Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
BARNEVELD (ANP) - In het Gelderse dorp Terschuur (gemeente Barneveld) is vogelgriep vastgesteld op een bedrijf met leghennen. Alle 62.000 kippen op de boerderij worden gedood. Dat moet voorkomen dat het virus zich verder kan verspreiden.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het besluit van de Verenigde Naties om in te stemmen met een plan om een internationale troepenmacht naar de Gazastrook te sturen, is volgens demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken) "een belangrijke stap naar de volgende fases" in het vredesplan van de Amerikaanse president Donald Trump. Dat liet Van Weel maandagavond weten op X.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het Nederlandse bouwbedrijf Strukton heeft een rol gespeeld bij de uitbuiting van arbeidsmigranten bij de bouw van een metro in Riyad, meldt Amnesty International in een rapport. Meer dan tien jaar lang werkten tienduizenden arbeidsmigranten onder slechte omstandigheden aan de metro, die volgens Amnesty International van belang is voor de voorbereidingen op het WK voetbal in 2034.
1 uur geleden
TILBURG (ANP) - De bewoners van negen appartementen in woonzorgcentrum Leyhoeve aan de Dokter Bloemenlaan in Tilburg kunnen nog niet naar huis. Door de brand van zaterdag zijn hun woningen nog onbewoonbaar. De meeste van de getroffen bewoners worden elders in het wooncomplex opgevangen.
4 uur geleden
GRONINGEN (ANP) - Het aantal meldingen van schade na de aardbeving in het Groningse Zeerijp is maandagmiddag opgelopen tot 1635, meldt het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). De beving in Zeerijp was een van de zwaarste ooit gemeten in het gaswinningsgebied.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Tot en met oktober van dit jaar zijn er 10.631 incidenten met nepagenten geregistreerd, meldt de politie. In heel 2024 ging het om 8329 incidenten.
10 uur geleden
ZWOLLE (ANP) - De twee verdachten van illegale medicijnenhandel via de website Funcaps blijven in de cel. Dat heeft de rechtbank in Zwolle besloten tijdens een eerste openbare zitting in de zaken van Jord van W. (31) en Stefan P. (30). Volgens het Openbaar Ministerie houden mogelijk 49 sterfgevallen verband met medicijnen die werden verkocht via deze site.
11 uur geleden