Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
TILBURG (ANP) - De politie deelt de naam en beelden van de vermoedelijke schutter bij een schietincident op dinsdagavond 4 november aan de Corellistraat in Tilburg, in de buurt Stokhasselt. "De recherche doet er alles aan om hem op te sporen", aldus de politie, "en vraagt daarbij de hulp van het publiek."
40 minuten geleden
UTRECHT (ANP) - Rond Schiphol rijden vanaf volgende week minder treinen. Door werkzaamheden, die tot begin december duren, zijn er minder sporen beschikbaar. De NS waarschuwt donderdag voor extra drukte op stations Schiphol en Amsterdam Zuid en op de omreisroutes.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het motief van Roman D. die ervan wordt verdacht dat hij op 27 maart vijf mensen neerstak rond de Dam in Amsterdam, is nog altijd onduidelijk. Dat kwam donderdag naar voren na de derde voorbereidende zitting in de zaak.
1 uur geleden
ALKMAAR (ANP) - De politie heeft een 24-jarige man uit Heerhugowaard aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij de dood van de 18-jarige Freek Postma uit Alkmaar. Daarmee komt het aantal aanhoudingen in de zaak op negen.
1 uur geleden
PAPENDRECHT (ANP) - De politie heeft 29 mensen opgepakt die een pand van vliegtuigonderdelenbouwer Fokker in Papendrecht hadden bezet. De actievoerders gingen donderdagochtend het gebouw in. Een deel ketende zich vast.
1 uur geleden
SELLINGEN (ANP) - De druk op het dorp Ter Apel is enorm nu het weer te vol is bij het aanmeldcentrum voor asielzoekers, zegt burgemeester Jaap Velema (Westerwolde). "Dit is dramatisch en teleurstellend." Volgens Velema ervaren inwoners en ondernemers dagelijks de gevolgen van de overbelasting. "Begrip voor opvang is er, maar de maat is vol."
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De rechtbank in Den Haag heeft een destijds 15-jarige jongen veroordeeld tot een jeugdgevangenisstraf van 290 dagen, waarvan 120 voorwaardelijk, voor het voorbereiden van en pogingen tot het toebrengen van letsel aan anderen. Hij kreeg ook een werkstraf van honderd uur.
4 uur geleden