Rook van bosbranden schaadt ozonlaag, waarschuwen onderzoekers
BOSTON (ANP) - Rook die van bosbranden opstijgt kan aanzienlijke schade toebrengen aan de ozonlaag, melden Amerikaanse onderzoekers in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature. De studie van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) beschrijft de gevolgen van de enorme bosbranden die het oosten van Australië teisterden in december 2019 en januari 2020. Volgens de wetenschappers hebben deeltjes uit rook die toen de lucht in ging - meer dan een miljoen ton in totaal - het gat in de ozonlaag boven Antarctica tijdelijk zo'n 10 procent groter gemaakt. Dat komt door chemische reacties.
De ozonlaag beschermt het leven op aarde tegen schadelijke ultraviolette straling van de zon en is daarmee onmisbaar. Door menselijk toedoen nam de dikte van de beschermende laag decennialang af en ontstond een gat boven Antarctica. Dat opent zich jaarlijks in september en groeit begin december weer dicht. Een belangrijke oorzaak van de ozonafbraak is de uitstoot van zogeheten CFK's. Die gassen werden vroeger veelvuldig verwerkt in onder meer koelkasten en airco's.
Dankzij internationale afspraken die in 1989 ingingen is het gebruik van de ozonafbrekende stoffen aan banden gelegd. Dat heeft effect, want het gat is zich langzaamaan aan het herstellen. Dat herstel kan volgens wetenschappers nog lang gaan duren en nu blijkt dus dat bosbranden letterlijk roet in het eten kunnen gooien. Wat precies het langetermijneffect van bosbranden kan zijn, durven de onderzoekers nog niet te zeggen. "Ik denk dat het effect afhankelijk is van in hoeverre branden vaker voorkomen en intenser worden, naarmate de planeet opwarmt", legt MIT-hoogleraar Susan Solomon uit in een verklaring over haar studie.
Race tegen klok
Solomon beschreef in een eerdere publicatie al een chemisch proces waarmee kleine deeltjes uit rook kunnen reageren met eerder uitgestoten CFK's, die nog altijd in de stratosfeer zitten. Daarbij ontstaat chloormonoxide, een stof die funest is voor ozon. In de nieuwe studie maken zij en haar collega's duidelijk hoe rookdeeltjes die al maanden in hoge luchtlagen rondzweven reageren met waterstofchloride, een andere stof die wordt gevormd als CFK's afbreken.
Dit is "waarschijnlijk de belangrijkste manier waarop natuurbranden ozon kunnen afbreken", stellen de wetenschappers. Ze beschrijven de situatie als een race tegen de klok, waarbij te hopen is dat de ozonafbrekende stoffen die mensen hebben uitgestoten zijn afgebroken voordat het stijgende aantal bosbranden door klimaatverandering echt een probleem wordt voor de ozonlaag.
Meer uit Buitenland
BRUSSEL/HEVERLEE (ANP/BELGA) - In de buurt van Belgische militaire instellingen, inclusief luchtmachtbases, zijn woensdag opnieuw drones gesignaleerd. Er zijn weer meldingen gekomen uit de buurt van de luchtmachtbasis Kleine-Brogel, vlakbij de Nederlandse grens bij Weert. In de avond zijn meldingen gekomen uit de buurt van Leuven, waar drones gezien zijn boven het militaire commandocentrum van Heverlee, melden Belgische media.
2 uur geleden
PARAMARIBO (ANP) - De Surinaamse oud-president Ronald Venetiaan is overleden, melden Surinaamse media. Hij leidde het land in totaal vijftien jaar, van 1991 tot 1996 en daarna van 2000 tot 2010. Venetiaan werd 89 jaar.
2 uur geleden
SAINT-PIERRE D'OLÉRON (ANP/RTR/AFP) - Een automobilist heeft op het Franse eiland Oléron meerdere voetgangers en fietsers aangereden, meldt binnenlandminister Laurent Nuñez op X. Daarbij zijn volgens de Franse openbaar aanklager tien gewonden gevallen. Van de gewonden zijn er nog steeds twee levensgevaarlijk gewond.
4 uur geleden
MOSKOU (ANP/AFP/RTR) - President Vladimir Poetin heeft opdracht gegeven naar de mogelijkheden te kijken om weer nucleaire wapentests voor kernbommen uit te voeren. Het land heeft die proeven met kernexplosies niet meer gedaan sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991.
5 uur geleden
BOEKAREST (ANP) - NAVO-topman Mark Rutte probeert zorgen over de Amerikaanse terugtrekking uit Roemenië te sussen. Die doet niets af aan de Amerikaanse toewijding aan de verdediging van Europa, bezweert hij op bezoek in Roemenië. Of andere bondgenoten in het gat springen dat de Amerikanen achterlaten, wil hij niet zeggen.
6 uur geleden
LA PAZ (ANP/RTR/AFP) - De hoogste rechters van het Zuid-Amerikaanse Bolivia hebben de vrijlating bevolen van voormalig president Jeanine Añez. Het hooggerechtshof zette een streep door de tien jaar cel die de rechtse politica in 2022 had gekregen, onder meer voor een vermeend complot om rivaal en voorganger Evo Morales af te zetten.
6 uur geleden
BRUSSEL (ANP/BELGA) - De Belgische veiligheidsdiensten stellen dat Rusland zeer waarschijnlijk achter de recente drone-incidenten zit. Dat is woensdagochtend besproken op een voorbereidende vergadering van de Nationale Veiligheidsraad van donderdag, verneemt persagentschap Belga uit goede bron.
6 uur geleden