Raad van State: disfunctioneren van rechtsstaat ligt op de loer
DEN HAAG (ANP) - De democratische rechtsstaat functioneert weliswaar, maar staat onder druk, ziet de Raad van State. "Daarom is blijvende aandacht, versterking én doorontwikkeling nodig om de rechtsstaat weerbaar en vitaal te houden", schrijft het hoogste adviesorgaan van de regering in een beschouwing in het donderdag verschenen jaarverslag. Als de kwetsbare vertrouwensrelatie tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling niet verbetert, ligt "disfunctioneren van de rechtsstaat op de loer", waarschuwt de RvS.
Ondermijning van de rechtsstaat dreigt ook door "de neiging binnen het overheidsbestuur om de waarden van de democratische rechtsstaat niet zozeer als minimumwaarborg te beschouwen, maar als een streefmaximum", schrijft De RvS. Die ziet wetsvoorstellen langskomen waarbij de randen van de wet worden opgezocht. De wetgever moet niet over de grens heengaan, benadrukt de Raad.
Een voorbeeld is het initiatiefvoorstel van de VVD om het regime voor zware criminelen strenger te maken, zoals het stellen van een maximum aan het bezoek dat een gedetineerde mag ontvangen. Het loslaten van een wettelijk minimum is in strijd met de grondrechten, oordeelde de Raad daarover. Ook zware criminelen hebben grondrechten.
Toegang tot de rechter
Als de waarden van de democratische rechtstaat als maximum worden gezien, vergroot dat bovendien "de kans dat door de rechtsstatelijke bodem wordt gezakt, zoals in het recente verleden in enkele gevallen is gebeurd", waarschuwt de RvS.
De Raad doelt daarbij op het beknibbelen op de sociale advocatuur en de rechtsbijstand. Ook voor mensen die minder draagkrachtig zijn, moet toegang tot de rechter verzekerd zijn.
Polarisatie
Ook waarschuwt de Raad voor de toenemende polarisatie en fragmentatie in de samenleving. Burgers haken af en het maatschappelijk ongenoegen uit zich in "verschillende zorgwekkende vormen, zoals structureel wantrouwen, extreme tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen en tussen politieke groeperingen, en zelfs complotdenken."
Onderhoud en versterking "van de dijken van de rechtsstaat hebben dus prioriteit", zegt de RvS in zijn beschouwing.
De Raad van State benadrukt dat een goed functionerende rechtsstaat hard nodig is om de enorme hoeveelheid, zich opstapelende, opgaven waar Nederland voor staat het hoofd te bieden. "Maatschappelijke opgaven die vaak al eerder hadden kunnen en moeten worden aangepakt, nemen toe. De overheid loopt al langere tijd op haar tandvlees, wordt overvraagd en maakt mede daardoor fouten."
Meer uit Binnenland
DE BILT (ANP) - In De Bilt bleef de temperatuur op eerste kerstdag de hele dag onder nul. Hierdoor is de eerste officiële ijsdag van de winter een feit. Dit maakt het de koudste eerste kerstdag sinds 1994. Volgens Weeronline werd het maximaal -0,2 graden.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De kersttoespraak van koning Willem-Alexander telt dit jaar 757 woorden, dat is 11 woorden meer dan vorig jaar. De lengte van de kersttoespraak van de koning daalde de afgelopen jaren.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Koning Willem-Alexander zou het mooi vinden als "iedere generatie als eerste doel zou hebben om de wereld in een iets betere toestand over te dragen aan de generatie erna". Dat is niet eenvoudig, zei de koning donderdag in zijn jaarlijkse kersttoespraak.
14 uur geleden
ZAANDAM (ANP) - In een woning aan de Westzijde in Zaandam heeft een zeer grote brand gewoed. Het ging om een kraakpand, aldus een woordvoerder van de veiligheidsregio. Rond 12.15 uur meldde de brandweer dat de brand uit is.
15 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - In Artis is op kerstavond een olifantje geboren. Het kalf, een bul, stond al binnen enkele minuten op vier poten en dronk al snel bij moeder. In de Amsterdamse dierentuin leven nu vijf Aziatische olifanten: matriarch van de kudde Thong Thai en haar vier nakomelingen.
15 uur geleden
WAGENINGEN (ANP) - De hazelaars staan dit jaar eerder in bloei dan ooit. Dat kan leiden tot hooikoortsklachten, meldt Nature Today. "Niet eerder stonden hazelaars zo vroeg zo uitgebreid te bloeien als dit jaar. En niet eerder telde het LUMC zoveel hazelaarpollen in december als dit jaar."
15 uur geleden
MAASDIJK (ANP) - Een automobilist is om het leven gekomen door een ongeval in Maasdijk, waarbij zijn auto in brand vloog. Het ongeluk gebeurde rond 4.30 uur op de Coldenhovelaan in de Zuid-Hollandse plaats, meldt de politie op X.
16 uur geleden