Rook van bosbranden schaadt ozonlaag, waarschuwen onderzoekers
BOSTON (ANP) - Rook die van bosbranden opstijgt kan aanzienlijke schade toebrengen aan de ozonlaag, melden Amerikaanse onderzoekers in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature. De studie van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) beschrijft de gevolgen van de enorme bosbranden die het oosten van Australië teisterden in december 2019 en januari 2020. Volgens de wetenschappers hebben deeltjes uit rook die toen de lucht in ging - meer dan een miljoen ton in totaal - het gat in de ozonlaag boven Antarctica tijdelijk zo'n 10 procent groter gemaakt. Dat komt door chemische reacties.
De ozonlaag beschermt het leven op aarde tegen schadelijke ultraviolette straling van de zon en is daarmee onmisbaar. Door menselijk toedoen nam de dikte van de beschermende laag decennialang af en ontstond een gat boven Antarctica. Dat opent zich jaarlijks in september en groeit begin december weer dicht. Een belangrijke oorzaak van de ozonafbraak is de uitstoot van zogeheten CFK's. Die gassen werden vroeger veelvuldig verwerkt in onder meer koelkasten en airco's.
Dankzij internationale afspraken die in 1989 ingingen is het gebruik van de ozonafbrekende stoffen aan banden gelegd. Dat heeft effect, want het gat is zich langzaamaan aan het herstellen. Dat herstel kan volgens wetenschappers nog lang gaan duren en nu blijkt dus dat bosbranden letterlijk roet in het eten kunnen gooien. Wat precies het langetermijneffect van bosbranden kan zijn, durven de onderzoekers nog niet te zeggen. "Ik denk dat het effect afhankelijk is van in hoeverre branden vaker voorkomen en intenser worden, naarmate de planeet opwarmt", legt MIT-hoogleraar Susan Solomon uit in een verklaring over haar studie.
Race tegen klok
Solomon beschreef in een eerdere publicatie al een chemisch proces waarmee kleine deeltjes uit rook kunnen reageren met eerder uitgestoten CFK's, die nog altijd in de stratosfeer zitten. Daarbij ontstaat chloormonoxide, een stof die funest is voor ozon. In de nieuwe studie maken zij en haar collega's duidelijk hoe rookdeeltjes die al maanden in hoge luchtlagen rondzweven reageren met waterstofchloride, een andere stof die wordt gevormd als CFK's afbreken.
Dit is "waarschijnlijk de belangrijkste manier waarop natuurbranden ozon kunnen afbreken", stellen de wetenschappers. Ze beschrijven de situatie als een race tegen de klok, waarbij te hopen is dat de ozonafbrekende stoffen die mensen hebben uitgestoten zijn afgebroken voordat het stijgende aantal bosbranden door klimaatverandering echt een probleem wordt voor de ozonlaag.
Meer uit Buitenland
PARIJS (ANP/AFP) - Frankrijk heeft een akkoord met Nieuw-Caledonië aangekondigd. Het overzeese gebied blijft Frans, maar wordt wel een staat. "Een staat Nieuw-Caledonië binnen de Republiek: het is een keuze gebaseerd op vertrouwen", schreef de Franse president Emmanuel Macron op X, en prees het "historische" akkoord.
6 uur geleden
BARCELONA (ANP/AFP) - In en rondom Barcelona is het leven flink ontregeld door zware regenval. Het treinverkeer in Catalonië werd kortstondig stilgelegd en enkele wegen werden afgesloten, omdat een groot deel van de regio in het noordoosten van Spanje getroffen was door stortregens, aldus autoriteiten.
6 uur geleden
WASHINGTON (ANP/RTR) - De Amerikaanse regering is in gesprek met vijf door Republikeinen geleide staten om er nieuwe detentiecentra voor migranten te bouwen. Dat meldt minister van Binnenlandse Veiligheid, Kristi Noem. De nieuwe faciliteiten worden volgens Noem gemodelleerd naar een detentiecentrum in Florida dat bekendstaat als Alligator Alcatraz.
7 uur geleden
GAZA-STAD (ANP) - Het tekort aan brandstoffen in de Gazastrook heeft een "kritiek niveau" bereikt. Daarvoor hebben zeven agentschappen van de Verenigde Naties zaterdag gewaarschuwd in een verklaring.
8 uur geleden
LONDEN (ANP/RTR/AFP) - De Britse autoriteiten zeggen opnieuw tientallen personen te hebben opgepakt die steun betuigden aan de verboden pro-Palestijnse groep Palestine Action. Dat gebeurde tijdens een demonstratie in de buurt van het parlementsgebouw. Actievoerders hadden borden meegenomen met teksten als 'Ik ben tegen genocide. Ik steun Palestine Action'.
10 uur geleden
PARIJS (ANP/AFP/DPA) - De VN-organisatie UNESCO heeft de zogenoemde sprookjeskastelen van de Beierse koning Ludwig II op de werelderfgoedlijst geplaatst. Het gaat om de kastelen Neuschwanstein, Herrenchiemsee en Linderhof, en het koninklijk huis op de Schachenberg in Beieren.
12 uur geleden
TEHERAN (ANP/RTR/AFP) - Iran gaat op een andere manier samenwerken met het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), aldus minister van Buitenlandse Zaken Abbas Araghchi. "Onze samenwerking met het agentschap is niet gestopt, maar zal een nieuwe vorm aannemen", verklaarde de bewindsman tegenover diplomaten. Hij zei dat verzoeken om nucleaire installaties te inspecteren "per geval zullen worden beoordeeld".
13 uur geleden