Rutte IV was al vanaf het begin af aan politiek wankel
DEN HAAG (ANP) - De beëdiging van het kabinet-Rutte IV op 10 januari 2022 markeerde het einde van de langste en rommeligste formatie ooit, met een diepe vertrouwenscrisis. Hoewel de vier partijen uit Rutte III onverwacht toch met elkaar doorgingen en een nieuwe bestuurscultuur beloofden, was het tweede kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie van begin af aan wankel. Weinig mensen in politiek Den Haag verwachtten dat het kabinet de rit zou uitzitten. Na 543 dagen is het kabinet gevallen vanwege de geklapte asielonderhandelingen.
Op de bordesfoto van Rutte-IV stonden de ministers nog op 1,5 meter afstand van elkaar vanwege de coronaregels. Herstel uit de coronacrisis en herstel van vertrouwen op het Binnenhof leek het thema te zijn van dit nieuwe kabinet. Maar al snel veranderde dat, toen Rusland Oekraïne binnenviel een dikke maand na het aantreden van het kabinet. De oorlog in en de steun aan Oekraïne speelden een hoofdrol in politiek Den Haag, en de regeringspartijen waren veelal eensgezind.
De onrust speelde weer op toen stikstofminister Christianne van der Wal in juni 2022 een 'stikstofkaartje' publiceerde, met op elke plek in Nederland aangegeven hoeveel de stikstofuitstoot verminderd moet worden. Dit leidde tot heftige boerenprotesten en bedreigingen. Hoewel VVD-coryfee Johan Remkes ging bemiddelen, nam CDA-leider en vicepremier Wopke Hoekstra afscheid van de deadline 2030 om de stikstofuitstoot te halveren, tot ergernis van veel andere kabinetsleden. Even later stapte minister van Landbouw Henk Staghouwer op, omdat het hem niet lukte perspectief voor de boeren te schetsen.
Asielcrisis
Remkes adviseerde uiteindelijk een landbouwakkoord, maar dat is er nooit gekomen. Vorige maand klapte de onderhandelingen over dat belangrijke akkoord met de sector, een belangrijke nederlaag voor het kabinet.
De zomer van 2022 stond naast de stikstofdiscussie (waarin D66 en CDA tegenover elkaar stonden) in het teken van de asielcrisis. Mensen sliepen buiten bij Ter Apel, en verschillende organisaties sloegen alarm over de situatie van asielzoekers in Nederland. Vooral de VVD trok een harde lijn en eiste maatregelen. Een zwaar bevochten akkoord leidde ertoe dat er een spreidingswet zou komen, hoewel een deel van de maatregelen in het compromis op zware kritiek van onder meer de Raad van State kon rekenen.
Stikstofparagraaf
De VVD ging uiteindelijk akkoord, maar alleen nadat partijleider en premier Mark Rutte had beloofd zich persoonlijk in te zetten voor het verminderen van het aantal asielzoekers.
Na de Provinciale Statenverkiezingen van maart 2023 zette het CDA de boel weer op scherp door een heronderhandeling te eisen van de stikstofparagraaf in het coalitieakkoord. Die onderhandelingen zou pas na de zomer worden gevoerd, tot ongeloof bij de oppositie.
Dennis Wiersma
Een flink deel van diezelfde oppositie vroeg het kabinet overigens ook zijn biezen te pakken naar aanleiding van het verslag van de parlementaire-enquêtecommissie die het Groningse gasdossier onderzocht. De commissie trok spijkerharde conclusies over de rol van de overheid in de gaswinning, en ook specifiek van Rutte.
Vorige maand verloor het kabinet nog een tweede bewindsman. VVD-minister Dennis Wiersma van Onderwijs stapte op nadat er opnieuw een klacht was binnengekomen over zijn gedrag. In april was zijn wangedrag tegen ambtenaren naar buiten gekomen. De bewindsman beloofde daarop beterschap.
Pensioenwet
Intussen leek het kabinet in het voorjaar van 2023 even voor de wind te gaan: de coalitie werd het eens over de eerste bezuinigingsmaatregelen in jaren. Ook kwam er een akkoord voor klimaatmaatregelen ter waarde van 28 miljard euro, en kreeg minister Carola Schouten haar belangrijke pensioenwet door de Tweede en Eerste Kamer.
Rond de start van de zomerstop van het parlement ging het op het Binnenhof mis. Een asielruzie mondde opnieuw uit in een vertrouwenscrisis.
Meer uit Binnenland
UTRECHT (ANP) - ProRail heeft de oorzaak gevonden van de seinstoring die woensdag voor veel hinder zorgde op het spoor rond Schiphol. Het gaat om een defecte railspoel, "een elektrische component die het mogelijk maakt dat treinen kunnen rijden", zo legt een woordvoerster van de spoorbeheerder uit. Een aannemer van ProRail begint rond 22.00 uur aan de reparatie van het defect, een "complexe klus". Het herstel duurt naar verwachting de hele nacht.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De afgelopen dagen zijn er meer ddos-aanvallen uitgevoerd op Nederlandse websites door pro-Russische hackersgroepen rond de NAVO-top, zegt justitieminister David van Weel. Veel aanvallen konden snel worden afgewend, volgens de VVD-minister.
6 uur geleden
EINDHOVEN (ANP) - De eerste groep Nederlandse reizigers die in Israël waren gestrand, is woensdagavond met een chartervlucht aangekomen op Vliegbasis Eindhoven. Het vliegtuig met daarin de Nederlanders landde iets na 18.30 uur op de luchthaven. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten dat het gaat om een groep van 96 mensen. Op de vlucht zat ook een tiental mensen uit Finland, Ierland, Litouwen en Polen.
6 uur geleden
SCHIPHOL (ANP) - De Amerikaanse president Donald Trump is weer vertrokken uit Nederland. Iets voor 18.00 uur steeg het presidentiële vliegtuig, de Air Force One, op vanaf de Kaagbaan op Schiphol. Kort voor zijn vertrek hield Trump nog een persconferentie in Den Haag.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Ongeveer tweehonderd mensen zijn woensdag opgepakt toen ze probeerden de snelweg A12 in Den Haag te blokkeren. Het lukte een deel om op de weg te komen en het verkeer kort stil te leggen, maar zij werden snel weggehaald. Een ander deel werd tegengehouden bij een poging de Utrechtsebaan te betreden. Ze demonstreerden tegen de NAVO-top, de oorlog in de Gazastrook en het klimaatbeleid.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De nieuwe norm voor defensiebestedingen die de NAVO-landen woensdag hebben afgesproken, zal "veel van ons allen vragen". Dat heeft demissionair premier Dick Schoof gezegd in een persconferentie na de NAVO-top in Den Haag.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het naderende einde van de nationale CO2-heffing roept gemengde reacties op. Werkgeversorganisatie VNO-NCW is blij dat een Kamermeerderheid de heffing wil afschaffen. Klimaat- en milieuorganisaties reageren juist verbolgen op de motie van het CDA die daartoe oproept. Doordat de VVD zich aansloot bij het kamp dat van de heffing af wil, kreeg de motie een meerderheid.
9 uur geleden