Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
AMSTERDAM (ANP) - Neuropsycholoog Erik Scherder van de Vrije Universiteit in Amsterdam gaat aangifte doen van deepfakevideo's waarin hij het gebruik van bepaalde medicijnen zou aanraden. Dat laat de hoogleraar donderdag weten aan het ANP. Scherder reageert op een uitzending van Pointer Checkt over dit onderwerp, die zondag op YouTube verschijnt.
2 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - Journalist en media-ondernemer Derk Sauer heeft donderdagavond postuum de oeuvreprijs Mercur d'Or/LOF-Prijs voor Magazines gekregen bij de uitreiking van de Mercurs, de vakprijzen in de magazinebranche. De uitreiking vond plaats in Studio21 in Hilversum.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het gaat iets beter met de mentale gezondheid van mbo-studenten, staat in een rapport over de (mentale) gezondheid en het middelengebruik van studenten in het middelbaar beroepsonderwijs van het Trimbos-instituut en de MBO Raad. Donderdag publiceerden onderzoekers ook al zo'n monitor over studenten in het hbo en wo. Volgens de onderzoekers is aandacht nodig voor mentale veerkracht, gezonde gewoonten en sociale steun.
7 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - In het gelekte Amerikaanse vredesplan voor Oekraïne staan "een hoop punten" die voor president Volodymyr Zelensky "ontzettend moeilijk te accepteren" zijn, zei demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken, VVD) donderdag na overleg met zijn EU-collega's. Zij hebben ook met de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken gesproken.
7 uur geleden
ZEERIJP (ANP) - Het aantal schademeldingen bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) na de aardbeving bij Zeerijp is donderdag opgelopen naar 3004, meldt de organisatie. Daarmee is het aantal met bijna vijfhonderd toegenomen sinds woensdag, toen er 2517 meldingen waren.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De provincie Zuid-Holland heeft in de gemeente Lansingerland een gebied aangewezen waar windturbines kunnen komen. Het gaat om de locatie Kruisweg-Oost langs de A12. Dat gebied krijgt van de provincie de voorkeur boven Bleizo-West, een braakliggend terrein iets verderop langs de snelweg waar Lansingerland en buurgemeente Zoetermeer graag 4000 tot 6000 woningen willen bouwen.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - In Zeeland is vogelgriep vastgesteld bij een hobbypluimveehouder, meldt het ministerie van Landbouw donderdag. In Terhole (gemeente Hulst) worden 87 vogels gedood om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.
8 uur geleden