Rook van bosbranden schaadt ozonlaag, waarschuwen onderzoekers
BOSTON (ANP) - Rook die van bosbranden opstijgt kan aanzienlijke schade toebrengen aan de ozonlaag, melden Amerikaanse onderzoekers in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature. De studie van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) beschrijft de gevolgen van de enorme bosbranden die het oosten van Australië teisterden in december 2019 en januari 2020. Volgens de wetenschappers hebben deeltjes uit rook die toen de lucht in ging - meer dan een miljoen ton in totaal - het gat in de ozonlaag boven Antarctica tijdelijk zo'n 10 procent groter gemaakt. Dat komt door chemische reacties.
De ozonlaag beschermt het leven op aarde tegen schadelijke ultraviolette straling van de zon en is daarmee onmisbaar. Door menselijk toedoen nam de dikte van de beschermende laag decennialang af en ontstond een gat boven Antarctica. Dat opent zich jaarlijks in september en groeit begin december weer dicht. Een belangrijke oorzaak van de ozonafbraak is de uitstoot van zogeheten CFK's. Die gassen werden vroeger veelvuldig verwerkt in onder meer koelkasten en airco's.
Dankzij internationale afspraken die in 1989 ingingen is het gebruik van de ozonafbrekende stoffen aan banden gelegd. Dat heeft effect, want het gat is zich langzaamaan aan het herstellen. Dat herstel kan volgens wetenschappers nog lang gaan duren en nu blijkt dus dat bosbranden letterlijk roet in het eten kunnen gooien. Wat precies het langetermijneffect van bosbranden kan zijn, durven de onderzoekers nog niet te zeggen. "Ik denk dat het effect afhankelijk is van in hoeverre branden vaker voorkomen en intenser worden, naarmate de planeet opwarmt", legt MIT-hoogleraar Susan Solomon uit in een verklaring over haar studie.
Race tegen klok
Solomon beschreef in een eerdere publicatie al een chemisch proces waarmee kleine deeltjes uit rook kunnen reageren met eerder uitgestoten CFK's, die nog altijd in de stratosfeer zitten. Daarbij ontstaat chloormonoxide, een stof die funest is voor ozon. In de nieuwe studie maken zij en haar collega's duidelijk hoe rookdeeltjes die al maanden in hoge luchtlagen rondzweven reageren met waterstofchloride, een andere stof die wordt gevormd als CFK's afbreken.
Dit is "waarschijnlijk de belangrijkste manier waarop natuurbranden ozon kunnen afbreken", stellen de wetenschappers. Ze beschrijven de situatie als een race tegen de klok, waarbij te hopen is dat de ozonafbrekende stoffen die mensen hebben uitgestoten zijn afgebroken voordat het stijgende aantal bosbranden door klimaatverandering echt een probleem wordt voor de ozonlaag.
Meer uit Buitenland
PRAAG (ANP) - Rusland gaat er niet over of Oekraïnes bondgenoten troepen in het land stationeren, benadrukt NAVO-topman Mark Rutte. "We moeten stoppen Poetin te machtig te maken", aldus de secretaris-generaal van het bondgenootschap. "Hij is de gouverneur van Texas, niet meer", zei hij met een verwijzing naar de Russische economie, die veel kleiner is dan die van de Verenigde Staten en Europa.
2 uur geleden
LISSABON (ANP) - Het dodental van het ongeluk met de kabeltram in Lissabon is gestegen naar zeventien. Twee gewonden zijn in de nacht van woensdag op donderdag overleden in het ziekenhuis, meldt de burgerbescherming volgens nieuwssite Journal de Notícias. Er zijn 21 gewonden, afkomstig uit zeker tien landen. Vooralsnog zijn geen Nederlandse slachtoffers bekend.
2 uur geleden
LISSABON (ANP) - Het tramongeluk in de Portugese hoofdstad Lissabon heeft aan een Duitse man het leven gekost, meldt de Portugese nieuwssite Observador. Andere Portugese media meldden al dat zijn zoontje van 3 lichte verwondingen opliep. De moeder raakte volgens Expresso ernstig gewond en is geopereerd. Langzaam wordt meer duidelijk over de slachtoffers.
4 uur geleden
LISSABON (ANP) - Bij het tramongeval in de Portugese hoofdstad zijn 23 mensen gewond geraakt, van wie vijf ernstig. Onder hen is ook een driejarig kind, melden Portugese media op gezag van de politie. Volgens de autoriteiten is dit de definitieve balans van het aantal gewonden na de ontsporing, waarbij zeker vijftien doden vielen.
6 uur geleden
AUSTIN (ANP) - Het parlement van Texas heeft een wet aangenomen die burgers toestaat artsen, distributeurs en farmaceuten aan te klagen die abortuspillen voorschrijven of naar de staat sturen, melden Amerikaanse media. Succesvolle aanklagers krijgen minimaal 100.000 dollar (ruim 85.000 euro) schadevergoeding.
7 uur geleden
LISSABON (ANP/RTR/AFP) - Het dodental van de ontspoorde kabeltram in Lissabon is opgelopen tot vijftien, melden de hulpdiensten. Er zijn zo'n achttien gewonden. Volgens CNN Portugal zijn vijf van hen er ernstig aan toe. De regering heeft voor donderdag een dag van nationale rouw afgekondigd.
15 uur geleden
LISSABON (ANP/RTR) - In de Portugese hoofdstad Lissabon is een iconische kabeltram ontspoord. Daarbij zijn volgens CNN Portugal zeker drie doden gevallen en twintig mensen gewond geraakt.
16 uur geleden