Rutte gaat zwaar gehavend nieuwe verkenningsronde in
DEN HAAG (ANP) - VVD-leider en demissionair premier Mark Rutte gaat na Pasen zwaar gehavend een nieuwe verkenningsronde in. Alle partijen keuren zijn optreden in de eerder geklapte verkenning af, en het vertrouwen is behoorlijk geschaad. D66 en het CDA dienden de motie van afkeuring in, en gaven hiermee ook een signaal dat effect zal hebben op de positie van Rutte in de nieuwe verkenning: het is niet meer vanzelfsprekend dat hij als grootste partij het voortouw neemt.
Oppositieleider Geert Wilders kwam met een motie van wantrouwen tegen Rutte om zijn "leugens en bedrog". De hele oppositie, inclusief de SGP, steunde die. Dat betekent dat bijna de helft van de Kamer - 72 Kamerleden - twee weken na de verkiezingen al geen vertrouwen meer in hem heeft.
Niet alleen de oppositie, maar ook D66-leider Sigrid Kaag sprak harde woorden over Rutte. Haar vertrouwen in hem heeft een deuk opgelopen, en hij moet wat haar betreft een pas op de plaats maken de komende weken. Eerst trokken VVD en D66 als winnaars van de verkiezingen en grootste partijen nog samen op. De partijen vormen niet meer vanzelfsprekend een 'liberaal motorblok': Kaag zei na afloop dat ze nog niet weet of ze samen met Rutte in een nieuw kabinet wil gaan. De komende dagen gaat ze met haar partij overleggen wie als verkenner kan worden aangesteld. "Dat is de eerste stap."
Rutte moest diep door het stof en zal het vertrouwen moeten terugwinnen nadat was gebleken dat hij toch CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft besproken met de oud-verkenners Ollongren en Jorritsma. Iets wat hij eerst nog stellig ontkende.
Meer dan veertien uur lang debatteerde de Tweede Kamer over het gelekte verkenningsmemo, en de gesprekken waarop dit gebaseerd zou zijn. Veel partijen verdenken Rutte ervan dat hij Omtzigt, een bekend kritisch Kamerlid, probeerde 'weg te werken'. Maar Rutte zei, net als de oud-verkenners, dat hij zich een gesprek over Omtzigt niet kon herinneren. Die verklaring werd met hoongelach en verontwaardiging ontvangen door de partijen.
Toen Rutte ook nog onthulde dat hij donderdagochtend eerder te horen kreeg dat Omtzigt toch voorkwam in het gespreksverslag, eisten partijen ook hierover duidelijkheid. Maar de onderste steen kwam niet boven. Rutte wilde tot woede van de Kamer zijn bron niet prijsgeven. Zelfs de nieuwe verkenners Tamara van Ark en Wouter Koolmees moesten na middernacht nog naar de Kamer komen om hierover te verklaren. Alle betrokkenen ontkenden dat zij Rutte vroegtijdig hadden ingelicht. Ook de ambtenaren deden dat niet, zei Koolmees.
Na het chaotische debat, waarin vrijwel alle partijleiders spraken van een "vertrouwenscrisis", worden Van Ark en Koolmees overigens ook weer ontslagen als verkenners: er moet één verkenner komen, met meer afstand tot de partijen. Kaag diende hiertoe een motie in, en alle partijen steunden dit. Kaag noemde alle ondertekenaars op volgorde van partijgrootte, behalve VVD-leider Rutte: die kwam als laatste, na de eenmansfracties, aan de beurt.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Een derde van de Nederlanders denkt dat de huidige kabinetsformatie sneller zal gaan dan de vorige formaties. Dat blijkt uit een enquête van Kieskompas en het ANP onder ruim 56.000 mensen. Ruim 40 procent van de respondenten gelooft niet dat de formatie sneller zal gaan dan de laatste keren.
29 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - 50PLUS wil wel meewerken aan een minderheidskabinet, zei partijleider Struijs nadat hij met informateur Sybrand Buma had gepraat. "Dan heb je per onderwerp invloed. Dat is een veel gunstigere situatie voor ons."
16 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister David van Weel (Asiel, VVD) heeft schriftelijk antwoord gegeven op de 277 vragen van Kamerleden over de strafbaarstelling van illegaliteit. Vlak voor de zomervakantie leidde een voorstel van de PVV hierover tot veel ophef, waarop Van Weel een tegenvoorstel deed. Nu de vragen daarover zijn beantwoord, is een Tweede Kamerdebat over zijn zogeheten 'novelle' een stap dichterbij.
16 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - SP-leider Jimmy Dijk wil een meerderheidskabinet, zei hij voordat hij met informateur Sybrand Buma in gesprek ging. "Zodat er ook wat stabiliteit is, de komende tijd. En niet nog meer ruzie en gedoe." Zelf wil Dijk oppositie voeren, herhaalde hij woensdag.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - SGP-leider Chris Stoffer heeft nog steeds een voorkeur voor een "centrumrechts meerderheidskabinet", zei hij woensdag voor een gesprek met informateur Sybrand Buma. De christelijke politicus vindt het goed dat D66 en CDA hun aanzet voor een coalitieakkoord hebben afgerond, al kan hij zich hier niet volledig in vinden.
20 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Volt-leider Laurens Dassen staat open voor het gedogen van een minderheidsregering, mits de plannen van dat kabinet voldoen aan de wensen van Volt. Hij noemde een kabinet met JA21 "erg moeilijk" voorafgaand aan zijn gesprek met informateur Sybrand Buma.
20 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Buitenlandminister David van Weel is teleurgesteld over de afhoudende reactie van Rusland op de Amerikaanse vredesvoorstellen. "Dat is niet geheel onverwacht. Wel teleurstellend", zei Van Weel bij aankomst voor overleg met NAVO-collega's in Brussel.
21 uur geleden