Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
BRUNSSUM (ANP) - In de Boschstraat in Brunssum woedt in een loods een zware brand. De eerste melding van de brand kwam dinsdagavond om 20.15 uur binnen. Toen de brandweer bij de loods aankwam, sloegen de vlammen metershoog uit het dak, waardoor er alleen van buitenaf geblust kon worden, meldt de Veiligheidsregio Zuid-Limburg. Het is nog onbekend wat de brand in de loods heeft veroorzaakt.
1 uur geleden
HEILOO (ANP) - In een filiaal van pizzaketen Domino's in Heiloo is in de nacht van dinsdag op woensdag een brand uitgebroken. Meerdere omwonenden moesten hun huizen verlaten, meldt de Veiligheidsregio Noord-Holland.
2 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - De politie van Rotterdam doet onderzoek naar een brand die is ontstaan op de Verschoorstraat in Rotterdam-Zuid. Voorafgaand aan de brand werd om 23.30 uur een knal gehoord. Er is een onderzoek gestart naar de mogelijke oorzaak van de brand, meldt de politie op X.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het is "ontzettend bijzonder - en tegelijk bitterzoet - dat de veiligheid van meisjes en vrouwen in de troonrede wordt benoemd", zei campagneleider Danique de Jong van de inmiddels beëindigde crowdfundingactie 'Wij eisen de nacht op' dinsdag. Ze reageerde daarmee op de woorden van de koning, die in de rede had gezegd dat het onacceptabel is dat meisjes en vrouwen zich op straat onveilig voelen.
7 uur geleden
WASSENAAR (ANP) - Joke Bruijs is op 73-jarige leeftijd overleden. Dat heeft haar management dinsdag aan het ANP bevestigd. Het overlijden volgt niet lang na de dood van haar ex-man Gerard Cox, die eerder deze maand overleed. Ze heeft besloten haar lichaam ter beschikking van de wetenschap te stellen en er zal dus geen uitvaart zijn.
10 uur geleden
KYIV (ANP) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft op X gereageerd op de troonrede. Hij dankte koning Willem-Alexander voor zijn "woorden van niet-aflatende steun".
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het Museum Panorama Mesdag wordt een rijksmuseum. Het museum verkeert volgens het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) in "zwaar weer". Daarom wil het ministerie het museum bijstaan met 1,8 miljoen euro, staat dinsdag in de miljoenennota.
12 uur geleden