Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - In Nederland wonen voor het eerst meer ouderen dan jongeren. Ongeveer 3,76 miljoen mensen zijn 65 jaar of ouder, terwijl er bijna 3,72 miljoen mensen van jonger dan 20 zijn. Statistiekbureau CBS zegt dat dit zowel door vergrijzing als door migratie komt.
2 uur geleden
AMERSFOORT (ANP) - Huiseigenaren betalen volgend jaar gemiddeld 3,9 procent hogere gemeentelijke woonlasten, meldt Vereniging Eigen Huis (VEH) op basis van een steekproef onder 106 gemeenten. De aanslag voor onroerendezaakbelasting (OZB), riool- en afvalstoffenheffing komt in 2026 gemiddeld uit op 1001 euro per huishouden en gaat daarmee voor het eerst de grens van 1000 euro over.
5 uur geleden
BERLIJN (ANP) - De dekking van de Verenigde Staten voelt nu "veilig genoeg" voor Oekraïne en zijn Europese bondgenoten om ook offers te kunnen brengen in de vredesonderhandelingen met Rusland, zegt premier Dick Schoof. De VS hebben volgens hem beloofd te hulp te komen als Rusland een toekomstige wapenstilstand zou schenden.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Moskou vindt dat Nederlandse kabinetsleden "alle perken te buiten" zijn gegaan met uitspraken tegen Rusland van de afgelopen tijd. De Russische ambassade spreekt in een verklaring van dreigende opmerkingen, "om nog maar te zwijgen over de volstrekt onacceptabele, grove toon van hun uitspraken over de Russische leiding". De missie roept de Nederlandse autoriteiten op te stoppen met "anti-Russische hysterie en serieus na te denken over waar ze hun land naartoe leiden".
11 uur geleden
MADRID (ANP) - De Spaanse politie heeft een Nederlandse vrouw aangehouden die in eigen land wordt gezocht voor het seksueel uitbuiten van minderjarigen, bezit van kinderporno, mensenhandel, drugshandel en vrijheidsberoving. De krant El País meldt dat de vrouw nu ook wordt verdacht van het achterlaten van kinderen.
12 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - "Het belangrijkste voor ons is dat de verdachten ter verantwoording zijn geroepen." Dit zeggen de nabestaanden van de vier kinderen die zijn omgekomen bij het ongeluk met een Stint op een spoorwegovergang in Oss in reactie op het requisitoir van het Openbaar Ministerie.
13 uur geleden
MOERGESTEL (ANP) - De vader van de twee kinderen die zaterdagavond zwaargewond zijn gevonden in hun woning in Moergestel is aangehouden. De 49-jarige man wordt verdacht "van betrokkenheid bij de gebeurtenissen in de woning", meldt de politie. Een woordvoerster van de politie wilde daar geen verdere uitleg bij geven. Ze zei dat het onderzoek nog gaande is.
13 uur geleden