Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - De situatie rondom de komst van een asielopvang in Albergen is moeilijk te vergelijken met de huidige gang van zaken. Dat zegt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) na een oordeel van de Nationale ombudsman. "Dit speelde allemaal voor de komst van de spreidingswet", zegt een woordvoerder van de VNG. "Het benadrukt wel opnieuw dat inwoners gehoord moeten worden."
44 minuten geleden
JAKARTA (ANP) - Nederland heeft vier topstukken uit de collectie van de Nederlandse wetenschapper Eugène Dubois teruggegeven aan Indonesië. De overhandiging van een schedelkapje, een dijbeen en een kies van de homo erectus en een schelp met krassen erin vond plaats in Museum Nasional Indonesia in Jakarta. De Nederlandse ambassadeur in Indonesië, Marc Gerritsen, overhandigde de fossielen aan de Indonesische cultuurminister Fadli Zon.
50 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De provincie Zuid-Holland heeft Qbuzz toestemming gegeven om ook volgend jaar nog met dieselbussen te rijden. Tot 1 april mag Qbuzz de diesels blijven gebruiken in het noorden van de provincie, in gemeenten als Alphen aan den Rijn, Gouda en Leiden. Het vervoersbedrijf moet noodgedwongen ruim zestig oude dieselbussen inzetten, omdat er vorig jaar problemen waren met de levering van elektrische bussen.
1 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - De advocaat van Peter Gillis mag van de rechtbank in Den Bosch extra onderzoek verrichten naar foto's die zijn ex-partner Nicol Kremers als bewijs aanvoert van mishandelingen waarvan Gillis wordt verdacht. Het gaat om een aantal digitale bestanden waarvan de verdediging de betrouwbaarheid betwist. De rechter bepaalde dat een tegenonderzoek onder voorwaarden is toegestaan.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De man die volgens Egyptische media is neergestoken in de Egyptische havenstad Hurghada is een 31-jarige Nederlander uit Noord-Holland. Dat bevestigt het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De man kwam in de nacht van dinsdag op woensdag om het leven.
1 uur geleden
ASSEN (ANP) - In Drenthe is bij het dorp Hijken (gemeente Midden-Drenthe) een dode wolf aangetroffen. Het dier is volgens de politie aangereden. De bestuurder van het voertuig dat bij de aanrijding betrokken was, heeft de politie woensdagochtend gebeld, meldt een politiewoordvoerder die berichtgeving door RTV Drenthe bevestigt. Het is de derde keer in ruim een week dat er in Drenthe een dode wolf is aangetroffen.
2 uur geleden
ROSMALEN (ANP) - Dat armoede in Nederland vorig jaar is gestegen is "geen toeval, maar het gevolg van politieke keuzes", vindt het Armoedefonds. Woensdag bracht het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) cijfers naar buiten waaruit blijkt dat na een daling van vijf jaar de armoede in 2024 steeg.
2 uur geleden