO-landen het gevaar lopen hun geld inefficiënt te besteden en dubbel werk te doen.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Van alle verdachten die vorig jaar werden aangehouden, had 20 procent een of meerdere registraties van "onbegrepen of verward" gedrag achter zijn of haar naam staan, meldt de politie. Het aantal incidenten met mensen met verward gedrag was in 2024 opnieuw hoger dan het jaar daarvoor. Volgens de politie kan in elk geval een deel van de incidenten met verwarde personen voorkomen worden door hen de zorg te geven die zij nodig hebben.
3 uur geleden
WASHINGTON (ANP) - De uitgaande Amerikaanse president Joe Biden heeft donderdag in zijn afscheidstoespraak gewaarschuwd voor een "gevaarlijke concentratie" van "technologie, macht en rijkdom". Biden zei in een duidelijke verwijzing naar zijn opvolger Donald Trump dat "een oligarchie bezit neemt van Amerika". Trump wil onder meer dat multimiljardair Elon Musk een nieuw ministerie voor Overheidsefficiëntie gaat leiden.
3 uur geleden
ZAANDAM (ANP) - Meer mensen hebben zich bij Albert Heijn gemeld omdat ze ziek zijn geworden na het eten van blauwe bessen van de supermarktketen. Eerder op woensdag ging het nog om tien mensen. Later liep dit op naar twintig mensen. Woensdagavond had de keten 31 meldingen ontvangen.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - In reactie op een zeer kritisch inspectierapport over "zeer ernstige veiligheidsrisico's" in aanmeldcentrum Ter Apel komt asielminister Marjolein Faber niet met oplossingen voor de korte termijn. De Inspectie Justitie en Veiligheid stelt "goed vast" dat "ons systeem totaal is vastgelopen", vindt de bewindsvrouw. Daarom herhaalt de minister dat ze de instroom wil beperken.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - In reactie op een vergelijkbare straf van Venezuela beperkt Nederland het aantal diplomaten van het Zuid-Amerikaanse land van vier naar twee, meldt minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken). In een Kamerbrief schrijft hij dat dit een "evenredige reactie is op de aan Nederland opgelegde diplomatieke maatregel". De bewindsman overweegt "verdere maatregelen" als de reisbeperking voor Nederlandse diplomaten in Venezuela van kracht blijft.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Ongeveer 1400 kilometer dijk moet worden versterkt tot 2050, flink minder dan de 2000 kilometer die eerder is berekend. Dat schrijft minister Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat) in een brief aan de Tweede Kamer. Ook dit getal kan komende jaren nog veranderen.
10 uur geleden
UTRECHT (ANP) - Studenten die stage lopen in de universitaire medische centra, de umc's, krijgen daar lang niet altijd een vergoeding voor. Dat zit de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) zo dwars, dat die een petitie begint. "Terwijl studenten in het ziekenhuis staan te zwoegen om voor onze zieke ouderen te zorgen, wordt het geld dat ze is beloofd recht onder hun neus vandaan getrokken", aldus de bond.
12 uur geleden