Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
UTRECHT (ANP) - Ziekenhuizen willen dat de politiek maatregelen neemt tegen privéklinieken. Een deel daarvan werkt "met een op productie en winst gericht verdienmodel, met behulp van een agressieve mediacampagne", stelt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ).
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - In twee jaar tijd zijn 15,4 miljoen mensen in Turkije en Syrië geholpen met het door Giro555 opgehaalde geld na de aardbevingen in februari 2023. Meer dan 50.000 mensen kwamen toen om het leven. In Nederland werd nadien ruim 128 miljoen euro opgehaald, wat inmiddels allemaal is uitgegeven, meldt Giro555.
2 uur geleden
PHILIPSBURG (ANP) - Sint-Maarten heeft Nederland formeel om financiële steun gevraagd om problemen bij de politiefaciliteiten op het eiland aan te pakken, zo is zondag bekendgemaakt. Volgens minister-president Luc Mercelina is daarvoor 6,5 miljoen dollar (ongeveer 5,6 miljoen euro) nodig.
6 uur geleden
HOUTEN (ANP) - Het is zondag de warmste 7 december ooit gemeten, meldt Weeronline. Om 21.20 uur was het volgens het weerbureau in De Bilt 14,0 graden. "Het oude record was 13,8 graden en werd in 2007 gemeten. Mogelijk stijgt de temperatuur nog een paar tienden van een graad verder", aldus Weeronline.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Omwonenden van een geitenstal hebben vaker een longontsteking, bevestigen ingewijden na berichtgeving van de NOS. Dat zou blijken uit een onderzoek dat de Gezondheidsraad heeft uitgevoerd in opdracht van het kabinet en deze week wordt gepresenteerd. Wie binnen een straal van 500 meter van een geitenhouderij woont, heeft 73 procent meer kans op een longontsteking dan andere Nederlanders.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Na de herdenking van de fatale explosie aan de Tarwekamp in Den Haag zei burgemeester Jan van Zanen dat hij maatwerk blijft leveren aan alle getroffenen van de aanslag. "Wij laten niemand los, totdat die op eigen benen kan staan." Van Zanen zegt geen "generieke maatregelen" te willen inzetten.
11 uur geleden
VOLKEL (ANP) - Een drone is de reden dat de Koninklijke Luchtmacht zondagochtend twee gevechtsvliegtuigen heeft laten opstijgen vanaf de militaire vliegbasis in Volkel. De drone heeft het luchtruim weer verlaten en vormde geen directe dreiging, meldt het ministerie van Defensie. De F-35's zijn weer teruggekeerd naar de vliegbasis.
11 uur geleden