Rutte wil NAVO-norm van 5 procent, maar deels breder besteden
BRUSSEL (ANP) - NAVO-chef Mark Rutte wil dat NAVO-landen 5 procent van hun economie gaan besteden aan hun verdediging. Maar anders dan de Amerikaanse president Donald Trump zouden ze 3,5 procent echt in defensie moeten steken en 1,5 procent kunnen uitgeven aan bijvoorbeeld infrastructuur en cyberveiligheid. Dat staat volgens ingewijden in de voorstellen die Rutte de 32 lidstaten heeft gedaan om richting te geven aan de onderhandelingen over een nieuwe limiet.
De NAVO-landen spraken ruim tien jaar geleden af 2 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) aan defensie te besteden. Na jarenlang getalm haalt het grootste deel van de bondgenoten die norm, maar geldt die alom als niet meer hoog genoeg. Tijdens de NAVO-top volgende maand in Den Haag moeten ze het eens worden over een nieuwe hogere toezegging. Nederland, dat de 2 procent net haalt, zou al gauw 15 miljard moeten bijleggen.
De onderhandelingen over een nieuwe norm zijn in volle gang en staan onder hoge druk. Trump eist een tweeënhalf keer zo hoge norm, van 5 procent van het bbp. Hij heeft meermaals gezegd dat de VS bondgenoten die te weinig in hun defensie steken niet zullen beschermen. Dat raakt de grondslag van de alliantie. Maar veel NAVO-landen, zeker armlastige Zuid-Europese, zeggen dat ze hun uitgaven onmogelijk snel met zoveel miljarden euro's kunnen opschroeven. De wapenindustrie en de arbeidsmarkt kunnen dat ook helemaal niet aan, klinkt het steevast in Nederland.
Kostenverdeling
De 3,5 procent van het bbp dekt ongeveer de kosten van wat de militaire planners van de NAVO nodig achten om het bondgenootschap te verdedigen, zeggen bronnen. Daarbovenop zouden lidstaten zelf 1,5 procent moeten besteden aan bijvoorbeeld snelwegen en bruggen om militairen en hun materieel in geval van nood snel naar de Russische grens te brengen. Zulke investeringen in infrastructuur zijn goed voor defensie, maar ook voor burgers en bedrijven. Dat helpt regeringen om geld en draagvlak te vinden.
Hoe lang de NAVO-landen zouden mogen nemen om aan de nieuwe norm te gaan voldoen, laten bronnen nog in het midden. Ook dat is een cruciaal onderdeel van de afspraken.
Er volgt nog heel wat duw- en trekwerk over de voorstellen van de secretaris-generaal, denken ingewijden. Maar de lidstaten zijn uitvoerig gepolst en de grote lijnen zouden al op flink wat steun kunnen rekenen. De voorstellen bieden Trump ook de kans een triomf te claimen zonder dat bondgenoten hoeven in te stemmen met zijn haast onmogelijke openingsbod.
Meer uit Buitenland
KYIV (ANP) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is tevreden over het gesprek dat hij vrijdag voerde met de Amerikaanse president Donald Trump. "Het was waarschijnlijk het beste gesprek dat we tot nu toe hebben gevoerd, en ook het productiefste", zei hij in een videoboodschap.
44 minuten geleden
WASHINGTON (ANP) - Techmiljardair Elon Musk heeft op X de oprichting van een nieuwe politieke partij in de Verenigde Staten aangekondigd: the America Party. De voormalige bondgenoot van president Donald Trump vroeg vrijdag, op de Amerikaanse Onafhankelijkheidsdag, zijn volgers in een poll op X of zij een nieuwe partij wilden.
1 uur geleden
JERUZALEM (ANP/RTR) - Israël stuurt een afvaardiging naar Qatar om met Hamas te onderhandelen over een staakt-het-vuren in Gaza en de vrijlating van Israëlische gijzelaars, schrijven Israëlische media. De Israëlische delegatie vliegt naar verwachting zondag naar de golfstaat.
2 uur geleden
AUSTIN (ANP/RTR/AFP) - Het dodental na de overstroming in de Amerikaanse staat Texas is opgelopen naar 27. Onder de doden zijn negen kinderen, maakte de politie bekend.
4 uur geleden
DAMASCUS (ANP/RTR/AFP) - Het Verenigd Koninkrijk herstelt de diplomatieke betrekkingen met Syrië. De Britse minister van Buitenlandse Zaken David Lammy zei dat na een ontmoeting met de Syrische leider Ahmed al-Sharaa in Damascus.
4 uur geleden
ANKARA (ANP/AFP/BELGA) - Turkije wil dat de Verenigde Staten ingrijpen bij de dodelijke incidenten rond de hulpverlening in de Gazastrook, onder meer bij de Amerikaanse particuliere organisatie Gaza Humanitarian Foundation (GHF). De Turkse president Erdogan zegt dat hij zijn Amerikaanse ambtgenoot Donald Trump heeft gevraagd een einde te maken aan de schietpartijen bij distributiecentra, meldt het Turkse staatspersagentschap Anadolu.
6 uur geleden
GAZA (ANP/RTR/AFP) - Een omstreden, door Israël gesteunde Amerikaanse hulporganisatie voor Palestijnen in de Gazastrook meldt dat twee Amerikaanse hulpverleners gewond zijn geraakt bij een gerichte terroristische aanslag. Twee mensen zouden twee handgranaten hebben gegooid bij een verdeelpunt in het zuidelijke Khan Younis. De Amerikanen raakten gewond, maar zijn niet in levensgevaar, aldus de particuliere, eerder dit jaar opgerichte Gaza Humanitarian Foundation (GHF).
9 uur geleden