Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
BEST (ANP) - Productiehuis MediaDome werkt aan een musical over het leven van prinses Beatrix. Voor het stuk wordt een nieuw theater gebouwd in een bestaande hal in het Brabantse Best.
4 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema is "een beetje gespannen" voor de Nationale Dodenherdenking zaterdag op de Dam, liet ze dinsdagavond weten bij Nieuwsuur. Dit jaar gelden extra veiligheidsmaatregelen om spontane protestacties of verstoringen te voorkomen. Mensen moesten zich aanmelden om bij de herdenking op de Dam te zijn; alle 10.000 plekken zijn inmiddels vergeven.
6 uur geleden
MADRID (ANP) - Een Nederlandse vrouw is aangehouden voor betrokkenheid bij de moordaanslag op de Spaanse politicus Alejo-Vidal Quadras. Ze is op basis van een Europees arrestatiebevel in Nederland aangehouden, melden Spaanse media. De vrouw wordt onder meer verdacht van het financieren en voorbereiden van de moordaanslag. Een woordvoerder van de Nederlandse politie laat weten niets te zeggen over de aanhouding en verwijst naar de Spaanse politie.
8 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Alle 10.000 plekken voor de Nationale Herdenking op 4 mei op de Dam in Amsterdam zijn vergeven. Iets voor 19.30 uur was het niet meer mogelijk een plek te reserveren.
8 uur geleden
NIJMEGEN (ANP) - De asielopvang op voormalig sportpark Winkelsteeg in Nijmegen hoeft ondanks eerdere waarschuwingen van de gemeente toch niet volledig dicht op 1 mei. Dat maakt de gemeente bekend op de middag voor de locatie dicht moeten gaan. "Dat er nog maximaal tweehonderd personen voor maximaal twee weken blijven, vinden wij acceptabel", aldus burgemeester Hubert Bruls in de aankondiging.
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het Openbaar Ministerie heeft dinsdag een celstraf van zes jaar en tbs met dwangverpleging geëist tegen een 37-jarige man uit Noordwijk voor onlinemisbruik van achttien minderjarige slachtoffers.
13 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - De rechtbank in Den Bosch heeft dinsdag een 71-jarige vrouw 3,5 jaar cel opgelegd voor een fataal afgelopen verkeersruzie in haar woonplaats Lith, op 13 juli 2022. Het incident kostte een 38-jarige Poolse vrouw het leven.
13 uur geleden