Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
NEDERHORST DEN BERG (ANP) - Het populaire muzikale duo Suzan & Freek heeft een kindje gekregen. Het jongetje kwam zondag ter wereld, maakte het koppel woensdag bekend.
18 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Mensen mogen demonstreren tegen abortus, maar burgemeesters mogen bepalen dat dit niet direct bij de ingang van een kliniek gebeurt. Een protestvak moet wel "binnen zicht- en gehoorafstand" van een kliniek zijn. De Raad van State heeft dat woensdag bepaald.
20 minuten geleden
AMSTERDAM (ANP) - De taskforce culturele en creatieve sector, een samenwerking van ruim honderd branche-, beroeps- en belangenorganisaties, maakt zich zorgen over het verdwijnen van veel culturele programmering bij de publieke omroep. De sector wordt hierdoor hard geraakt, waarschuwt de taskforce in een brief aan de Tweede Kamer.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Een ruime meerderheid van de jongeren in Nederland maakt zich zorgen over geld, waardoor ze ook zorgen hebben over de toekomst en zich gestrest voelen en onzeker zijn. Dat staat in een onderzoek van State of Youth NL, een initiatief van KidsRights.
3 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De leefomstandigheden en het welzijn van de zeeleeuwen in dierentuin Artis zijn niet verbeterd. Dat blijkt volgens de Amsterdamse afdeling van de Partij voor de Dieren uit nieuwe beelden. De Partij voor de Dieren heeft daarom een formeel handhavingsverzoek gedaan bij het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.
9 uur geleden
TERNEUZEN (ANP) - Erik van Merrienboer vertrekt definitief als burgemeester van Terneuzen. De provincie gaat op zoek naar een waarnemer. Dat heeft de commissaris van de Koning in Zeeland, Hugo de Jonge, dinsdagavond laat gezegd na een besloten vergadering van de gemeenteraad van Terneuzen.
10 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De politie zoekt twee vermoedelijk Nederlandse mannen die mogelijk meer weten over de omstandigheden rond de dood van een 11-jarig meisje in België. Dat gebeurde op 9 januari 2023. Een woning aan de Nieuwdreef in Antwerpen werd toen onder vuur genomen. De kogels gingen door de garage, waar zich een keuken bevond waar het gezin aan het eten was. Het meisje kwam om, haar vader (58) en zussen van 13 en 18 jaar raakten lichtgewond.
13 uur geleden