Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
AMSTERDAM (ANP) - Voetballer Quincy Promes wordt door Dubai uitgeleverd aan Nederland. Een woordvoerster van het Openbaar Ministerie bevestigt berichtgeving daarover van De Telegraaf. Ze zegt dat hij nog niet op Nederlands grondgebied is, maar het OM verwacht hem snel.
4 minuten geleden
TER APEL (ANP) - Een 54-jarige man uit de gemeente Emmen is vrijdag aangehouden omdat hij als burger grenscontroles uitvoerde. De man wordt verdacht van zogeheten ambtsdwang, omdat hij met de controles de overheid probeerde te bewegen grenscontroles uit te voeren. De autoriteiten noemen dat eigenrichting, wat verboden is.
5 minuten geleden
SCHIPHOL (ANP) - Zo'n vijftien Nederlandse deelnemers aan de actie Global March to Gaza zijn vrijdagochtend aangekomen op Schiphol. De groep werd ontvangen door enkele tientallen medestanders.
14 minuten geleden
ROTTERDAM (ANP) - Sendric S. (24), die wordt verdacht van drie moorden in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde, wordt door het Openbaar Ministerie ook aangeklaagd voor een poging tot doodslag een half jaar eerder. Hij zou op 12 juni 2024 in Rotterdam hebben geprobeerd iemand van het leven te beroven door het slachtoffer met een mes in de rug, schouder of gezicht te steken. De nieuwe beschuldiging wordt toegevoegd aan zijn strafzaak, zegt zijn advocaat Marco Bos.
50 minuten geleden
BILTHOVEN (ANP) - De luchtkwaliteit in het midden en zuiden van Nederland is zaterdag slecht door smog. Daarvoor waarschuwt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vrijdag. Mensen die gevoelig zijn voor smog kunnen beter binnen blijven en lichamelijke inspanning beperken.
1 uur geleden
VLIELAND (ANP) - De besturen van acht Nederlandse eilanden hebben een samenwerkingsverband opgezet, met de naam E8. Burgemeesters van de vijf Waddeneilanden en gezaghebbers van Bonaire, Sint-Eustatius en Saba (BES) ondertekenden daarvoor vrijdag, na een tweedaags bezoek aan Vlieland, een intentieverklaring.
1 uur geleden
STRAATSBURG (ANP) - De Nederlandse autoriteiten moeten meer doen om geweld tegen kinderen in gesloten jeugdzorginstellingen tegen te gaan. Dat stelt het Comité tegen marteling van de Raad van Europa, die in oktober jeugdzorginstellingen in Harreveld (Gelderland), Leidschendam (Zuid-Holland) en Cadier en Keer (Limburg) bezocht.
2 uur geleden